سرویس جهان مشرق- حزب اسلامی ترکستان شرقی ETIP یک جنبش تکفیری است که از نیروهای تندروی نژاد اویغور در غرب چین تشکیل شده است. اکثر نیروهای عضو این جنبش در استان سین کیانگ چین حضور دارند اما حوزه فعالیت این گروه تروریستی تنها به چین خلاصه نشده و مناطقی از کشورهای افغانستان، سوریه و روسیه را شامل می‌شود. طی درگیری‌های سالهای اخیر در استان سین کیانگ میان شبه نظامیان ETIP و نیروهای امنیتی چین و مردم چینی تبار نژاد هون تا کنون هزاران نفر کشته و زخمی شده‌اند.
جنگ داخلی سوریه و مهاجرت تروریستهای اویغور
علی رغم اینکه رهبران این گروه هدف خود را ایجاد دولت مستقل ترکستان شرقی در استان سین کیانگ در غرب چین اعلام کرده‌اند اما با توجه به روابط این گروه با القاعده تقریبا از سال 2013 و اوج گرفتن نبردها در سوریه، تروریستهای عضو این گروه از طریق خاک ترکیه وارد سوریه شده و تحت عنوان حزب اسلامی ترکستان TIP شروع به فعالیت کردند. منطقه اصلی حضور نیروهای حزب اسلامی ترکستان شمال استان لاذقیه و مناطق غربی استان ادلب است. این گروه از لحاظ سازمانی به شکل مستقل فعالیت میکند اما خود را تابع و متحد گروه هیات تحریرالشام به رهبری ابومحمد الجولانی میداند.
اصلی ترین جبهه نبردی که هم اکنون نیروهای عضو این گروه در آن حضور دارند منطقه راهبردی کبانی است که ارتش سوریه ماه هاست که برای تصرف این منطقه در حال تلاش است.
اعلام رسمی فعالیت حزب اسلامی ترکستان شرقی در افغانستان
در هفته جاری وزارت دفاع افغانستان با انتشار بیانیه‌ای نخستین بار حضور نظامی اعضای گروه ETIP در شمال شرق افغانستان را تایید کرد. فواد امان معاون وزیر دفاع افغانستان در بیانیه‌ای اعلام کرد نیروهای عضو این گروه تروریستی به تازگی فعالیت خود را در شمال شرق افغانستان آغاز کرده‌اند اما در نتیجه عملیات نیروهای امنیتی افغانستان تضعیف شده‌اند. همچنین فواد امان گروه طالبان را متهم به دعوت از نیروهای عضو ETIP برای حضور در این کشور کرد که این ادعا از سوی گروه طالبان تکذیب شد.
نیروهای حزب اسلامی ترکستان شرقی در افغانستان
در سالهای گذشته دولت چین همواره از خطر قدرت گرفتن گروه‌های تروریستی در شرق افغانستان و نزدیکی مرزهای این کشور ابراز نگرانی کرده است زیرا ایجاد یک منطقه خودمختار نظامی در شرق افغانستان و دایر شدن کمپ‌های آموزشی برای نیروهای اویغور در این کشور به منزله خطر بزرگی برای امنیت استان سین کیانگ چین و آغاز مجدد حملات تروریستی در سراسر خاک چین خواهد بود. حملاتی که از ابتدای دهه 90 میلادی تا کنون صدها کشته و زخمی را برای کشور چین به همراه داشته است.
سابقه عملیات‌های تروریستی گروه ETIP در خاک چین
اعضای این سازمان تروریستی تا کنون 15 مورد حملات تروریستی را در خاک چین انجام داده‌اند که در زیر به معرفی چند مورد از این حملات می‌پردازیم:
در ماه آوریل 1990 میلادی نخستین حمله تروریستی توسط اعضای حزب اسلامی ترکستان شرقی انجام شد. حدود 200 نفر از نیروهای این گروه با حمله به روستای Barenxiang در غرب چین 6 نیروی پلیس چینی را به قتل رسانده و 10 نفر را زخمی کردند.
در مدت دو هفته پس از این عملیات کلیه تروریستهای حاضر در حمله توسط نیروهای امنیتی چین کشته یا بازداشت شدند.
دستگیری تروریستهای حمله کننده به روستای Barenxiang
5 فوریه سال 1997 میلادی شورش گسترده نیروهای اویغور در استان سین کیانگ موجب کشته شدن 7 غیر نظامی و زخمی شدن 198 نفر از مردم منطقه و 30 پلیس شد.
روز 5 جولای 2009 میلادی بزرگترین و پرتلفات ترین حمله تروریستی گروه ETIP در شهر ارومچی به وقوع پیوست. این حملات که به شکل تیراندازی، بمبگذاری و حمله به اماکن عمومی انجام شد، موجب کشته شدن 155 شهروند چینی، 1 نیروی پلیس و زخمی شدن 1700 نفر و نابودی 331 مغازه و 627 خودرو شد. 31 نفر از تروریست‌ها در این حمله توسط نیروهای امنیتی کشته شدند.
در تاریخ 1 مارس 2014 هشت نفر از اعضای جنبش اقدام به حمله به ایستگاه قطار شهر Kunming کردند که در این حملات 29 شهروند کشته و 143 نفر زخمی شدند. 4 نفر از تروریست‌ها کشته و 4 نفر نیز توسط پلیس دستگیر شدند.
28 جولای همین سال در یکی از بزرگترین حملات از نظر تعداد افراد حاضر، بازار شهر Shache مورد حمله قرار گرفت که موجب کشته شدن 37 نفر از شهروندان چینی شد. پس از ورود نیروهای پلیس به این منطقه 59 نفر از تروریست‌ها کشته و 213 نفر بازداشت شدند. 4 نیروی پلیس چین طی این عملیات کشته شدند.
احتمال دخالت نظامی چین در خاک افغانستان یا سوریه
از سال 2014 تا کنون حملات تروریستی گروه حزب اسلامی ترکستان شرقی در خاک چین متوقف شده است و عمده فعالیت این گروه مربوط به جنگ سوریه یا حضور در خاک افغانستان بوده است. اما دولت چین همواره این سازمان را به عنوان خطری بزرگ برای امنیت ملی خود قلمداد کرده است.
در سالهای گذشته همواره اخبار و شایعاتی از احتمال ورود نیروهای ویژه چین به شمال سوریه برای از بین بردن نیروهای عضو این گروه در خاک این کشور منتشر میشد اما این اخبار هیچگاه جنبه واقعیت به خود نگرفته است. همچنین در صورتی که اوضاع امنیتی در افغانستان بحرانی شده و احتمال سقوط دولت افغانستان توسط گروه طالبان یا سایر سازمان های افراطی جدی شود ممکن است نیروهای نظامی چین به بهانه تامین امنیت مرز غربی این کشور با افغانستان اقدام به تخلیه گسترده نیرو و تجهیزات نظامی خود در این منطقه کنند.
به ویژه اینکه در ماه‌های اخیر همواره اخباری در خصوص احتمال خروج ائتلاف ناتو از افغانستان و پایان حضور نظامی این جنبش به گوش میرسد که این امر به شکل همزمان احتمال قدرت‌گیری مجدد طالبان و سهولت ورود مستقیم ارتش چین به این کشور را به دنبال خواهد داشت.