شاید تا به حال نمی دانستید اما اتمسفری که امروز کره زمین را احاطه کرده، با اتمسفری که در زمان انقلاب صنعتی وجود داشت بسیار متفاوت است.
بر اساس پژوهش تازه ای که در ژورنال «Space Science Review» منتشر شده، با پیشرفت و گسترش فناوری ارتباطات رادیویی به خصوص امواج «VLF» (امواج رادیویی با بسامد بسیار کم)، نحوه تعامل قسمت های فوقانی جو زمین با کمربند تشعشعی وَن آلن تغییر کرده است. این امواج در عمل، مانند یک سپر الکترومغناطیسی از نفوذ تشعشعات فضایی خطرناک جلوگیری می کنند.
کمربند وَن آلن به ناحیه هایی از مگنتوسفِر گفته می شود که ذرات پر انرژی بادهای خورشیدی در آنها به دام افتاده و کمربند نوسانی و متحرکی را تشکیل می دهند؛ اگر ماهواره ای وارد این میدان شود، ذرات پر انرژی موجود قطعات الکترونیکی آن را مانند یک سلاح EMP از کار می اندازند.
فعالیت های رادیویی بشر، کمربند وَن آلن را به عقب می راند
«فیل اِریکسِن» فیزیکدان پلاسمای فضایی از MIT می گوید:«طبق دانش موجود، لبه داخلی کمربند ون آلن همزمان با بزرگ و کوچک شدن اتمسفر (به خصوص یونوسفِر و پلاسماسفِر) در حال نوسان به داخل و بیرون است.» بنا به اطلاعاتی که از کاوشگرهای وَن آلن به دست رسیده، این نوسانات به دلیل فعالیت های رادیویی انسان به خصوص امواج VLF (که کاربردهای نظامی و جهت یابی دارند) در سال های اخیر کاهش چشمگیری داشته اند.
طبق داده های آماری موجود، کمربند ون آلن از دهه 60 میلادی و تقریباً همزمان با معرفی فناوری رادیویی VLF، به مرور از سطح زمین فاصله گرفته است. جالب اینکه در سال 2015 با وجود طوفان خورشیدی قدرتمندی که می توانست در حالت عادی به راحتی اتمسفر را بشکافد، کمربند ون آلن در جای خود ثابت ماند.
بنا به پژوهش اخیر، سیگنال های رادیویی، تشعشعات خورشیدی را قبل از به دام افتادن در میدان مغناطیسی زمین دفع کرده و به فضا برمی گردانند. البته این امواج به قدر کافی برای دفع تراوشات خورشیدی قوی تر مانند پروتون ها قدرتمند نیستند و نمی توانند از زمین در مقابل طوفان های سهمگین حفاظت کنند.
با این حال اثر مذکور به اندازه ای قابل توجه است که نیروی دریایی آمریکا قصد دارد تا پایان سال جاری، ماهواره ای را برای مطالعه توان یک فرستنده قابل حمل در مقابله با تشعشعات بین ستاره ای، به فضا پرتاب کند. اگر این آزمایش موفقیت آمیز باشد، یکی از مهمترین موانع سفرهای طولانی مدت فضایی برای انسان از پیش رو برداشته خواهد شد.
