به گزارش ایسنا، یدالله ایزدی راوی و پژوهشگر دفاع مقدس که در اولین نشست هم‌اندیشی با پژوهشگران دفاع مقدس سخن می‌گفت، با بیان اینکه پژوهش در حوزه جنگ ایران و عراق موضوعی ثانویه، مترتب بر خود واقعه است، توضیح داد: اگر این تعریف را بپذیریم که جنگ یک واقعه و رخدادی است که در یک جغرافیا و تاریخ با دامنه و ابعاد مختلف اتفاق افتاده، پژوهش در موضوع جنگ امری است که بعد اتفاق افتاده است.
وی افزود: البته مشابه پژوهش ممکن است در دل گزارش‌های زمان واقعه وجود داشته باشد. یک مقداری به تحلیل نزدیک بوده باشد ولی تعریفی که از پژوهش می‌کنیم امر ثانویه و امر مترتب بر خود اصل واقعه است که جنگ است و حتی نتایج آن می‌باشد.
راوی و پژوهشگر دفاع مقدس با بیان اینکه بر اساس تقسیم‌بندی دو دسته افراد هستند که جنگ را روایت می‌کنند، بیان کرد: دسته اول کسانی هستند که دارای تجربه زیستی در محیط حادثه هستند. خبرنگاران، فرماندهان و راویان و همه کسانی که در دل حادثه بودند امروز در قالب خاطره، داستان یا خاطرات خودنگاشت، هر چیزی را که تولید می‌کنند بر اساس مشاهدات و زیستن در محیط حادثه روایت می‌کنند.
وی ادامه داد: دسته دوم کسانی هستند که یا سنشان اجازه نمی‌دهد یا این فرصت برایشان فراهم نبوده در صحنه حضور نداشتند اما به‌عنوان پژوهشگر بر اساس مطالعه اسناد و منابع، امروز جنگ را روایت می‌کنند.
ایزدی با اشاره به نقش و اهمیت سند و آسیب‌هایی که در سند پژوهی در روایت تاریخی جنگ ایران و عراق وجود دارد، گفت: هم نقش و اهمیت سند و هم مهم‌تر از آن تجزیه‌وتحلیل اسناد، موضوعی مهم است. چون خیل عظیم پژوهشگران در حوزه جنگ ایران و عراق وقتی‌که به منابع مراجعه می‌کنند درک و برداشت و یافته‌هایی از این اسناد دارند که در بعضی از موارد که ما از آن به آسیب یاد می‌کنیم، پژوهش آن‌ها با حقیقت آنچه اتفاق افتاده، فاصله پیدا می‌کند.
وی یادآور شد: در بعضی از نتایج و آثار پژوهش تاریخی می‌بینیم آن‌هایی که در بخش خاطرات وارد شده‌اند کمتر در معرض این آسیب‌اند و آن‌هایی که در پژوهش‌های تاریخی هستند بعضاً اظهارات یا ادعاهایی را مطرح می‌کنند، که منتقدان بسیار زیادی در پذیرفتن آنچه این پژوهش به‌عنوان یک واقعیت تاریخی دارد آن را ارائه می‌دهد، وجود دارد.
راوی و پژوهشگر دفاع مقدس با اشاره به اینکه پژوهش برای یافتن جواب است، خاطرنشان کرد: بنابراین اگر جواب‌های از پیش تعیین‌شده‌ای مشخص باشد و وجود داشته باشد، لزومی به پژوهش نیست در بعضی از موارد که پاسخ‌های روشنی وجود ندارد این پژوهش است که ضرورت پیدا می‌کند.
وی افزود: اگر ما قبول کنیم پژوهش‌ها می‌خواهند به ما چرایی و دلایل و چگونگی، آغاز، تداوم و پایان جنگ را بگویند، باید به همین اسناد تکیه کنیم. اسنادی که دلایل و چرایی آغاز جنگ را به ما می‌گویند و دلایل و چگونگی جنگ هشت‌ساله را برای ما با همه نقدهایی که بعضا به بعضی از مقاطع وجود دارد، روایت می‌کنند.
ایزدی با اشاره به اینکه مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس از دو بخش اسنادی و پژوهشی تشکیل‌شده است، توضیح داد: در بخش اسنادی، این مرکز اسناد بسیار مهمی را دارد. پاره‌ای از اسناد مکاتبات، مراسلات و مکتوبات هستند یعنی همه داده‌های مکتوبی که بین اجزای این سازمان ردوبدل شده، جمع‌آوری‌شده‌اند ازجمله کالک ها، نقشه‌ها و دستورهای عملیاتی. این‌ها بخشی از اسناد هستند که راویان خیلی در تولیدشان نقشی ندارند و بیشتر آن‌ها را جمع‌آوری کرده‌اند.
وی به دسته دوم اسناد پرداخت و گفت: دسته دوم، اسنادی هستند که تولیدشده قدرت ذهن و قلم کسانی هستند که بعد از جنگ به آن‌ها راوی اطلاق شد. مثل دفاتر و گزارش عملیات‌ها. آنچه در تولید این آثار اهمیت و نقش داشتند توانمندی ذهنی این افراد است.
راوی و پژوهشگر دفاع مقدس با ذکر اینکه شناخت و تحلیل اسناد در پژوهش‌های تاریخی یک ضرورت بسیار مهم است، تصریح کرد: اگر این ضرورت حس و ادراک نشود آن نتیجه پژوهش تاریخی ممکن است در معرض آسیب قرار بگیرد به خاطر اینکه هر سندی که وجود دارد در دل یک مجموعه بزرگ اتفاق افتاده است. هندسه آن اتفاق اجزایش آن اسناد هستند اگر آن اجزا به‌خوبی تجزیه‌وتحلیل نشوند ممکن است در روایت آن حادثه، پیدا کردن مسیر به ماهوی آنچه اتفاق افتاده با واقعیت نخواند.
وی به نکاتی که یک پژوهشگر حوزه دفاع مقدس در کار پژوهشی خود باید در نظر بگیرد، اشاره کرد وادامه داد: در پژوهش‌های اسنادی مطالعه، بررسی و کسب شناخت از دوره واقعه یا موضوع پژوهش بسیار مهم است. ممکن است تک سندها جمعا آن معنا را حاصل نکند.
ایزدی افزود: تجربه زیستی در محیط حادثه و تسلط بر آن در پژوهش‌ها بسیار مهم است ولی اگر پژوهشگر جوانی که آن دوره را تجربه نکرده، می‌تواند با کسانی که آن حادثه را دیدند و آن محیط را درک کردند، تعامل کند که این کار گره‌گشا و کمک‌کننده او است.