تخت‌روانچی: گزینه‌های ایران در تامین منافع ملی محدود نیست

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایرنا، مجید تخت روانچی بعدازظهر پنج شنبه در نشست شورای امنیت که برای بررسی گزارش دبیرکل سازمان ملل درباره آخرین وضعیت اجرای قطعنامه 2231 برگزار شد، افزود: اجرای یکجانبه برجام پایدار نیست. اجرای کامل این توافق مستلزم وجود بیش از یک طرف راغب و توانمند است.

وی ادامه داد: ایران اجرای برخی تعهدات خود را براساس بندهای 26 و 36 برجام متوقف کرده است. به منظور ایجاد فضا برای دیپلماسی، یک رویکرد گام به گام با فاصله زمانی 2 ماهه طراحی شده است.

نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد اضافه کرد: گام های ایران بازگشت پذیر هستند اما خسارات وارده به ایران و ایرانیان در نتیجه تحریم ها اصلا بازگشت پذیر نیست. چگونه فرصت های از دست رفته، صدمات وارده به اقتصاد، و مهمتر از همه، نفوس گرانبهای تلف شده و رنج مردم ایران به ویژه کودکان، سالمندان و بیماران می تواند بازگردد؟

تخت روانچی اظهار کرد: ایران همواره تعهداتش را محترم شمرده و منطق را با منطق و احترام را با احترام جواب داده است، اما ما نمی‌توانیم زورگویی را از هیچ جایی بپذیریم و نخواهیم پذیرفت. ما به تهدید و ارعاب پاسخ متقابل خواهیم داد.

وی تصریح کرد: هراقدام غیرضروری و بی مورد علیه ایران با اقدام قاطع ایران مواجه خواهد شد، همانطور که قبلا این موضوع را در عالی‌ترین سطوح به شرکای برجامی اعلام کرده‌ایم.

نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد درباره گفت‌وگو با آمریکا هم گفت: پیشنهاد آمریکا برای گفت‌وگوی بی قید و شرط با ایران صادقانه نیست و ناشی از عادتش برای ورود به گفت‌وگو از موضع قدرت و نه از موضع برابر است.

تخت روانچی یادآور شد: درخواست گفت‌وگو با ایران و همزمان اصرار بر اعمال «سیاست فشار حداکثری» علیه مردم ایران قابل جمع نیست. ایران زیر تهدید شمشیر مذاکره نخواهد کرد.

وی همچنین درباره توانایی‌های دفاعی ایران هم ضمن رد هرگونه انحراف به سوی تسلیحات اتمی، گفت: تحت هیچ شرایطی، ایران در مورد امنیت خود مصالحه نخواهد کرد.

متن کامل سخنرانی نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل متحد به شرح زیر است:

« شورای امنیت باردیگر در حال بررسی اجرای یکی از مهمترین قطعنامه های خود یعنی قطعنامه 2231 است که یک عضو دائم شورا در حال نقض جدی آن است. این امر در تاریخ  سازمان ملل بی سابقه است. در اینجا می‌خواهم حمایت ارزشمند تمامی 14 عضو شورا از برجام را ارج نهم.

هنگامی که شورا با تصویب اجماعی قطعنامه 2231 برجام را تایید کرد، همه دنیا آن را یک دستاورد بزرگ برای گفتگو و دیپلماسی چند جانبه خواندند و مشارکتی قطعی در صلح و امنیت بین المللی دانستند. قطعنامه 2231 تاکید دارد «برجام موجب توسعه و تسهیل همکاری و تماس های تجاری و اقتصادی با ایران می شود». همانطور که دبیرکل به درستی در گزارش اخیر خود گفته « یک بخش اساسی برجام رفع تحریم های هسته‌ای علیه جمهوری اسلامی ایران به منظور عادی سازی روابط تجاری و اقتصادی» است. مضافا، براساس برجام، 1+5 و اتحادیه اروپا متعهد شده اند « ازدسترسی ایران به حوزه های تجاری، فناوری، مالی و انرژی اطمینان حاصل کنند» و آمریکا متعهد شده «در دستیابی ایران به کلیه منافع حاصل از رفع تحریم ها مزاحمتی ایجاد نکند».

در 18 اردیبهشت 1397، رئیس جمهور آمریکا یک یادداشت ریاستی  "برای توقف عضویت در برجام" صادر کرد. در واقع، آمریکا تصمیم گرفت به صورت غیرقانونی از برجام خارج شود و مغایر با تعهدات بین‌المللی‌اش همه تحریم هایی که براساس برجام برداشته شده بود را بازگرداند. این و تحولات بعدی منافع برجام برای ایران را تقریبا به صورت کامل بی اثر کرد و در برخی جوانب، وضعیت کنونی حتی بدتر از زمان پیش از انعقاد برجام است. از آن زمان، اعمال تحریم های غیرقانونی آمریکا به دیگر دولت ها تعمیم یافته و در واقع، به خاطر احترام به تعهدات‌شان براساس قطعنامه 2231 آمریکا دارد آنها را مجازات می کند. یکی دیگر از مواردی که در تاریخ سازمان ملل سابقه نداشته است.

تحریم های آمریکا با نیت مجازات جمعی عامه مردم است که حتی در زمان مخاصمات مسلحانه هم ممنوع می‌باشد. آنها آسیب پذیرترین گروههای مردم عادی را نیز هدف قرار می دهند تا در جامعه نارضایتی ایجاد کنند و لذا طبیعت غیرانسانی دارند.

تحریم های آمریکا همچنین بخش‌های مختلف اقتصاد ایران از جمله بخش های نفتی و بانکی ایران را هدف قرار داده است که تاثیر منفی بر زندگی میلیون ها ایرانی دارد. برخلاف ادعاهای آمریکا، تحریم‌هایش پایین تر، بهتر یا جایگزین جنگ نیستند بلکه جنگ واقعی اما با ابزار و نام دیگری هستند. به همین سادگی! آمریکا از غذا و دارو به عنوان اسلحه استفاده می کند و مغایر با دستور 11 مهر 1397 دیوان بین‌المللی دادگستری، تحریم هایش را حتی به دیگر کالاهای بشردوستانه تعمیم داده است.

مقامات آمریکایی تایید کرده اند که رنج ناشی از تحریم ها برای مردم عادی عمدی و بخشی از یک استراتژی سیاسی است. وزیرخارجه آمریکا شرایط عجیبش برای انتقال غذا و دارو برای مردم ایران را حداقل دو مرتبه به صورت عمومی مطرح کرده است.

به هر تقدیر، تحریم های آمریکا غیرمشروع، غیراخلاقی، غیرانسانی و ظالمانه است. شرم آور است که زورگویی آمریکا باعث توقف صادرات برخی داروها به ایران و کابوس برخی بیماران شده است. به طور مثال، یک شرکت اروپایی تحت فشار تحریم های آمریکا صادرات باندهای مخصوص بیماران ای- بی که حاصل شرایط ژنتیکی نادر است و منجر به تاول زدن آسان پوست می شود، را متوقف کرده است.

آوا، دختر دوساله اهوازی، که از ای- بی رنج می برد یکی از کودکان پروانه ای بود. بیماران پروانه ای به این نام خوانده می‌شوند، چون پوست شان نظیر پروانه ها شکننده است. برای جلوگیری از عفونت، زخم های پروانه ای باید با باندهای مخصوص پوشیده شود. حتی آن باندهای مخصوص هم درد را مرتفع نمی کند، اما استفاده از باندهای جایگزینش وحشتناک هستند، چرا که در زمان برداشته شدن، پوست کودکان را می کند. در این روزها، واردات این باندها برای بیماران پروانه ای تقریبا غیرممکن شده و حیات سایر کودکان بی گناه پروانه ای، نظیر آوا را به خطر انداخته است. هم اکنون کودکان پروانه ای درد ناشی از تحریم های غیرانسانی آمریکا را با دل و جان خود لمس می‌کنند. خرداد سالجاری آوا از درد برای همیشه رهایی یافت و درگذشت. داستان وی فقط بخش بسیار کوچکی از کل ماجرا است، چرا که کودکان و بزرگسال مبتلا به سرطان و بیماریهای خاص در سکوت به مبارزه با مرگ می پردازند. کشتار کودکان و بیماران اقدام شجاعانه ای نیست !

سیاست فشار حداکثری آمریکا به مثابه تروریسم اقتصادی است که مردم بی گناه را می کشد. بنابراین، کسانی که در طراحی، حمایت و اجرای این تحریم ها نقش دارند باید بازخواست شوند.

از دبیرکل انتظار می رود وفق بند 7 یادداشت 44 به صورت کامل در مورد تحریم های آمریکا و تاثیرات غیرانسانی‌اش گزارش دهد.

آمریکا همچنین به صورت غیرقانونی فعالیت‌های هسته‌ای مجاز تحت قطعنامه 2231 را تحریم کرده و مانع اجرای تعهدات ایران ودیگر دولت ها شده است. بعلاوه، این اقدام بر فعالیت های کانال خرید تاثیر منفی داشته است.

به رغم همه سختی های وارده بر مردم ایران در نتیجه تحریم های غیرقانونی آمریکا، ایران بنا به درخواست دیگر اعضای برجام و براساس تعهد ایشان به جبران، یکسال تامل کرد و تعهداتش را به صورت کامل انجام داد.

اعضای برجام در 15 تیر و 2 مهرماه 1397 تعهد به جبران از جمله برای تاسیس کانال های مالی موثر، صادرات نفت، کشتیرانی و بیمه، و محافظت در قبال تاثیرات فرامرزی تحریم های آمریکا نمودند. هیچ یک از این تعهدات تا به امروز عملی نشده است.

ایران به اجرای برجام متعهد بوده و هست. این واقعیت به صورت مکرر توسط آژانس بین المللی انرژی اتمی از جمله بعد از بازگشت تحریم های یکحانبه آمریکا تایید شده است. اما اجرای یکجانبه برجام پایدار نیست. اجرای کامل این توافق مستلزم وجود بیش از یک طرف راغب و توانمند است. بعد از یک دوره یک ساله‌ی صبر استراتژیک و در مقابل تداوم بی عملی طرف‌های برجام به ویژه شرکای اروپایی و بعد از ملاحظه عدم احترام به قول‌هایی که به ایران داده شده، ایران ناگزیر به عمل و اتخاذ گام های ضروری برای درمان عدم توازن ایجاد شده در برجام گردید. برای اینکار، ایران که سازوکار حل و اختلاف برجام را طی نموده بود، نهایتا اقدام جبرانی مورد شناسایی برجام و شورای امنیت را اعمال کرد. این تصمیم با دقت برای حفظ برجام طراحی شد.

ایران اجرای برخی تعهدات خود را براساس بندهای 26 و 36 برجام متوقف کرده است. به منظور ایجاد فضا برای دیپلماسی، یک رویکرد گام به گام با فاصله زمانی های دو ماهه طراحی  شده است.

گام های ایران بازگشت پذیر هستند اما خسارات وارده به ایران و ایرانیان در نتیجه تحریم ها اصلا بازگشت پذیر نیست. چگونه فرصت های از دست رفته، صدمات وارده به اقتصاد، و مهمتر از همه، نفوس گرانبهای تلف شده و رنج مردم ایران به ویژه کودکان، سالمندان و بیماران می تواند بازگردد؟

ایران فقط برخی اقدامات داوطلبانه را متوقف کرده است. این موضوع به همکاری ایران با آژانس لطمه‌ای نزده است و مغایر با تعهدات پادمانی ما هم نیستند. آژانس مکررا تایید کرده که ایران مشمول جامع‌ترین نظام راستی آزمایی موجود در دنیا است. قابل توجه این که در سال 2018 تعداد کل بازرسی های آژانس در سرتاسر دنیا 2195 مورد بوده، در حالیکه تا نوامبر 2019 بیش از 688 بازرسی در ایران انجام شده که به 1367 نفر- روز بازرسی بالغ می شود.

ایران همواره تعهداتش را محترم شمرده و منطق را با منطق و احترام را با احترام جواب داده است. اما ما نمی‌توانیم زورگویی را از هیچ جایی بپذیریم و نخواهیم پذیرفت. ما به تهدید و ارعاب پاسخ متقابل خواهیم داد. در حال حاضر، بیشترین تلاش در حسن نیت برای حفظ برجام از سوی ایران در حال انجام است. به محض اینکه اجرای کامل برجام توسط دیگر اعضا تضمین گردد، ایران بلافاصله از گام های خویش باز می گردد. اگر اراده برای اجرای برجام توسط همه طرف ها وجود داشته باشد، این راه وجود دارد. اما ایران نمی تواند به تداوم تحریم‌های غیرقانونی و عدم وجود اقدامات جبرانی در قبال این تحریم ها توسط دیگر طرف ها بی تفاوت بماند. ایران اقدامات ضروری برای تامین منافع ملی‌اش بعمل خواهد آورد و گزینه های ایران محدود نیست. بعلاوه، هراقدام غیرضروری و بی مورد علیه ایران با اقدام قاطع ایران مواجه خواهد شد، همانطور که قبلا در عالی ترین سطوح به شرکای برجامی مان این موضوع را اعلام کرده‌ایم.

پیشنهاد آمریکا برای گفتگوی بی قید و شرط با ایران صادقانه نیست و ناشی از عادتش برای ورود به گفتگو از موضع قدرت و نه از موضع برابر است. درخواست گفتگو با ایران و همزمان اصرار بر اعمال «سیاست فشار حداکثری» علیه مردم ایران قابل جمع نیست. ایران زیر تهدید شمشیر مذاکره نخواهد کرد. آمریکا باید یک تصمیم استراتژیک بگیرد. همانطور که یک ضرب المثل آمریکایی می گوید « نمی توانی همزمان هم کیک خود را داشته باشی و هم آن را بخوری». یا سیاست فشار حداکثری وحشتناک و کهنه خود را ادامه دهید که از سوی مردم ایران سرزنش و در سطح بین المللی به عنوان یک شریک غیرقابل اعتماد تلقی شده، یا همانند یک دولت عادی رفتار کنید و تحریم های خود را بردارید. در این راستا، اجرای قطعنامه 2231 شورای امنیت توسط آمریکا مسیر را برای یک گفتگوی واقعی در چارچوب توافق هسته ای آماده خواهد کرد.

از زمان انعقاد برجام، برخی دولت ها تلاش کرده اند شورای امنیت را به مسایلی ورای برنامه صلح آمیز هسته‌ای ایران وارد نمایند. خلال مذاکرات هسته ای، ما با خواسته برخی طرف ها برای گنجاندن موارد غیرمرتبط در سند نهایی مخالفت کردیم و بدین ترتیب موافقت نکردیم که توانمندی های دفاعی مشروع ایران و نقش منطقه‌ای اش به شمول مبارزه با تروریسم را در بر بگیرد یا متاثر کند. تلاش های اخیر برای مرتبط کردن این موضوعات از جمله به واسطه تفسیر نادرست از پیوست ب قطعنامه 2231 کاملا غیرموجه است.

دستیابی به ابزارهای دفاع مشروع یک حق ذاتی در حقوق بین الملل است. ما در یک منطقه شکننده و ناامن زندگی می کنیم. مضافا، فروش مقادیر زیاد تسلیحات سنگین به منطقه آن را آماده انفجار کرده است. کسانی که از ایران می خواهند توانمندی‌های تسلیحاتی متعارف خود را محدود کند، سود زیادی از فروش تسلیحات مرگبار به این منطقه می برند. تحت هیچ شرایطی، ایران در مورد امنیت خود مصالحه نخواهد کرد.

ایران تسلیحات اتمی ندارد و در برجام تعهد کرده دنبال دستیابی و تولید آن نباشد. موشک‌های ایران «داشتن توانمندی پرتاب تسلیحات اتمی  طراحی نشده» اند و بنابراین از شمول قطعنامه 2231 خارج هستند. عبارت «طراحی شده برای داشتن توانمندی» عمدی و متعاقب مذاکرات طاقت فرسا بود تا موشک های متعارف ایران را از حیطه این قطعنامه خارج کند. این تعبیر به خوبی در بیانیه ایران پس از تصویب قطعنامه 2231 منعکس شده است. بازتفسیر خودسرانه قطعنامه با توسل به مفاهیم غیرالزام آورِ یک کلوبِ انحصاریِ 35 عضوی نظیر ام تی سی آر کاملا گمراه کننده و بنابراین غیرقابل قبول است.

در خاتمه، یادآوری می نمایم که ملاحظات ما در رابطه با گزارش دبیرکل، در نامه اخیر من به شورا آمده و شامل دیدگاه‌های ما در خصوص مواردی است که در صحبت های امروزم نبود.

خانم رئیس،

  با استفاده از فرصت، من همچنین می خواهم توضیحاتی در مورد برخی صحبت‌های اعضا بدهم که غیرمرتبط با دستورکار نشست امروز بود.

  اول، در مورد حمله به  تاسیسات نفتی آرامکو، ما مکرر و به صورت کلی تمامی اتهامات علیه خود را در این زمینه رد کرده ایم. ممکن است به خاطر داشته باشید که بلافاصله، تکرار می کنم، بلافاصله، پس از حمله مزبور هم آمریکا و هم عربستان سعودی ادعا کردند که ایران مسئول این حملات است. چنین ادعاهایی کاملا سازگار با رفتار معمول آنها در موقعیت های مشابه است جایی‌که ابتدا ایران را متهم می کنند و بعد وانمود می کنند در حال یک تحقیقات جامع هستند.

  نتیجه چنین تحقیقاتی از پیش معلوم شده و کاملا قابل پیش بینی است. آن منجر به برخی عکس ها و ویدئوهای تقبلی یا اسناد جعلی به منظور «اثبات» به اصطلاح مشارکت مستقیم یا غیرمستقیم ایران می شود.  

  دوم، امروز اطلاعات نادرستی به شورا در مورد شرایط جاری در خاورمیانه ارائه شد. مخرج مشترک همه وضعیت‌های گذشته و کنونی خاورمیانه این است که آمریکا از طریق «سیاست تفرقه بینداز و حکومت کن» پیوسته و مدام به درگیریهای منطقه ای دامن زده است. در مقابل، ایران یک نیروی قوی در مقابل ناامنی، تروریسم و افراط گرایی در منطقه خواهد ماند. یک مثال زنده، کمک ما به دولت و مردم عراق و سوریه برای شکست داعش است.

  به رغم همه تلاش های آمریکا، هیچ چیزی پیوندهای برادرانه، مذهبی، فرهنگی و تاریخی کشورهای منطقه را نخواهد گسست.

  ماه همواره از تاسیس سازوکار امنیتی در خلیج فارس حمایت کرده ایم. ابتکار اخیر رئیس جمهور ما تحت عنوان « پوشش صلح هرمز » (امید) طرحی درست در زمان درست است. ما آماده تعامل با همسایگان برای دستیابی به یک چارچوب مورد توافق طرفها در اسرع وقت هستیم.

  سوم، طرح مسایل داخلی ایران در این نشست نقض فاحش اصول بنیادین این سازمان به ویژه بند 7 ماده 2 منشور است که صراحتا ورود سازمان به مسایل داخلی دولت ها را ممنوع می کند. اتهاماتی را که علیه کشورم در این زمینه مطرح شد به صورت کامل رد می کنیم.»