بودجه نفتی خیانت مستمر است به نسل‌های آینده/ رشد سرمایه‌گذاری در برق بالاتر از نفت و گاز شد

اقتصادآنلاین-مریم علیزاده؛ در روزهای پایانی هفته  طی یک نشست تخصصی  پیرامون “بررسی تحولات انرژی واثرات آن بر سیاستگذاری صنعت نفت و گاز ایران” برگزار شد.

در این نشست، شمس اردکانی کارشناس ارشد حوزه انرژی به تشریح معایب حضور نفت در بودجه اشاره کرد و گفت: بودجه نفتی یک خیانت مستمر است به نسل های آینده، چراکه بودجه نفتی، توزیع رانت است. اردکانی افزود: فروش نفت چه به صورت داخلی و چه صادراتی، تقدیم ثروت ملی است به مصرف کننده. وی معتقد است که باید از مصرف کننده نهایی نفت، بهای آن را چنان ستاند که یک بشکه نفت معادل یک بشکه گازوییل و یا فرآورده دیگر باشد و منجر به یک بشکه توسعه شود. وی افزود در خام‌فروشی نفت خدمت بزرگی به خریدار شده و ثروت ملی به بهای ناچیز حراج می‌شود.

اردکانی در ادامه در خصوص تحولات انرژی وجهان نیز گفت: دو سال است که سهم سبد اوپک در فروش نفت کاهشی بوده در حالی که در سالیان گذشته سهم اوپک در سبد نفت جهان افزایشی بوده است. از سویی دیگر باید توجه داشت که سهم ایران نیز در سبد اوپک به شدت افت داشته است و این یعنی سهم ایران از فروش نفت در یک مجموعه کاهنده کاهش داشته است.

در ادامه نرسی قربان دیگر کارشناس نفت و انرژی مباحثی را در خصوص تحولات مصرف انرژی در جهان مطرح کرد. وی گفت: مهم ترین تحول دهه اخیر در حوزه انرژی، عبور از سوخت های فسیلی است. البته این اولین بار در جهان نیست که شاهد تحول در نوع سوخت هستیم. برای مثال گذر از ذغال سنگ به نفت و گاز و انرژی هسته ای پیش از این سبب ایجاد تغییرات جدی در معادلات مصرف انرژی در جهان بود. وی تاکید کرد: اما نکته اینجاست که سرعت گذر از سوخت های فسیلی بسیار بیشتر از حد تصوراست. البته این سرعت بستگی دارد به هزینه تامین انرژی های تجدیدپذیر که اگر بسیار بالا باشد شاید تا حدی جلوی این سرعت گذر را بگیرد.

وی در خصوص تقاضای انرژی نیز گفت: در دهه گذشته، چین موتور محرک تقاضا در جهان بوده و این در حالی است آمریکا در همین مدت موتور اصلی عرضه انرژی در دنیا بوده است. بر اساس آمارهای موسسه بریتیش پترولیوم، روند رشد حامل های انرژی در سال 2018 نسبت به میانگین سال های قبل بیشتر شده است. برای مثال رشد مصرف گاز در سال گذشته میلادی 5.3 درصد بوده که در سی سال گذشته بی سابقه است. اما این ارقام لزوما بدین معنا نیست که سهم کشورهای تولید کننده از این افزایش مصرف به میزان مساوی بوده است چرا که عامل اصلی افزایش عرضه نفت و گاز در دنیا، صنعت شیل بوده است که تولید نفت آمریکا را از 6.8 میلیون بشکه در روز در سال 2008 به 15.3 میلیون بشکه در سال 2018 رسانده است. در نتیجه آمریکایی که از سال 1953 واردکننده اصلی انرژی در دنیا بوده، از سال آینده صادرکننده انرژی خواهد بود.

اما سوال اساسی این است که آیا کشورهای دیگر هم از این صنعت استفاده می کنند و در آن سرمایه گذاری خواهند کرد؟ نرصی قربان در این باره گفت: همواره سرمایه گذاری در بخشی انجام می شود که بازگشت آن نیاز به دوره کوتاه تری داشته باشد و زودتر به نتیجه برسد. از سویی دیگر باید توجه داشت که طبق پیش بینی کارشناسان در چند سال آینده با پیک تقاضا در بخش انرژی روبرو خواهیم شد و این در حالی است که دنیا هنوز نتوانسته انرژی مطمئنی برای جایگزینی سوخت های فسیلی داشته باشد و همین موضوع سرمایه گذاری در صنعت شیل را توجیه خواهد کرد. البته این موضوع خود به چالشی برای کشورهای تولید کننده تبدیل شده که با افزایش سرمایه گذاری در صنعت شیل، در آینده نزدیک گرفتار عرضه چند برابری سوخت های فسیلی در دنیا خواهیم بود.

وی در خصوص سرمایه گذاری در حوزه انرژی درسال گذشته میلادی افزود: در بخش انرژی شاهد سرمایه گذاری 1.8 تریلیون دلار بودیم که البته تغییری نسبت به سال 2017 نداشته ولی نکته جالب این است که سرمایه گذاری در حوزه برق برای سومین سال متوالی بیشتر از صنایع نفت و گاز بوده است.