پیش‌بینی بارش‌ها در فصل سرد

به اعتقاد آنها بارندگی‌های سال 97 عمدتا در «ارتفاعات» به وقوع پیوسته، حال اینکه بارندگی‌های امسال بیشتر در «جلگه‌ها» و «دشت‌ها» رخ داده است. تصویر بارش‌ها در سه‌ماهه ابتدایی سال آبی‌جاری هم از روند کاهشی بارندگی‌ها نسبت به مدت مشابه سال آبی گذشته حکایت دارد. مطابق داده‌های آماری اعلام شده، میزان بارندگی‌ها تاکنون به حدود 6/ 87 میلی‌متر رسیده که نسبت به سال آبی گذشته افت 5 درصدی را تجربه کرده است. البته در هشت استان افت بارش‌ها کاملا محسوس است. سیاست‌گذاران دلیل کاهش بارندگی‌ها در هشت استان «اردبیل»، «آذربایجان شرقی»، «خراسان شمالی»، «آذربایجان غربی»، «کردستان»، «گلستان»، «چهارمحال و بختیاری» و «اصفهان» را یکسان نبودن پراکندگی بارش‌ها در سطح کشور می‌دانند. در حالی متولیان نیرو با وجود افت بارش‌ها از مطلوبیت میزان نزولات جوی در سه‌ماه پاییز اظهار امیدواری می‌کنند که طبق پیش‌بینی‌های سازمان هواشناسی میزان بارندگی‌ها در دی و بهمن‌ماه امسال زیرنرمال خواهد بود.

به گزارش «دنیای اقتصاد»، نشست خبری مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران به طرح موضوعات مختلفی اختصاص داشت. محمد حاج رسولی‌ها در این نشست به مسائلی همچون «میزان بارش‌ها»، «وضعیت ورودی سدها»، «وضعیت دشت‌ها و انسداد چاه‌های غیرمجاز» و... اشاره کرد. او درباره آخرین وضعیت بارندگی‌ها در کشور گفت: سال آبی گذشته (98-97)، 342 میلی‌متر بارندگی اتفاق افتاد که این میزان بیشتر از دو برابر سال قبل از آن بود. البته این حجم از بارندگی‌ها نسبت به میانگین درازمدت هم 38 درصد افزایش را نشان می‌داد. او با بیان اینکه در سال آبی 99-98 که سه‌ماه پاییز آن پشت سر گذاشته شده است میزان بارندگی‌ها مطلوب بوده، از وقوع برخی تغییرات در ریزش‌های جوی خبر داد. به اعتقاد حاج‌رسولی‌ها، در سه‌ماه گذشته به‌صورت نرمال باید 25 درصد از نزولات پیش‌بینی شده برای یک سال آبی (حدود 63 میلی‌متر) دریافت می‌شد که خوشبختانه تاکنون شاهد بارندگی‌ها با حجم حدود 88 میلی‌متر هستیم که نسبت به دوره مشابه درازمدت 43 درصد افزایش و نسبت به سال آبی گذشته که در زمینه میزان بارش‌ها استثنا بود 5 درصد کاهش داشته است.

مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران با اشاره به بارندگی‌های هفته گذشته عنوان کرد که این میزان بارندگی، 30 درصد افزایش بارندگی را در پی داشته است که همین مساله موجب شد میزان بارندگی‌ها در سه ماه گذشته مطلوب باشد. در این بین، ورودی به سدهای کشور نیز 7 میلیارد مترمکعب بوده که در مقایسه با سال آبی گذشته که 8 میلیارد و 900 میلیون مترمکعب بوده، 21 درصد کاهش داشته است. به گفته او، علت این اختلاف در میزان بارندگی و ورودی به سدها ناشی از وقوع بارندگی در ارتفاعات و جلگه‌ها بوده است؛ چراکه در سال گذشته عمده بارندگی‌ها در ارتفاعات و امسال عمده بارندگی‌ها در جلگه‌ها و دشت‌ها رخ داده است.

حاج رسولی‌ها با تاکید بر این‌ مساله که در 31 استان کشور به‌رغم این‌که متوسط بارندگی 43 درصد افزایش داشته، اما در هشت استان کاهش بارندگی داشته‌ایم، تصریح کرد: استان اردبیل 51 درصد، آذربایجان شرقی 42 درصد، آذربایجان غربی 23 درصد، کردستان 19 درصد، خراسان شمالی 26 درصد، گلستان 18 درصد، چهارمحال و بختیاری 9 درصد و اصفهان 3 درصد کاهش بارندگی نسبت به بلندمدت داشته است. این در حالی است که در استان‌های هرمزگان شاهد 366 درصد، سیستان و بلوچستان 239 درصد، کرمان 137 درصد، بوشهر 136 درصد، فارس 105 درصد، سمنان 85 درصد، تهران 69 درصد، قم 43 درصد و خراسان جنوبی 47 درصد افزایش بارندگی‌ هستیم.

به‌گفته مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران، در سایر استان‌ها هم از 17 تا 42 درصد افزایش بارندگی به وقوع پیوسته است؛ اما به‌رغم اینکه بارندگی در سطح کشور افزایش داشته پراکندگی آن یکسان نیست. حاجی‌رسولی‌ها در مورد وضعیت بارندگی‌ها در ماه‌های آینده گفت: پیش‌بینی سازمان هواشناسی نشان می‌دهد بارندگی‌ها در دی و بهمن‌ماه جاری زیر نرمال خواهد بود که البته امیدواریم این شرایط در ماه‌های پیش‌رو در سطح کشور مطلوب و بالاتر از نرمال باشد.

از دشت‌ها و چاه‌ها چه خبر؟

مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران همچنین از اتمام مطالعات دو ساله و ابلاغ کاهش ضریب تعدیل پروانه‌ها برای تمامی دشت‌های کشور خبر داد و گفت: بر اساس آب قابل برنامه‌ریزی، میزان آبی که باید از پروانه‌ها کاهش یابد، محاسبه و به استان‌ها ابلاغ شده است. حاج‌رسولی‌ها با بیان اینکه شورای حفاظت منابع آب در قالب جلسات سازگاری با کم‌آبی استان‌ها باید بتوانند ضریب تعدیل‌ها را روی پروانه‌ها اعمال کنند، اظهار کرد: در صورت اعمال ضریب تعدیل‌ها روی پروانه‌ها قطعا نتایج مثمرثمری به دست خواهد آمد.

او با تاکید بر اینکه از میان 609 دشت کشور هم اکنون 389 دشت دارای وضعیت بحرانی هستند، گفت: در حال حاضر میزان کسری مخازن آب‌ زیرزمینی به بیش از 130 میلیارد مترمکعب رسیده است. حاج‌رسولی‌ها در پاسخ به سوالی مبنی بر تاثیر بارندگی‌های مناسب سال آبی گذشته بر بهبود وضعیت دشت‌ها و سفره‌های زیرزمینی در کشور گفت: بر اساس بررسی‌های صورت گرفته مشخص شد که بارش‌های بی‌سابقه سال گذشته موجب شده حدود 90 دشت کشور نسبت به مدت مشابه سال گذشته از شرایط منفی و افت سالانه تراز آب زیرزمینی خارج شوند، اما موضوع خارج شدن دشت از وضعیت بحرانی، یک فرآیند زمان‌بر بوده و با یک سال بارندگی جبران نمی‌شود.

حاج‌رسولی‌ها با اشاره به اینکه وزارت نیرو طی چند سال اخیر با استفاده از محل فصل منابع اعتباری خودش، پروژه‌ کلیدی تعادل‌بخشی را برای تک‌تک‌ استان‌ها تعریف کرد، افزود: مجموع اعتبار طرح تعادل‌بخشی در 10 سال آغازین طرح 275 میلیارد تومان بوده که وزارت نیرو از سال 94 تا 98 این اعتبارات را طی پنج سال در قالب فصل منابع آب با کمک سازمان برنامه و بودجه با حدود پنج برابر افزایش به 679 میلیارد تومان افزایش داده است. او انسداد چاه‌های غیرمجاز را یکی از برنامه‌های این طرح عنوان کرد و افزود: تا قبل از آغاز طرح تعادل‌بخشی تعداد چاه‌های‌ مسدودشده غیرمجاز حدود 18 هزار حلقه بود که از ابتدای دولت یازدهم تاکنون 63 هزار حلقه چاه مسدود شده است.

مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران به افزایش دو برابری تعیین حریم و بستر رودخانه‌ها در سال 98 نیز اشاره کرد و گفت: از ابتدای امسال تاکنون بیش از هزار و 400 کیلومتر از رودخانه‌های کشور لایروبی شده است. حاج‌رسولی‌ها با اشاره به برنامه‌های این مجموعه به منظور مدیریت سیلاب‌های احتمالی در کشور گفت: پیش از این هر ساله به‌طور متوسط حدود 350 تا 400 کیلومتر از رودخانه‌های کشور لایروبی شده که این رقم از ابتدای 98 تاکنون با افزایش حدود چهار برابری به هزار و400 کیلومتر رسیده است. او با اشاره به افزایش دو برابری تعیین حریم و بستر رودخانه‌ها در سال 98 افزود: سالانه دو هزار کیلومتر از رودخانه‌های کشور تعیین حریم و بستر شده که از ابتدای سال تاکنون این رقم به دو هزار و 500 کیلومتر رسیده و درصددیم تا پایان امسال این عدد به حدود چهار هزار کیلومتر برسد. مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران افزود: در لایحه بودجه 99 نیز اعتبارات بخش مهندسی رودخانه‌ها از 80 میلیارد تومان به حدود 260 میلیارد تومان افزایش پیدا کرده است که این امر منجر به افزایش اقدامات مرتبط با این زمینه خواهد شد.

همچنین حاج‌رسولی‌ها درباره طرح‌های انتقال آب گفت: برای انتقال آب باتوجه به اینکه شرایط در دریای عمان و خلیج فارس به ویژه در دریای عمان مطلوب است، برنامه‌هایی را در نظر گرفته‌ایم. بعد از آن خلیج فارس و سپس شمال کشور در رتبه‌بندی انتقال آب باتوجه به شرایط قرار می‌گیرد.