عضو هیات علمی گروه مهندسی خودرو دانشگاه علم و صنعت ایران گفت: عوامل مستقیم و غیرمستقیم مختلفی موجب ایجاد و تشدید آلودگی هوا در کلانشهرها هستند که متاسفانه در سالیان گذشته به دلیل اثربخش نبودن اقدامات، اتفاق مهمی در این خصوص صورت نگرفته است. طبق اعلام مراکز بین‌المللی و تحقیقاتی روزانه 1200 تن آلاینده در شهر تهران تولید می‌شود که خودروهای فرسوده سبک و سنگین با 78 درصد سهم اصلی را در ایجاد آن دارند.
امیرحسن کاکایی در گفت‌وگو با ایسنا، افزود: علاوه بر تهران، هشت کلانشهر دیگر کشور نیز درگیر موضوع آلودگی هوا هستند که عمده‌ترین دلیل آن تردد خودروهای فرسوده‌ای است که هم نقش اصلی را در انتشار ذرات معلق ایفا کرده و هم مصرف سوخت بالایی دارند.
به گفته وی، علاوه بر مورد فوق از دیگر عوامل آلوده کننده هوای کلانشهرها می‌توان به سوخت غیراستاندارد، موتورسیکلت‌ها، آلاینده‌های ناشی از منابع ساکن صنعتی، تجاری، مسکونی و نیز شرایط اقلیمی و اکولوژیکی حاکم بر کلان شهرها نام برد.
عضو هیات علمی گروه مهندسی خودرو دانشگاه علم و صنعت ایران اتهام به خودروسازان مبنی بر تولید خودرو غیراستاندارد و محکوم کردن آنها به عنوان مسبب اصلی آلودگی هوای کلانشهرها را، نوعی فرافکنی و آدرس غلط به مردم دادن دانسته و افزود: در حال حاضر خودروهای تولید داخل از استاندارد آلایندگی یورو4 برخوردارند و با توجه به نظارت‌های سازمان حفاظت محیط زیست، سازمان ملی استاندارد و شرکتهای بازرسی وزارت صمت، از بابت تولید این خودروها مشکلی در کشور وجود ندارد. مسائلی نظیر دوام کاتالیست و سایر قطعات و تجهیزات کنترل کننده آلودگی در خودرو و نیز کیفیت سوخت استاندارد هم از جمله مواردی است که صاحب‌نظران و منتقدان در خصوص آن نظراتی دارند که البته در قانون راهکارها و دستگاه‌های ذیربط برای اجرا و کنترل آن مشخص شده است.
وی ادامه داد: نکته بعدی لزوم توجه به بازار لوازم یدکی در کنار نوع سوخت ارائه شده است. نقش یک روغن خوب کم اهمیت‌تر از نقش بنزین خوب و خودروی خوب نیست. همچنین کاتالیست که وسیله بسیار گرانقیمتی است باید تحت نظارت دولت در بازار عرضه شود، همانطور که عیار طلا و سکه توسط دولت کنترل می‌شود. دقیقا کاتالیست هم وسیله‌ای است که موادی گرانقیمت‌تر از طلا در آن به کار می‌رود، لذا پتانسیل تقلب خیلی در آن بالا است. این در حالی است که به هر حال بعد 60 یا حداکثر 100 هزار کیلومتر، بسته به نوع کاتالیست و نوع ترافیک و رانندگی افراد، به هر حال باید تعویض شود. به عبارتی هر خودرویی با رانندگی نرمال حداکثر پس از پنج سال نیازمند چنین تغییری است. به عبارتی از حدود 18 میلیون خودروی موجود، حداقل 13 میلیون آن در محدوده‌ای هستند که نیازمند تعویض کاتالیست هستند، در حالیکه هیچ توجهی به آن نمی‌شود و برخی سازمان‌های مسوول این موارد را رها کرده و تنها بر خودروسازان تمرکز کرده‌اند.
کاکایی ادامه داد: هر سال با آغاز فصل سرما و بروز پدیده وارونگی هوا، اظهارنظر و تکاپو درخصوص عوامل ایجاد آلودگی هوا افزایش می‌یابد اما متأسفانه بعد از چند ماه به فراموشی سپرده می‌شود، این در حالی است که حاکمیت باید یک بار برای همیشه موضوع آلودگی هوا، سیاست‌های کلی در خصوص توسعه حمل و نقل پایدار و تعیین تکلیف خودروهای فرسوده را حل و فصل کند.
وی با اشاره به محدودیت منابع ریالی و ارزی و لزوم برنامه‌ریزی و اتخاذ تصمیمات اثربخش و زودبازده، اولویت‌بندی را اثربخش‌ترین اقدام در کوتاه‌مدت و تخصیص بودجه مناسب و عملیاتی برای اجرای آن و نیز برنامه‌ریزی میان مدت و بلندمدت جهت ایجاد زیرساخت‌های مناسب و اجرای گام به گام "قانون هوای پاک" را لازمه تحقق آرزوی هوای پاک در کشور دانسته و گفت: باید خودروهای فرسوده در قالب یک برنامه مدون و ریشه‌ای با تخصیص منابع مالی لازم از رده خارج شده و با تدوین یک نقشه راه جامع توسعه حمل و نقل پایدار در خصوص آینده صنعت حمل و نقل کشور به ویژه در کلانشهرها چه در حوزه سواری، چه در حوزه تجاری و نیز جایگاه حمل و نقل عمومی، خودروهای برقی و هیبریدی، ارتقاء استاندارد و ترکیب سبد سوخت کشور اقدام شود.
