این روزها همه با هیجان خبری تولید اولین خودروی ملی ترکیه و رونمایی آن توسط اردوغان مواجه شده‌اید.
قبل از نقد:بسیار کار ارزشمندی توسط دولت ترکیه در تشکیل " کارگروه ابتکار تولید خودرو " یا " توگ " انجام شده و خروجی آن به نتیجه رضایت‌بخشی در معرفی کانسپت به پروتوتایپ تبدیل شده‌ای در دو سگمنت شاسی‌بلند شهری و سواری که رونمایی شد، مبدل شده است.
اولین خودرو تولیدی ترکیه Devrim نام داشت که فقط ٤ دستگاه از آن تولید شد (دهه ٦٠ میلادی)، خودرو دوم Zafer نام داشت که بین سال‌های ٢٠٠٦ و ٢٠٠٧ اولین پروتوتایپ آن ساخته شد و امروز نوبت معرفی TOGG شده است. تلاش‌های ترکیه‌ای‌ها با تلاش‌های ایرانی‌ها در این زمینه قابل قیاس نیست. باید دید بهره‌برداری‌های سیاسی حزب توسعه و عدالت در چیست؟
نقد مطلب:در رسانه‌های ترکیه‌ای و غربی با تیترهای مختلف اولین خودرو یا خودرو ملی ترکیه پروپاگاندا شده است، این خودروها قرار است از سال ٢٠٢٢ تولید و عرضه شوند، خط تولید گویا در شرکت اویاک در شهر بورسا که خط تولید رنو بوده که متعلق به سازمان بازنشستگی نیروهای مصلح ترکیه می‌باشد، ساخته خواهند شد.
بنظر می‌آید که این رونمایی در این برهه از شرایط سیاسی و اقتصادی ترکیه بیشتر جنبه سیاسی‌کاری در تکنوکراسی دارد. طبق دستوری که اردوغان در میانه سال ٢٠١٠ صادر کرد و در ٢٠١٧ نام TOGG معرفی شد تا در ٢٥ ژوئن ٢٠١٨ میلادی رسماً تشکیل کارگروه تولید جهت برنامه‌ریزی تولید خودروی تمام ترکیه‌ای محقق گردد، ٥ سهامدار اصلی با سهم بالا و یک سهامدار که بیشتر جنبه تسهیل‌کننده مالی پروژه را دارد متشکل از اسامی ذیل بازیگران این رویداد هستند:
1. گروه Anadolu با ١٩ ٪ سهم
2. شرکت خودروسازی BMC با ١٩٪ سهم
3. گروه Kök با ١٩٪ سهم
4. TürkCell با ١٩٪ سهم
5. هلدینگ Zorlu با ١٩٪ سهم
6. TOBB با ٥٪ سهم
با این اوصاف اولین خودرو TOGG توسط تیم ایتالیایی و شرکت پینین‌فارینا بصورت پروتوتایپ تولید و در ٢٧ دسامبر ٢٠١٩ رونمایی شد. آخرین انتخابات ریاست جمهوری در سال ٢٠١٨ انجام شد و طی آن اردوغان تا ٥ سال دیگر رییس جمهور ترکیه خواهد ماند یعنی سال ٢٠٢٣ و این یکی از بهترین شوهای تبلیغاتی برای یک حزب خوب و اسلام‌گرا در ترکیه بنام حزب عدالت و توسعه است.
خودرویی با این سبک و سیاق ساخته شده بسیار جای شگفتی دارد، هر چند صنعت خودروی ترکیه برخلاف صنعت خودرو ایران بسیار متفاوت‌تر و پیشرفته‌تر است و طبیعتاً نمی‌توان آن را با صنعت خودروی بی‌جان ایران مقایسه کرد.
شاید بتوان دلخوری‌ها و شکسته دلی‌های‌مان را تحت عنوان دلنوشته‌ای مطرح کرد که ما با ترکیه‌ای‌ها، کره‌ای‌ها و ... شروع کردیم ولی نکته اینجاست، ترکیه بزرگ‌ترین سایت تولیدی خودرو در خارج از اتحادیه اروپاست که برای آن خودرو تولید می‌کند و به این اتحادیه نیز صادر می‌کند، قطعه‌ساز بزرگی در کنار تولیدکنندگان و تامین کنندگان اروپایی است و ... ، پس نباید تعجب کرد که پینین‌فارینا پروتوتایپ یکی از طرح‌های خود را به آن‌ها بفروشد.
باید توجه داشته باشیم برای توسعه و پیشرفت صنعتی بویژه در حوزه خودرو صرفاً داشتن زیرساخت تولیدی تنها فاکتور موفقیت نیست، مدیریت دانش و استفاده از ابزارهای مالی و اطلاعاتی، نه گفتن به حفظ منافع جناحی و انجمنی و فردی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
در انتها سرمایه‌گذاری ملی روی یک پلتفرم جدید برای چند کانسپت سواری، شاسی‌بلند و پیکاپ به منظور تولید خودرو با یک پلتفرم مشترک برای صرفه‌جویی در تولید اما به شرط حضور طراحان و مهندسین ایرانی بزرگ و صاحب نام خارج از کشور و عدم دخالت دولت و خودروسازان بزرگ داخلی در خصوص چگونگی تولید خودرو، در این بین فقط از ظرفیت‌های خالی خودروسازان استفاده شود.
نویسنده: عقیل مصطفایی