تصویر منابع و مصارف بانکی در نیم‌سال اول

رشد 6/ 13 درصدی سپرده‌ها در 6 ماه

آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد که مانده کل سپرده‌ها در پایان شهریور ماه 98، به حدود 2349 هزار میلیارد تومان رسیده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته با رشد 1/ 30 درصدی همراه بوده است. گزارش بانک مرکزی حاکی از این است که مانده کل سپرده‌ها در پایان شهریورماه به نسبت اسفند ماه حدود 1/ 282 هزار میلیارد تومان افزایش داشته است. به عبارت دیگر سپرده‌های بانکی در 6 ماه نخست سال جاری 6/ 13 درصد افزایش داشته است. این در حالی است که آمارها نشان می‌دهد در 6 ماه نخست سال 97، مانده کل سپرده‌ها حدود 8/ 1805 هزار میلیارد تومان بوده که رشد 6 ماهه آن 7/ 9 درصد بوده است. در نتیجه آمار‌ها نشان می‌دهد که در نیم سال نخست سال جاری سپرده‌های بانکی از رشد بیشتری نسبت به مدت مشابه سال گذشته برخوردار بوده‌اند. از سوی دیگر، آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد که مانده سپرده‌ها در شهریورماه به نسبت مردادماه با رشد 8/ 3 درصدی همراه بوده که این رشد در 10 ماه گذشته بی‌سابقه بوده است.

از سوی دیگر بانک مرکزی آمار سپرده‌های نظام بانکی پس از کسر سپرده قانونی را نیز منتشر می‌کند. براساس گزارش نهاد پولی و بانکی کشور، در پایان شهریور ماه سال جاری سپرده‌ها بعد از کسر سپرده قانونی به حدود 6/ 2109 هزار میلیارد تومان رسیده که نسبت به اسفند 97 حدود 253 هزار میلیارد تومان افزایش داشته است.

رشد 5/ 11 درصدی تسهیلات در 6ماه

گزارش بانک مرکزی در شهریورماه نشان می‌دهد که مانده کل تسهیلات بانکی به 5/ 1682 هزار میلیارد تومان رسیده که نسبت مدت مشابه سال گذشته بیش از 318 هزار میلیارد تومان افزایش داشته است. به عبارت دیگر رشد نقطه به نقطه تسهیلات بانکی در پایان شهریور ماه 4/ 23 درصد بوده است. از سوی دیگر آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد که رشد 6 ماهه تسهیلات بانکی 5/ 11 درصد بوده است. در واقع مانده کل تسهیلات در پایان شهریور ماه به نسبت اسفند ماه با افزایش 4/ 173 هزار میلیارد تومانی مواجه بوده است. آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد مبلغ تسهیلات‌دهی نیز در شهریور ماه به نسبت مرداد ماه با رشد 6/ 4 درصدی مواجه بوده است. این افزایش ماهانه از اسفند ماه سال گذشته بی سابقه بوده است.

نسبت تسهیلات به سپرده‌ها

یکی از شاخص‌هایی که در گزارش بانک مرکزی دیده می‌شود، نسبت تسهیلات به سپرده‌ها پس از کسر سپرده قانونی است. براساس آمار بانک مرکزی این نسبت در شهریور ماه 8/ 79 درصد بوده است. این نسبت در مرداد ماه 3/ 79 درصد بوده که کمترین مقدار تاریخی ثبت شده از این نسبت است. در شهریور ماه این نسبت با حدود نیم واحد درصد افزایش ماهانه مواجه شده است. بررسی روند نسبت تسهیلات به سپرده‌های بانکی نشان می‌دهد به‌طور کلی در سال‌های اخیر یک روند نسبتا نزولی داشته اما در شهریور ماه این نسبت با تغییر جهت مواجه شده است.

این نسبت نشان می‌دهد که چه درصدی از سپرده‌های بانکی توسط بانک‌ها تسهیلات‌دهی شده است. در واقع این نسبت شاخصی است که نسبت مخارج به منابع نظام بانکی را نشان می‌دهد. کاهش این نسبت می‌تواند به دلیل افزایش میزان سپرده‌گیری به نسبت تسهیلات‌دهی بانک‌ها باشد یا از سوی دیگر در سمت تقاضا، تسهیلات با تقاضای کمتری مواجه بوده است. به‌طور کلی در استانداردهای بین‌المللی نسبت مخارج به منابع بانک‌ها حدود 85 درصد تعیین می‌شود.

آمار سپرده‌ها در استان‌ها

آمارهای بانک مرکزی کل مانده سپرده‌های ریالی و ارزی بانک‌ها و موسسات اعتباری را به تفکیک استان‌ها منتشر می‌کند. براساس آمار بانک مرکزی در پایان شهریور ماه سال جاری، استان تهران با حدود 1280 هزار میلیارد تومان سپرده‌گیری بیشترین میزان سپرده‌ها را در میان استان‌ها به خود اختصاص داده است. پس از آن استان اصفهان با حدود 1234 هزار میلیارد تومان مانده سپرده در جایگاه دوم در میان استان‌های کشور قرار دارد و پس از آن خراسان رضوی با حدود 1092 هزار میلیارد تومان جایگاه سوم را به خود اختصاص داده است. اما در مقابل، استان کهگیلویه و بویر احمد با حدود 2/ 6 هزار میلیارد تومان کمترین میزان مانده سپرده را داشته است. پس از آن استان ایلام با حدود 5/ 7 هزار میلیارد تومان در جایگاه دوم و در نهایت، خراسان شمالی با حدود 8 هزار میلیارد تومان در جایگاه سوم قرار دارند.

آمار تسهیلات در استان‌ها

آمارهای بانک مرکزی در شهریور ماه نشان می‌دهد میزان تسهیلات دهی بانک‌ها در استان تهران حدود 1092 هزار میلیارد تومان بوده است. این رقم در استان اصفهان 2/ 60 هزار میلیارد تومان و در استان خراسان رضوی 7/ 51 هزار میلیارد تومان گزارش شده است. در مقابل استان کهگیلویه و بویر احمد با رقم 8/ 5 هزار میلیارد تومان تسهیلات‌دهی در شهریور ماه کمترین مبلغ تسهیلات‌دهی را در میان استان‌ها به خود اختصاص داده است. پس از آن استان ایلام با حدود 6/ 6 هزار میلیارد تومان در جایگاه دوم و استان خراسان جنوبی با حدود 9/ 6 هزار میلیارد تومان در جایگاه سوم قرار دارد.

عبور از خط قرمز

از آمارهای بانک مرکزی در مورد تسهیلات و سپرده‌های بانکی به تفکیک استان‌ها می‌توان نسبت تسهیلات به سپرده‌ها پس از کسر سپرده قانونی هر استان را محاسبه کرد. بر این اساس، آمارها نشان می‌دهد کمترین نسبت تسهیلات به سپرده به استان بوشهر تعلق دارد. در این استان نسبت مصارف به منابع بانکی حدود 3/ 46 درصد است. استان البرز نیز با حدود 9/ 47 درصد در جایگاه دوم قرار دارد. پس از آن قم و خوزستان قرار دارند که این شاخص در این دو استان 5/ 49 درصد است. اما در مقابل بالاترین نسبت تسهیلات به سپرده بانک‌ها به استان کهگیلویه و بویراحمد تعلق دارد که حدود 6/ 106 درصد است. آمارها نشان می‌دهد که این استان تنها استانی است که این نسبت در آن بالاتر از 100 درصد است. بعد از آن، نسبت مصارف به منابع استان‌های خراسان‌شمالی و ایلام بالای 99 درصد بوده است. این نسبت در استان تهران نیز 94 درصد بوده است. اما اگر استاندارد این نسبت را 85 درصد در نظر بگیریم در واقع 9 استان این خط قرمز را رد کرده‌اند.