ستاره‌های فناوری که در سال ۲۰۱۹ خاموش شدند

روزنامه ایران - میترا جلیلی: رشد و توسعه دنیای تکنولوژی نتیجه راه درازی است که تاکنون پیموده شده و در این مسیر، نام‌هایی درخشان‌تر از بقیه هستند؛ دانشمندان، برنامه‌نویسان، مهندسان، پیشتازان حوزه فضا و... که تلاش کردند تا با بینش تکنولوژیک خود، دنیا را به‌جایی بهتر تبدیل کنند. این افراد در برهه‌ای خاص از زندگی خود با پایه‌گذاری یک کمپانی، اختراع یک تکنولوژی یا خیره شدن به ستارگان و...، در لحظاتی خاص آینده بشر را تغییر دادند و انقلابی ایجاد کردند. مجله «کامپیوتر ورلد» همچون سال‌های پیشین نگاهی به ستاره‌های درخشان تکنولوژی داشته است که در سال 2019 خاموش شدند.

فعال حوزه روبات‌ها

نیل نیلسون

هرچند امروزه شاهد ظهور روبات‌هایی قدرتمند در جهان همچون انواع روبات‌های رومبا، بوستون دینامیک، Pepper و... هستیم، ولی روزگاری روبات Shakery که توسط «نیل نیلسون» طراحی شد یک نمونه منحصربفرد به شمار می‌رفت. «نیل نیلسون» که آوریل 2019 در سن 86 سالگی درگذشت، در فاصله سال‌های 1966 تا 1972 روبات Shakery را طراحی کرد. این روبات نخستین نمونه‌ای محسوب می‌شد که می‌توانست با استفاده از سنسور‌های صوتی-تصویری، محیط پیرامون خود را تعریف کند و در واقع عملاً به مقدمه‌ای برای ساخت روبات‌های رومبا و بوستون دینامیک تبدیل شد.

وی که متخصص حوزه هوش مصنوعی بود، در سال 1965 نخستین کتاب‌ها را با موضوع شبکه‌های عصبی روبات‌ها نوشت و در سال 1968 موفق به توسعه الگوریتم A+ شد. این الگوریتم در واقع کوتاه‌ترین راه ارتباط یک روبات با اطراف و همچنین پرهیز از برخورد با موانع موجود را طراحی کرد. این الگوریتم امروزه در موارد مختلف از جمله بازی‌های ویدئویی تا الگوریتم‌های سرچ و جست‌وجو مورد استفاده قرار می‌گیرد.

نقاشی آینده

ویلیام نیومن

یکی از جذابیت‌های سیستم‌های کامپیوتری امروز رنگ‌های بی‌نظیر و گرافیک بالای آن است و شاید در این میان بتوان «ویلیام نیومن» را یکی از افراد مؤثر در توسعه این محیط گرافیکی دانست. وی که در ژوئن 2019 میلادی و در سن 80 سالگی درگذشت، معلم و محقق در حوزه طراحی سیستم‌ها و تعامل کامپیوتر و بشر بود و کتاب‌های زیادی نیز در این زمینه به نگارش درآورد. به اعتقاد بسیاری، وی با اختراع نخستین سیستم مدیریت رابط کاربری (User Interface Management System) عملاً آینده را به تصویر کشید.

«ویلیام نیومن» در فاصله سال‌های 1973 تا 1979 دکترای خود را در گرافیک کامپیوتر به منظور توسعه اپلیکیشن‌ها برای کامپیوتر‌های Alto گرفت و در این مسیر گام‌هایی بزرگ برداشت. وی همچنین در طراحی برنامه paint، منو‌های pop-up، فرمت پی‌دی‌اف و... نیز نقشی ویژه داشت. «جورج کلوریس» یکی از استادان دانشگاه کمبریج درباره وی نوشت: «ویلیام نیومن» یکی از موفق‌ترین و مؤثرترین افراد در حوزه گرافیک کامپیوتر بود و افتخار می‌کنم که در طول حیاتش با وی همکاری داشتم.

خالق نخستین کامپیوتر تجاری جهان

کنوی برنرز لی

هرچند خدمات «کنوی برنرز لی» در حوزه فناوری قابل انکار نیست، ولی بسیاری، نقش وی را در تربیت و آموزش پسرش «تیم برنرز لی» به‌عنوان خالق دنیای وب (www) بی‌بدیل می‌دانند. «تیم برنرز لی» هم همه موفقیت‌هایش را مدیون والدینش می‌داند و همیشه از پدرش به‌عنوان یکی از نقش‌آفرینان زندگی خود یاد می‌کند.

«کنوی برنرز لی» که در اوایل 2019 میلادی در سن 97 سالگی درگذشت، در زمان جنگ جهانی دوم در ارتش بریتانیا خدمت می‌کرد و بعد از ترک ارتش به‌عنوان مهندس برق در کمپانی Ferranti در لندن مشغول به کار شد. وی که به حوزه برق و الکترونیک و همچنین فناوری علاقه‌ای خاص داشت در نهایت موفق به اختراع Ferranti Mark1، نخستین کامپیوتر تجاری جهان شد. وی همچنین در حوزه اپلیکیشن‌ها بویژه توسعه نرم‌افزار‌های کشاورزی فناورانه تلاش بسیاری کرد و برای دست یافتن به الگوریتم‌های مورد نیاز در حوزه سلامت دیجیتال نیز مطالعاتی گسترده داشت.

مادر تلسکوپ هابل

نانسی گریس رومن

اگر امروز اطلاعات ما از سیاره‌های دیگر و فضا نسبتاً بالاست، آن را مدیون «نانسی گریس رومن» و باز طراحی تلسکوپ فضایی هابل توسط وی هستیم. وی که در کریسمس گذشته در سن 93 سالگی درگذشت از همان سنین کودکی به فضا علاقه‌مند بود و در سن 11 سالگی یک باشگاه ستاره‌شناسی را تشکیل داد. همچنین در سال 1949 پس از اخذ دکترا، به آزمایشگاه تحقیقات دریایی ملحق شد و پس از کشف یک ستاره که می‌تواند طیف انتشار خود را تغییر دهد به یک چهره شناخته شده تبدیل شد.

این یافته سبب شد تا در سال 1959 به ناسا ملحق شود و عملاً نخستین رئیس نجوم و فیزیک خورشیدی ناسا باشد. «نانسی گریس» یک سال بعد نخستین مأموریت نجومی موفق ناسا را با نام Orbiting Solar Observatory-1 رهبری کرد و پس از ورود به دنیای تلسکوپ‌ها تلاش‌هایش منجر به طراحی تلسکوپ فضایی هابل شد و اکنون هم یک سیارک به یاد وی نامگذاری شده است.

گفتنی است که طراحی این تلسکوپ از سال 1968 آغاز شد، ولی بعد از گذشت بیش از یک دهه از زمان بازنشستگی وی، در سال 1990 توسط شاتل دیسکاوری در مدار گردش قرار گرفت. این تلسکوپ تاکنون شفاف‌ترین و اعجاب‌انگیزترین عکس‌های رنگی را از جهان در اختیار ناسا قرار داده است. وی موفق شد در طول حیاتش جایزه زن موفق حوزه هوا-فضا را از آن خود کند و همچنین لوگوی زن ناسا نیز با چهره وی ساخته شد.

بارون دنیای آی‌تی

هنری راس پروت

یکی دیگر از بزرگان حوزه تکنولوژی که در سال 2019 و در سن 89 سالگی چراغ عمرش خاموش شد، «هنری راس پروت» است. وی نه تنها یک تاجر موفق در دنیای آی‌تی محسوب می‌شد بلکه به سیاست نیز علاقه‌مند بود و در سال‌های 1992 و 1996 برای انتخابات ریاست‌جمهوری امریکا کاندیدا شد، هرچند تنها حدود 16 درصد آرا را از آن خود کرد.

وی پس از خروج از نیروی دریایی، برای مدت زمانی کوتاه، در بخش فروش IBM حضوری موفق داشت. «پروت» در سال 1962 وقتی متوجه شد بسیاری از مشتریان این کمپانی سواد و مهارت کافی برای استفاده از کامپیوتر‌های خود را ندارند دست به کار شد و کمپانی Electronic Data Systems را به‌عنوان سرویس آی‌تی برای پردازش دیتا پایه‌گذاری کرد. این کمپانی آنقدر سودآور بود که باعث شد وی در مجله فورچون سال 1968 به‌عنوان کسی معرفی شود که سریع‌ترین رشد ثروت را در تگزاس داشته است.

سپس این کمپانی در سال 1984 توسط جنرال موتورز و در سال 2008 توسط هولت پاکارد خریداری شد. وی که فرصت خرید مایکروسافت را با بهای 2 میلیون دلار از دست داده بود از اشتباهش درس گرفت و خود را به‌عنوان نخستین سرمایه‌گذار در استارتاپ NeXT مربوط به استیو جابز معرفی کرد و 20 درصد سهام این شرکت 20 میلیون دلاری را در سال 1987 خریداری کرد.

چهره مورد توجه «استیو جابز»

جین ماری هولوت

حضور در همایش دانشگاه استنفورد و معرفی یک نرم‌افزار ویژه، کافی بود تا «استیو جابز» شیفته «جین ماری هولوت» شود و در سال 1986 از وی برای پیوستن به استارتاپ NeXT خود دعوت به همکاری کند. «هولوت» به‌دنبال همکاری خود با «استیو جابز» موفق به توسعه نرم‌افزاری و اپلیکیشن‌هایی برای کامپیوتر‌های NeXT و در نهایت هم مک و آیفون شد و حتی بسیاری، وی را سازنده اصلی رابط‌های گرافیک کاربری کامپیوتر‌های مکینتاش می‌دانند.

«هولوت» در سال 1996 پروژه NeXT را ترک کرد تا کمپانی به‌نام RealNames را تأسیس کند و دوباره در سال 2001 به «استیو جابز» در کمپانی اپل پیوست تا عملیات سینک را برای iCal و iSync توسعه دهد. در واقع «هولوت» با این توسعه، روزی را ترسیم کرد که کاربران می‌خواهند از چند وسیله به‌طور همزمان استفاده کنند.

وی در ساخت آیفون یک هم همکاری گسترده‌ای با «استیو جابز» داشت. وی در سال 2009 نیز همراه با چهار کارمند پیشین اپل، Fotopedia را که یک دایرة‌المعارف عکس‌دار دیجیتال محسوب می‌شود بنیانگذاری کرد. «بروس هاندرسون» مهندس نرم‌افزار معروف پس از مرگ «هولوت» نوشت: وی یکی از فعالان حوزه فناوری بود که خاموش شدن چراغ عمرش بسیار دردناک است. وی بسیار جلوتر از زمان خود را می‌دید. وی در سن 65 سالگی در ژوئن 2019 درگذشت.