مشتریان تجهیزات برقی ایران

مطابق با ارزیابی‌ها، شاخص‌ترین عامل افت صادرات تجهیزات برقی کشور، کاهش صادرات «سیم و کابل و موتورها» و موثرترین عامل افت واردات، کاهش واردات «لامپ و لوله‌های برقی» بوده است. بررسی آمارها همچنین نشان می‌دهد، صادرات تجهیزات برقی ایران در سال 1397 به مقصد 52 کشور صورت گرفته که عمده‌ترین مقاصد کشورهای «افغانستان»، «عراق»، «ترکیه» و «سوریه» بوده است. همچنین ایران در سال 97 از 68 کشور جهان تجهیزات برقی وارد کرده است که عمده‌ترین آنها کشورهای «چین»، ‌«امارات متحده عربی» و «‌آلمان» بوده‌اند.

صنعت برق ایران در سال‌های گذشته، به سمت صادرات کالا و خدمات مهندسی توجه بیشتری نشان داده است و با توجه به رویکردی که در پروژه‌های زیرساختی دولت در حوزه برق در سال‌های اخیر اتفاق افتاده است، اهمیت استراتژی صادرات برای مدیران و صاحبان کسب‌وکار این صنعت دو‌چندان شده است، هر چند مشکلات ناشی از تحریم، روند توسعه صادرات صنعت برق را کاهش داده است. در عین حال، ظرفیت‌های بالقوه‌ای در این صنعت وجود دارد که می‌تواند در استراتژی توسعه صادراتی مورد توجه قرار گیرد. بنابراین تحلیلگران این صنعت معتقدند با توجه به اهمیتی که موضوع صادرات کالا و خدمات فنی مهندسی داشته است، نیاز به شناخت واقعی از وضع موجود و تحلیل شرایط براساس آمار و ارقام واقعی اهمیت فوق‌العاده‌ای پیدا کرده است.

صنعت برق ایران در دو بخش ساخت کالا و تجهیزات برقی و همچنین خدمات فنی و مهندسی و ساخت تاسیسات برقی مانند ساخت نیروگاه، خطوط انتقال و پست فعال است. بر اساس آخرین آمار ثبتی کشور هم اکنون 517 شرکت سازنده در بخش کالا و تجهیزات فعال هستند و نزدیک به 200 شرکت پیمانکار و مشاور دارای گواهینامه رتبه‌بندی رشته نیرو در این صنعت فعالیت می‌کنند. حال در تازه‌ترین خبرها «معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران» در گزارشی مروری بر وضعیت تجارت تجهیزات برقی در سال 1397 داشته است.

ارزیابی‌ها نشان می‌دهد تجارت تجهیزات برقی ایران در سال 1397 حدود 5/ 1 میلیارد دلار بوده که حدود 203 میلیون دلار آن مربوط به صادرات و حدود 3/ 1 میلیارد دلار آن مربوط به واردات این تجهیزات است. صادرات و واردات تجهیزات برقی در سال 1397 نسبت به سال گذشته به ترتیب با کاهش 1/ 18 و 6/ 20 درصدی همراه بوده است. موثرترین عامل در کاهش صادرات تجهیزات برقی ایران، کاهش صادرات سیم و کابل و موتورها (با سهم حدود 4/ 12 درصدی از کل رشد صادرات تجهیزات برقی) و موثرترین عامل در کاهش واردات تجهیزات برقی در سال 1397، کاهش در واردات لامپ و لوله‌های برقی (با سهم حدود 7 درصدی از کل رشد واردات تجهیزات برقی) بوده است. تراز تجاری تجهیزات برقی ایران در سال 1397، منفی 1/ 1 میلیارد دلار بوده که نسبت به سال 1396 حدود 298 میلیون دلار بهبود یافته است.

از سوی دیگر، وضعیت تجارت تجهیزات برقی در سال 1397 نشان می‌دهد صادرات و واردات وزنی تجهیزات برقی در سال 1397 به‌ترتیب برابر با 34 هزارتن و 112هزار تن بوده که این مقادیر نسبت به سال 1396 به‌ترتیب با کاهش 10 و 41 درصدی همراه بوده است. مطابق با ارزیابی‌ها متوسط قیمت صادرات و واردات تجهیزات برقی در سال 97 به‌ترتیب برابر با حدود 6 دلار بر کیلوگرم و حدود 12 دلار بر کیلوگرم بوده که این مقادیر نسبت به سال گذشته به‌ترتیب با کاهش 9 درصدی و افزایش 33 درصدی همراه بوده است.

صادرات تجهیزات برق

در سال 1397 سهم صادرات «سیم و کابل» (تقریبا 145میلیون دلار)، «موتور و ژنراتورهای برق، مولدها و کنورتیسورهای دوار برق» (تقریبا 4/ 13 میلیون دلار) و «ترانسفورماتورهای برقی، مبدل‌های استاتیک و القاکننده‌ها» (تقریبا 8/ 11میلیون دلار) به‌ترتیب حدود 71درصد، 6/ 6 درصد و 8/ 5 درصد بوده که از سایر گروه‌ها بیشتر است. در میان گروه‌ کالاهای تجهیزات برقی در سال 1397 نسبت به سال 1396، ارزش صادرات «آهنرباهای الکتریکی»، «لامپ و لوله‌های برقی رشته‌ای یا تخلیه الکتریکی»، «تابلو، پانل، کنسول و... برای کنترل الکتریکی یا توزیع برق» به‌ترتیب با رشد حدود 165 درصدی، 71 درصدی و 63 درصدی همراه بوده است.

صادرات تجهیزات برقی ایران در سال 1397 نسبت به سال 1396 با حدود 18 درصد کاهش همراه بوده است. موثرترین عامل در کاهش صادرات تجهیزات برقی ایران، کاهش صادرات سیم و کابل (با سهم حدود 4/ 12 درصدی از کل رشد صادرات) و موتورها، ژنراتور و مولدهای برق (با سهم حدود 2/ 9 درصدی از کل رشد صادرات) بوده است.

بررسی آمارها نشان می‌دهد صادرات تجهیزات برقی ایران در سال 1397 به مقصد 52 کشور صورت گرفته است. عمده‌ترین مقاصد صادرات تجهیزات برقی ایران در این سال، کشورهای افغانستان، عراق، ترکیه و سوریه به‌ترتیب با سهم حدود 60 درصدی، 32 درصدی، 2 درصدی و 5/ 1 درصدی از کل ارزش صادرات تجهیزات برقی ایران بوده است. همچنین بررسی‌ها نشان‌دهنده آن است که صادرات تجهیزات برقی در سال 1397 به کشورهای پاکستان، ارمنستان، ترکیه، ترکمنستان، جمهوری آذربایجان و کویت نسبت به سال گذشته افزایش یافته است. برای مثال، صادرات تجهیزات برقی به پاکستان در سال 1397 نسبت به سال 1396 حدود 13 برابر افزایش یافته است. با وجود اینکه در سال 1397 عمده صادرات ایران به کشورهای افغانستان و عراق صورت پذیرفته، اما نسبت به سال 1396 به‌ترتیب با کاهش حدود 21 درصدی و 16 درصدی همراه بوده‌اند.

«سیم و کابل»، «دستگاه‌های الکتریکی برای سوئیچینگ یا مدارهای محافظ الکتریکی» و «انباره‌های برقی» به‌ترتیب با سهمی حدود 85 درصد، 7 درصد و 6 درصد از کل ارزش صادرات به افغانستان، عمده‌ترین گروه‌های کالایی تجهیزات برقی هستند که به این کشور صادر می‌شوند. همچنین عمده‌ترین گروه‌های کالایی تجهیزات برقی که به کشور عراق صادر می‌شوند به‌ترتیب با سهم 59 درصدی، 17 درصدی و 11 درصدی از کل ارزش صادرات تجهیزات برقی به این کشور شامل «سیم و کابل»، «موتورها، ژنراتور و مولدهای برق» و «ترانسفورماتورهای برقی، مبدل‌های استاتیک و القا‌کننده‌ها» هستند.

واردات تجهیزات برقی

در سال 1397، سهم واردات «موتورها، ژنراتور و مولدهای برق» (تقریبا 494 میلیون دلار) و «تابلو، پانل، کنسول و... برای کنترل الکتریکی یا توزیع برق» (تقریبا 143 میلیون دلار) از کل واردات تجهیزات برقی به‌ترتیب حدود 38 درصد و 11 درصد بوده که از سایر گروه‌های تجهیزات برقی بیشتر است. در سال 1397 نسبت به سال گذشته، در میان گروه کالاهای تجهیزات برقی تنها ارزش واردات «خازن‌های برقی» و «انواع دیودها، ترانزیستورها، وسایل غیرهادی» به‌ترتیب با حدود 6 درصد و 3 درصد رشد همراه بوده و ارزش واردات سایر گروه‌ها کاهش یافته است. همان‌طور که پیش‌تر نیز اشاره شد واردات تجهیزات برقی در سال 1397 نسبت به سال گذشته با کاهش حدود 21 درصدی همراه بوده است. با توجه به داده‌های اعلام‌شده، موثرترین عامل در کاهش ارزش واردات تجهیزات برقی در سال 1397، کاهش واردات «لامپ‌ و لوله‌های برقی رشته‌ای یا تخلیه الکتریکی» (با سهم حدود 7درصدی از رشد کل واردات)، «دستگاه‌های الکتریکی برای سوئیچینگ یا مدارهای محافظ الکتریکی» (با سهم حدود 3 درصدی از رشد کل واردات) و «تابلو، پانل، کنسول و... برای کنترل الکتریکی یا توزیع برق» (با سهم حدود 2 درصدی از رشد کل واردات) بوده است. ایران در سال 1397 از 68 کشور جهان تجهیزات برقی وارد کرده است که عمده‌ترین آنها کشورهای چین، امارات متحده عربی و آلمان به‌ترتیب با سهم حدود 41 درصدی، 19 درصدی و 8 درصدی از کل ارزش واردات تجهیزات برقی ایران بوده‌اند. پس از این کشورها به‌ترتیب «جمهوری کره» با سهم 75/ 5 درصد، «ایتالیا» با سهم 71/ 5 درصد، «ترکیه» با سهم 1/ 5 درصد، «فنلاند» با سهم 11/ 3 درصد، «سوئد» با سهم 45/ 1 درصد، «اسپانیا» با سهم 45/ 1 درصد، «انگلستان» با سهم 1/ 1 درصد، «قبرس» با سهم یک درصد، «هند» با سهم 91/ 0 درصد، «فرانسه» با سهم 91/ 0 درصد، «تایوان» با سهم 88/ 0 درصد و «هنگ کنگ» با سهم 88/ 0 درصد عمده‌ترین مبادی وارداتی تجهیزات برقی ایران هستند.