آویشن گیاهی از تیره نعناع است که در ایران 18 گونه آن به ثبت رسیده است و سه نوع آویشن شیرازی، کوهی و کاکوتی معروف‌تر هستند.
گیاهان این تیره، همه علفی و به حالت خودرو در مزارع و کوه‌ها و صحرا می‌رویند. بعضی از انواع آویشن برگ‌های نسبتاً درازی دارند و بعضی‌ها هم برگ‌های گردی دارد که خواصشان تفاوت‌هایی دارند، ولی در صورت کلی شباهت دارند و به عنوان سبزی برای افزودن به ماست و دوغ استفاده می‌شود.
یکی از علائم شناسایی آن‌ها کرک‌هایی است که بر روی برگ‌های آن‌ها دیده می‌شود و بر روی این کرک‌ها کیسه کوچکی است که پرده نازکی آن را پوشانده و در آن کیسه اسانس‌های معطر قرار گرفته است.
آویشن و سلامت دستگاه گوارش
* آویشن به هضم غذا‌های سنگین کمک می‌کند.
* آویشن میکروب روده‌ها را نابود کرده و در درمان ورم روده‌ها بسیار مؤثر است. گردش خون را تحریک و جریان آن را منظم می‌کند.
* آویشن به علت وجود تیمول موجود در خود یک ضدعفونی‌کننده و ضد انگل قوی است و انواع کرم‌های روده را می‌کشد و علاوه بر کشتن کرم‌ها، تخم کرم را نیز از بین می‌برد.
* بوییدن یا خوردن دم‌کرده آن در کاهش رطوبت‌های زائد که گاهی در کبد یا ریه یا مغز جمع می‌شود، مؤثر است.
* آویشن اشتها را تحریک می‌کند به همین علت در غذا‌ها به عنوان چاشنی استفاده می‌شود.
* آویشن ضد نفخ است و مخصوصاً اگر در غذا‌های رطوبتی و آبکی استفاده شود، نفخ را کم می‌کند.
* نتایج مطالعات جدید از اثربخشی این گیاه بر بیماران مبتلا به سندروم روده تحریک‌پذیر بیانگر این مطلب است که آویشن در بهبود علائم شایعی نظیر درد شکم، نفخ، اسهال و یبوست مؤثر است.
* آویشن به دلیل حرارت و خاصیت از بین برندگی و زدایندگی که دارد رطوبت و بلغم‌های مانده در سیستم گوارش را حل می‌کند و از بین می‌برد و جلا میدهد، وقتی که رطوبت‌ها و مواد زائد بینابین پرز‌های گوارش از بین رفت، عملکرد پرز‌ها تقویت می‌شود.
آویشن و سلامت دستگاه تنفسی
* آویشن در درمان بیماری‌های ریوی، برونشیت، آسم، آنفلوآنزا، سیاه سرفه، گلودرد، نشانه‌های سرماخوردگی و احتقان بینی مفید دانسته شده و خلط آور خوبی است.
آویشن به صورت دم کرده و حتی بوییدنش می‌تواند برای سیستم مغزی مفید باشد و اصطلاحاً اعضای مهم بدن را از رطوبت‌ها و مواد زائد تنقیه (تخلیه و پاکسازی) می‌کند.
طرز تهیه دم نوش آویشن برای درمان بیماری‌های تنفسی
ساقه‌های خشک آویشن را در قوری بریزید. آب تازه را جوش بیاورید (آبی که قبلا جوشیده و سرد شده را استفاده نکنید) و روی برگ‌ها در قوری بریزید و در قوری را بگذارید تا دم بکشد. 5 تا 10 دقیقه صبر کنید و بعد در فنجان بریزید و قبل از سرد شدن بخورید. خود دمنوش آویشن یک مزه خنثی دارد برای همین اگر دوست داشتید با عسل شیرینش کنید و چند قطره آب‌لیموی تازه هم در آن بریزید.
* از این گیاه می‌توانیم برای بخور استفاده کنیم که این استفاده بسیار شایع بوده و به ویژه برای کسانی که دچار سینوزیت مکرر و چرکی می‌شوند توصیه می‌شود. در سینوزیت، مجرای تخلیه کننده ترشحات سینوس، تنگ یا بسته شده، ترشحات در داخل سینوس جمع و چرکی می‌شود؛ آویشن باز کننده است و بخور دادنش سبب می‌شود این مجاری باز شده و از طرف دیگر ترشحات غلیظ آن‌ها رقیق و دفع شود. در واقع فرآیند ایجاد سینوزیت از بین می‌رود و یک درمان پایه‌ای و مفید است.
* آویشن خشک‌کننده رطوبت‌های زائد است، این رطوبت‌ها ممکن است در مجاری هوایی جمع شده باشد و منجر به تحریک، سرفه و خلط شود که یکی از مشکلات شایع بعد از سرماخوردگی است که تا مدت‌ها باقی می‌ماند.
دیگر خواص آویشن
* آویشن ضد باکتری و داروی ضدعفونی‌کننده قوی به شمار می‌رود بنابراین برای درمان بیماری‌های میکروبی و عفونت‌های داخل بدن جوشانده یا دم کرده آن تجویز می‌شود.
* آویشن منبع خوبی از آهن است و برای درمان کم خونی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
* آویشن، ترشح آب دهان، ترشح عرق و ترشح ادرار را زیاد می‌کند و از این لحاظ می‌توان آن را در بیماری‌های مربوط مورد استفاده قرار داد.
خواص ترکیب آویشن با دیگر گیاهان
آویشن با انجیر: مصرف آویشن همراه با انجیر سبب تقویت سیستم ریوی می‌شود و برای رفع سرفه مفید خواهد بود.
آویشن با کرفس: آویشن همراه با آب کرفس برای شکستن و از بین بردن سنگ‌های ادراری مفید است، آویشن مدر است بنابراین برای سهولت دفع ادرار توسط کسانی که در این زمینه دچار اشکال هستند، مفید است.
آویشن با پونه یا نعنا: مصرف دم کرده آویشن با پونه یا نعنا در درمان سرماخوردگی و عفونت‌های ریوی توصیه می‌شود البته لازم است هر 8 ساعت یک لیوان از این دم‌کرده مصرف شود.
دو قاشق چایخوری آویشن و یک قاشق چایخوری پونه را داخل قوری بریزید و آن را روی حرارت غیرمستقیم قرار دهید 20 الی 30 دقیقه، زمان مناسبی برای دم کشیدن ترکیب آویشن و پونه است.
آویشن با پنیر: مصرف آویشن با پنیر تازه به صورت روزانه برای چاق شدن افرادی که لاغر هستند مفید است.
بهترین طریقه تهیه دم نوش آویشن
یک قاشق مرباخوری آویشن را در یک فنجان آب جوش، دم کرده و بعد صاف کرده و در صورت تمایل آن را با عسل شیرین کرده و روزی سه فنجان بخوریم.
مصرف آویشن برای چه کسانی توصیه نمی‌شود؟
مصرف زیاد آویشن یا عصاره آن در دوران بارداری می‌تواند احتمال سقط جنین را افزایش دهد؛ بنابراین توصیه شده است که خانم‌های باردار بهتر است از مصرف این گیاه خودداری کنند.
مطالعات نشان میدهد که آویشن می‌تواند روند انعقاد خون را با تأخیر مواجه کند؛ بنابراین کسانی که قرار است تحت عمل جراحی قرار بگیرند، از دو هفته قبل از عمل جراحی، نباید آویشن استفاده کنند.
منبع: فارس
