نفت نقطه سر خط/ غلبه مجدد عوامل ساختاری بر ریسک‌های ژئوپلتیک

اقتصادآنلاین - مریم علیزاده؛ با ترور سردار سلیمانی و افزایش احتمال تنش های منطقه خلیج فارس، قیمت نفت در روز جمعه 13 دی ماه تا آستانه 70 دلار بالا رفت. اما با بسته شدن بازارها، انتظار می‌رفت قیمت نفت در ابتدای هفته معاملاتی گذشته با اندکی افزایش آغاز به کار کند. از این رو دوشنبه بازارها در محدوده 70 دلار معاملات خود را شروع کردند. اما در بامداد روز چهارشنبه و حمله موشکی ایران به پایگاه نظامی آمریکا در عراق، مجددا نفت در کانال صعودی قرار گرفت و به رقم 71.17 دلار رسید. در این میان انتشار اخباری در خصوص آسیب ندیدن تاسیسات نفتی عراق و تضمین دبیر کل اوپک مبنی بر تنظیم بازار نفت، قیمت طلای سیاه دست از صعود برداشت و تا پایان روز چهارشنبه بیش از 6 دلار عقب نشست.

در نهایت روز گذشته هر بشکه نفت برنت با افت 9.5 درصدی نسبت به بیشترین قیمت هفته در محدوده 64 دلار و 98 سنت متوقف شد.

شاخص نفت وست تگزاس نیز در روندی مشابه با شاخص برنت با عقب نشینی قابل توجهی نتوانست در کانال 60 دلاری تثبیت شود و در محدوده 59 دلار به کار خود در هفته گذشته پایان داد. 

در این میان باتوجه به بررسی تحولات اخیر منطقه خاورمیانه و تجزیه و تحلیل الگوی رفتاری قیمت نفت در زمان افزایش تنش های سیاسی، برخی تحلیلگران معتقدند که نقش ریسک های ژئوپولتیک بر بازار نفت کم اثر و محدود شده است. چراکه اگر همین ریسک ها در سال های گذشته بر بازار نفت وارد می شد قطعنا جهش های قیمتی بیشتری را رقم می زد.

اما با تغییرات قابل توجه در لیست تولیدکنندگان بزرگ نفت و به ویژه ورود آمریکا به عرصه صادرات طلای سیاه، شاهد دگرگونی در فاکتورهای تاثیرگذار بر قیمت نفت هستیم. سایه بحران مازاد عرضه نفت همچنان بر سر بازار سنگینی کرده و هر زمان که ریسک سیاسی و یا نظامی، سمت عرضه را تهدید می کند، سریعا فاکتور مازارد تولید و عرضه، قیمت ها در این بازار متعادل می کند. 

همانطور که اشاره شد، ورود قدرتمند آمریکا در میان کشورهای برتر تولید کننده نفت، سبب شده تا این کشور سکان قیمت نفت را به دست گرفته و دیپلماسی توئیتری رئیس جمهور آن ترمز کاهش و یا افزایش شدید قیمت ها را بکشد. این در حالی است که کشورهای عضو اوپک شدیدتر از قبل بر مواضع کاهش تولید اصرار دارند و به نوعی شتابان به سمت از دست دادن سهم از بازار خود در کارزار تقاضای نفت جهانی حرکت می کنند.

از سوی دیگر به نظر می رسد تاثیر عوامل ساختاری مانند تغییرات قیمتی ناشی از رفتارهای تولیدکنندگان بزرگ، بیش از حد معمول بر بازار تاثیر گذاشته و سبب پنهان ماندن اثرات عوامل دیگر خواهد شد. اما بنا بر اصول علم اقتصاد، هرگاه فنر و یا فاکتور تاثیرگذاری بیش از حد  واقعی تحت فشار باشد، قطعنا در بلندمدت رها شدن فنر تاثیر مخربی خواهد داشت. در این خصوص نیز انباشت سایر عوامل تاثیرگذار بر قیمت نفت می تواند به یک انفجار قیمتی در بازارهای جهانی در سال جاری میلادی منجر شود.