به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از همشهری؛ بو می‌تواند از ترکیب مواد شیمیایی و گازها به‌وجود بیاید و هنگامی که از بوسنج برای اندازه‌گیری بو استفاده می‌شود، هدف تعیین کمیت غلظت آن است. OU، واحد بو در هر مترمکعب است و نه تعیین پارامترهای مختلف در ترکیب شیمیایی «بو». برای تعیین نوع پارامترهای تشکیل‌دهنده بو 2روش وجود دارد: اول استفاده از افراد برای ارزیابی کمی و ثبت مشاهدات آنها پس از آموزش و دوم استفاده از سنسورهای گازهای محیطی و اندازه‌گیری بو.
سنجش آلودگی بو دانشی است که استاندارد اروپایی EN13725 برای اندازه‌گیری بو برای نخستین‌بار در سال 2003تصویب کرد؛ درحالی‌که در ایران هنوز استاندارد ملی در این زمینه تدوین نشده است. اکنون بعد از انتشار بوی نامطبوع در 23آذرماه اداره کل محیط‌زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران با همکاری بخش‌های ذیربط شهرداری گزارشی را از انتشار بو در 3 روز 11، 17و 23آذر ارائه کرده است.
بدین‌ترتیب، پس از انتشار بو در روز بیست‌وسوم آذرماه روند تغییرات غلظت دی‌اکسید گوگرد(SO2) حاصل از ایستگاه‌های پایش کیفیت هوا وابسته به شرکت کنترل هوای شهر تهران مورد بررسی قرار گرفت. نتایج آن نشان می‌دهد که افزایش ناگهانی غلظت SO2در ایستگاه شهر ری مشاهده شده است. حدود یک تا 2ساعت بعد، افزایش غلظت در ایستگاه‌های شرقی و بالادست این منطقه نیز اتفاق افتاده است. ظاهرا مقدار غلظت SO2در زمان رخداد پدیده بوی نامطبوع حدود 40برابر افزایش یافته است. همچنین کاهش حداکثر غلظت در ایستگاه‌های بعدی نشان می‌دهد که این آلاینده از سمت جنوب و جنوب غرب به سمت شمال شرق و شرق حرکت کرده و در طول مسیر رقیق شده است؛ بنابراین، افزایش ناگهانی غلظت SO2در هوای آزاد بیانگر این است که انتشار ماده یا مواد مولد بو در شهر تهران حاوی ترکیبات گوگرد بوده که سبب این افزایش شده است.
ثبت در سامانه 137
- مقایسه مسیر باد و ثبت گزارش‌های مردمی، نشان می‌دهد که طی روزهای وقوع رخداد، انتشار بو روند مشخص و ثابتی نداشته است.
- ثبت گزارش‌ها نشان می‌دهد که منبع انتشار آلاینده نمی‌تواند به تنهایی یک منبع کانونی(نقطه‌ای) باشد. قطعا دلایل متعددی در انتشار این بو مؤثر هستند که در سطح شهر تهران نیز حضور دارند. برای همین احتمال می‌رود منبع متحرک یا به‌صورت شبکه‌ای در سطح شهر باشد. از آنجایی که امکان ترکیب آلاینده‌های هوا در مجاورت رطوبت و ایجاد آلاینده‌های ثانویه نیز وجود دارد، می‌توان گفت گازهای آلاینده به تنهایی عامل ایجاد بو نیستند. درواقع در مجاورت رطوبت با یکدیگر ترکیب شده و منجر به انتشار بوی نامطبوع می‌شوند. البته تا زمانی که اندازه‌گیری دقیق و مستمر درباره ترکیبات گازی و آلاینده‌های ثانویه انجام نشود نمی‌توان با قطعیت از منبع مشخص گفت.
- وضعیت ثبت سامانه 137و پیام‌های ثبت شده نشان می‌دهد در برخی از روزها از انتشار بو و ثبت آن در سایر مناطق، در مناطق 18، 19و 21گزارشی ثبت نشده است. همچنین با توجه به رفتار انتشار بو در سطح شهر در 11آذر، اگر منبع نقطه‌ای باشد با افزایش فاصله و دورشدن از منبع قطعا بو فروکش خواهد کرد. درحالی‌که در روزهای مختلف میزان شکایت مردمی بعضا در مناطق شمالی و ازجمله منطقه 2بیشتر از جنوب بوده است.
سناریوهای محتمل درباره انتشار بو
موقعیت مکانی برخی نقاط گزارش شده مردمی طی تماس تلفنی با سازمان مدیریت بحران و سامانه 137با انشعاب شبکه فاضلاب شهری مطابقت دارد.
صنایع مستقر در جنوب شهر نیز در انتشار بوی نامطبوع تأثیرگذار هستند. از 16آذرماه تاکنون کارخانه‌های سیمان جنوب تهران و پالایشگاه شهرری از سوخت مازوت و نیروگاه باقرشهر نیز از گازوئیل استفاده کردند که استفاده از این سوخت‌ها علاوه بر افزایش ذرات معلق در هوای محیط، گازهای دی‌اکسیدگوگرد را نیز در محیط انتشار می‌دهد.
با توجه به جنوبی بودن باد در 11آذرماه، احتمال انتقال بوی نامطبوع از جنوب تهران و محور آزادراه خلیج‌فارس (حوالی فرودگاه) با توجه به شناسایی عوامل متعدد مولد بو در این محور وجود دارد.
با توجه به اظهارات نماینده سازمان زمین‌شناسی کشور، ایجاد بوی نامطبوع به‌دلیل جابه‌جایی گسل‌ها مردود است و به‌طور کلی این نوع گازها واجد بو نیستند.
در منطقه جنوب تهران مراکز آلوده‌کننده محیط‌زیستی شامل کارخانه‌های سیمان، پالایشگاه ری، نیروگاه جنوب تهران، دامداری‌ها، کشتارگاه‌ها، تصفیه‌خانه فاضلاب، تخلیه فاضلاب به رودخانه (با حجم حدود 400میلیون مترمکعب)، مرکز دفن زباله شهر تهران و... فعالیت دارند که همین فعالیت‌ها می‌توانند به‌عنوان یکی از سناریوها مطرح شود.
موارد در دستور کار
نظر به اهمیت موضوع و تکرار وقوع انتشار بو در پایتخت، به‌رغم تشکیل کارگروهی برای بررسی موضوع و پیگیری از دستگاه‌های ذیربط با مسئولیت استانداری تهران و اداره کل محیط‌زیست شهرداری تهران کارگروهی را با محوریت متخصصین دانشگاهی و تعدادی از دستگاه‌های مسئول برای بررسی فنی موضوع تشکیل داده است.
به‌موازات آن، تشکیل گروه‌های کاری در شهرداری‌های مناطق 22گانه در ادارات محیط‌زیست برای رصد و مونیتورینگ بو.
با وجود اندازه‌گیری‌هایی که سازمان حفاظت محیط‌زیست با دستگاه پرتابل انجام داده، امکان شناسایی گازهای مولد بو فراهم نشده است؛ لذا بهره‌گیری از دستگاه‌های سنجش گازهای محیطی (با دقت بالا) و استفاده از روش‌های آزمایشگاهی (با استفاده از دستگاه GCMASS) توامان در دست اقدام است که از طریق سازمان مدیریت بحران و شرکت کنترل کیفیت هوا و آزمایشگاه‌های محیط‌زیست دستیابی به این زیرساخت امکانپذیر خواهد شد و اداره کل محیط‌زیست شهرداری همکاری و پیگیری تا حصول نتیجه را در اولویت کاری قرار داده است.
آماده‌سازی آزمایشگاه‌های معتمد محیط‌زیست تهران در نمونه‌برداری و پایش همزمان.
همکاری با اداره کل محیط‌زیست استان تهران برای پایش زیست‌محیطی صنایع، جلوگیری از فعالیت واحدهای آلاینده در شهرستان‌های جنوبی استان تهران و زباله‌سوزی‌های غیرمجاز.
