دلایل رسیدن به بدترین روزهای اقتصاد

اما چرا به اینجا رسیدیم و بدترین سیاست‌های اقتصادی نصیب اقتصاد ایران شده است؟

سیاست‌های ناکارآمد اقتصادی در سطح ملی، بنگاهی و خانواده‌ها و نیز سقوط اخلاقی جامعه ایرانی از دلایل اصلی و آشکار رسیدن اقتصاد ایران به بدترین روزهاست؛ تجربه نشان داده در شرایط رکود قصاب، نانوا، شیرفروش، لباس فروش، کفش فروش، آموزگار و کارگر و کشاورز به ویژه وقتی با چشم انداز ناروشن مواجه باشند و به چشم ببینند که دولت ناکارآمد شده چاره ای جز بی رحم شدن نمی‌یابند و به سادگی و با خطر زیر پا گذاشتن اخلاق،تلاش می‌کنند در بدترین موقعیت قرار نگیرند.

این روزها که اقتصاد ایران با رکود گسترده دست به گریبان است شاهد رنگ باختن بیشتر فضیلت‌های اخلاقی در جامعه هستیم؛ امروز کمرنگ شدن آموزه‌های اخلاقی در رفتار شهروندان گرفتار شده در گردباد رکود ایران به خوبی قابل لمس است و جز اندوه چیزی برای ما به ارمغان نخواهد آورد. دولت یازدهم اگر نتواند این رکود را به سرعت برطرف کرده و نشاط و رونق را به کسب و کار مردم برگرداند، باید تاوان بداخلاقی‌ها را نیز بدهد.

بنابراین در این شرایطی که سقوط اخلاقی راه را بر انصاف و کارشناسی بسته، برخی افراد با وجود علم به اینکه به لحاظ دانش و تجربه در اندازه‌ گرفتن برخی مناصب مهم اقتصادی نیستند اما در این مناصب قرار گرفته و سیاست‌های اقتصادی ناکارآمد اتخاذ کرده و شرایط را بدتر می‌کنند.

یکی دیگر از دلایل بنیادین برای رسیدن اقتصاد ایران به بدترین روزها در موقعیت فعلی، سیاه شدن جاده در مسیر دیدن آینده است. اکنون میلیون‌ها جوان ایرانی با درک دقیق از توانایی‌های مادی و فنی دولت در بیرون کشیدن اقتصاد از بن بست موجود، با ناامیدی به آینده نگاه می‌کنند و به جای تلاش برای ماندن و ساختن میهن به فکر مهاجرت هستند.

همچنین نبود چشم‌انداز روشن از آینده، فعالان اقتصادی را نیز ناامید کرده و آن‌ها به بازارهای بیرون از مرزهای ملی فکر می‌کنند، اقتصاددانان ایرانی هم با درک این مساله که اندیشه و دانش آنها خریدای ندارد دست از تلاش برداشته و نظاره‌گر شده‌اند.

و در آخر، از دیگر دلایل رسیدن اقتصاد ایران به فاجعه بارترین روزهای تاریخ چهار دهه اخیر، روزافزون شدن سیاست‌های ناهماهنگ و مجادله بر سر قدرت در میان طیف‎ها و جناح‌های سیاسی و نادیده گرفتن منافع ملی در برابر منافع باندی و جناحی است. این وضعیت راه را بر عقلانیت مسدود کرده و هیچ حرف کارشناسانه‌ای مورد قبول واقع نمی‌شود بنابراین با وجود معلوم بودن راه‌حل‌ها، به بیراهه می‌رویم.

سیاست خارجی ایران نیز به مثابه یکی از نیرومندترین متغیرهای موثر برسیاست‌گذاری اقتصادی در رسیدن به این روزهای تلخ اقتصادی نقش غیر قابل انکاری داشته زیرا در وضعیت سیاست خارجی موجود، برخی عدم قطعیت‌ها بر اقتصاد ایران سایه انداخته که روزهای بدتری را برای اقتصاد ایران رقم خواهد زد. یکی از این عدم قطعیت‌ها انتخاب راه روشن برای تعامل اقتصادی با جهان و بدتر از آن تحمیل یکی از سخت‌ترین تحریم‌های اقتصادی بر ایران است که موجب تضعیف تعادل‌های قبلی و فقدان تعادل‌های تازه شده است.

*نایب رییس اتاق بازرگانی ایران