به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از اعتماد، بهزاد ولی‌زاده با تاکید بر اینکه عدد مالیات بر دخانیات باید بر اساس قیمت خرده‌فروشی اعلام شود و نه بر اساس قیمت کارخانه، گفت: طبق ماده 73 قانون برنامه ششم توسعه مبنای محاسبه نرخ مالیات دخانیات نرخ خرده‌فروشی آن است؛ بنابراین اعدادی که برای مالیات بر دخانیات عنوان می‌شود باید بر اساس نرخ خرده‌فروشی باشد که اگر قرار باشد اکنون با این رویه محاسبه انجام شود، نرخ مالیات بر دخانیات کمتر از 15درصد می‌شود.او با اشاره به اینکه واردات سیگار خارجی به کشور بر اساس تبصره سه ماده 102 قانون برنامه پنجم توسعه تقریبا صفر است، بیان کرد: به این علت از سال 96 به بعد باید واردات سیگار متوقف شده باشد که بنا بر اطلاعات ما این قانون در سال 97 و 98 اجرایی شد و جز در موارد محدودی واردات سیگار برگ، در تولید سیگار به خودکفایی رسیده و با اجرای قانون دیگر نیازی به واردات سیگار نداشتیم.
رییس دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات کشور به اعلام عدد 92 درصد برای مالیات بر سیگار وارداتی انتقاد کرد و افزود: با وجود اینکه رقم اعلام شده بر اساس قوانین است اما، اعلام این ارقام باعث گمراهی می‌شود. نکته قابل توجه آن است که به‌رغم بالا بودن درصد این نوع از مالیات اما به دلیل آنکه واردات سیگار تقریبا صفر است، از محل واردات سیگار درآمدی نداریم.
او با بیان اینکه از نظر سازمان بهداشت جهانی مالیات کمتر از 70 یا 75 درصد قیمت خرده‌فروشی نمی‌تواند تاثیری بر کاهش مصرف دخانیات داشته باشد، اظهار کرد: این در حالی است که با محاسبه موارد ذکر شده در اعداد اعلامی از سوی سازمان امور مالیاتی متوجه می‌شویم، نرخ مالیات بر دخانیات بر مبنای قیمت خرده‌فروشی، 15 درصد است که تنها می‌تواند جنبه درآمدی داشته باشد و نه جنبه بازدارندگی از مصرف این دست کالاهای آسیب‌رسان سلامت؛ از این‌رو با توجه به اینکه نرخ‌های مالیاتی ما بسیار پایین است، ایران جزو ضعیف‌ترین کشورها در اجرای سیاست‌های مالیات بر دخانیات است.
او افزود: اعداد اعلام شده از سوی سازمان امور مالیاتی به ترتیب برای سیگارهای تولید داخل 27 درصد، سیگارهای تولید مشترک 37 درصد و برای سیگارهای تولید داخل با نشان بین‌المللی 42 درصد عنوان شده است. همچنین سازمان امور مالیاتی، مالیات و عوارض سیگار را در دو بخش سیگارهای داخلی و وارداتی در نظر گرفته است که بر این اساس برای سیگارهای وارداتی 12 درصد مالیات بر ارزش افزوده، 3 درصد عوارض شهرداری، 26 درصد حقوق ورودی، یک درصد عوارض هلال‌احمر، 40 درصد مالیات مستقیم و 10 درصد مجوز حق انحصار اخذ می‌شود؛ بنابراین در مجموع برای سیگارهای وارداتی 92 درصد مالیات و عوارض اخذ می‌شود.
ولی‌زاده با اشاره به اینکه جمع کردن اعداد اعلام شده درست نیست، ادامه داد: مبنای محاسبه هر یک با دیگری متفاوت است؛ در صورتی که مبنای محاسبه نرخ مالیات برای انواع سیگارها از درب کارخانه تا سطح بازار و خرده‌فروشی آن تفاوت‌های زیادی دارد. با سیاست فعلی بر مبنای محاسبه مالیات بر ارزش افزوده، کسی که باید تمام مالیات در نظر گرفته شده را بپردازد، مصرف‌کننده است که به هیچ عنوان اصل و مبنای درستی نیست. بهترین نوع اخذ مالیات بر ارزش افزوده ترکیب اخذ مالیات از مصرف‌کننده و تولید‌کننده به شکل همزمان است. در صورتی که شرکت تولید‌کننده دخانیات مالیاتی نپردازد، این اختیار برایش به وجود می‌آید که قیمت تمام شده محصول را تا حد ممکن کاهش دهد که منجر به پایین بودن نرخ تهیه و تولید و سیگار در کل زنجیره می‌شود.
رییس دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات کشور با بیان اینکه متوسط قیمت هر پاکت سیگار در کشور 6 هزار تومان است، یادآور شد: این رقم در مقایسه با قیمت دلار، کمتر از نیم دلار می‌شود؛ در حالی که متوسط جهانی قیمت هر پاکت سیگار حدود 3.5 دلار است.
او افزود: به ساختار اخذ مالیات از دخانیات در کشو ما ایراداتی وارد است؛ حتی لایحه ارزش افزوده‌ای که در مجلس شورای اسلامی روی آن بحث می‌شود به گونه‌ای دیده شده که قوانین دیگر را لغو می‌کند. به عنوان مثال نرخ‌های اعلامی از سوی سازمان امور مالیاتی برای اقسام مختلف دخانیات در ماده 73 قانون برنامه ششم توسعه ذکر شده است که در لایحه فعلی ارزش افزوده این موارد لغو شده؛ چراکه هدف قانونگذار برای نوشتن قانون ارزش افزوده، تجمیع مالیات است؛ در حالی که طبق قانون برنامه ششم توسعه علاوه بر نرخ‌های اعلامی برای دریافت مالیات باید مالیات بر ارزش افزوده هم دریافت شود و تجمیع همه انواع مالیات کار درستی نیست.
ولی‌زاده با انتقاد از پایین بودن سهم مالیات بر دخانیات ادامه داد: به همین دلیل ظرفیت درآمدی از مالیات بر دخانیات که در قانون ارزش افزوده دیده شده، بسیار پایین است. در لایحه بودجه 98 طبق دستورالعمل سال 97 میزان مالیات بر هر نخ سیگار با نشان ایرانی 75 ریال، تولید مشترک 150ریال، داخلی با نشان بین‌المللی 25 ریال و در واردات نیز 600 ریال بود. در تبصره قانون بودجه سال 97 ظرفیت درآمدی از این محل 700 میلیارد تومان بود که این میزان ردیف درآمدی در سال 98 دیده شد ولی حکمی برای آن دیده نشده است.
او با اشاره به تولید سالانه 50 میلیارد نخ سیگار در کشور تصریح کرد: این به آن معناست که سالانه 2.5 میلیارد پاکت سیگار در سال با متوسط قیمت 6 هزار تومان در کشور تولید می‌شود. محاسبه میزان درآمد حاصل از مالیات بر دخانیات سیگار به ما نشان می‌دهد، این عدد 15درصد قیمت خرده‌فروشی محصولات دخانی است که یک فاجعه است؛ چراکه در مقایسه با هزینه 30هزار میلیارد تومانی که مصرف دخانیات به بدنه سلامت کشور وارد می‌کند بسیار ناچیز است.
ولی‌زاده اظهار کرد: حدود 15 درصد مردم جامعه مصرف‌کننده دخانیات هستند که بار مصرف خود را بر دوش کسانی تحمیل می‌کنند که مصرف‌کننده دخانیات نیستند. بنابراین فرد مصرف‌کننده علاوه بر هزینه‌ای که به بخش سلامت کشور وارد می‌کند، حدود 70 هزار میلیارد تومان هزینه نیز به سایر بخش‌های کشور هزینه تحمیل می‌کند و به‌طور کلی به دلیل مصرف دخانیات توسط همین درصد اندک، حدود 100 هزار میلیاردتومان ضرر اقتصادی به دولت وارد می‌شود.
او پاسخ افرادی که در مقابل افزایش مالیات بر دخانیات مقاومت می‌کنند را غیرمنطقی خواند و گفت: پاسخ این صحبت ما با این ادعا که افزایش مالیات در کشور ما نمی‌تواند پاسخ‌گو باشد، رد می‌شود. حامیان این تفکر معتقد هستند با افزایش مالیات بر دخانیات شاهد رشد قاچاق سیگار خواهیم بود؛ در حالی که در جهان شاهد آثار مثبت افزایش مالیات بر دخانیات هستیم؛ چراکه علاوه بر درآمدزایی برای دولت، منجر به کاهش مصرف این ماده مضر نیز خواهد شد. طبق محاسبات صورت گرفته در شرایطی که مالیات بر دخانیات به شکل منطقی اخذ می‌شد، درآمد ناشی از آن به سالی 20هزار میلیارد تومان می‌رسید.
رییس دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات سهم وزارت بهداشت از محل درآمد مالیات بر دخانیات را 50 درصد دانست و اظهار کرد: البته در سال 97 و 98 حتی یک ریال هم از محل مالیات بر دخانیات درآمد نداشته‌ایم. در صورتی که این درآمد در اختیار وزارت بهداشت قرار گیرد، بخش عمده آن باید برای درمان بیماری‌های ناشی از مصرف دخانیات و آموزش برای پیشگیری از مصرف دخانیات و کاهش عوارض آن صرف شود.