دکتر محمد علی نیلفروشزاده؛ فوق تخصص پوست ، مو و جراحی زیبایی دبیر انجمن پوست استاد پوست دانشگاه علوم پزشکی تهران
برخی از پوستها به صورت غیرطبیعی و زیاده از حد چرب هستند. علت اصلی به وجود آمدن منافذ باز این است که گرد و غبار موجود در هوا با چربی روی پوست ترکیب شده و مجرای خروجی سبوم یا چربی را مسدود میکند و چربی تولید شده که زیادتر از حد معمول است برای خارج شدن به تدریج روزنه خروجی خود را گشاد کرده و منافذ باز کاملاً مشخصی را روی پوست پدید میآورد.
منافذ باز پوست یا (Dilated pore) عارضه پوستهای چرب است و بنابراین بهتر است این نوع پوستها به وسیله پاک کنندههای مخصوص پوست چرب تمیز شده و با رعایت کامل بهداشت میتوان از ایجاد یا بیشتر شدن آن پیشگیری کرد.
دلایل بروز منافذ باز روی پوست
اولین علت ارث یا ژنتیک است. بعضی از افراد به طور سرشتی منافذ بازتری دارند و بخصوص در هنگام بلوغ به علت تغییرات هورمونی که ترشحات چربی پوست بیشتر میشود این حالت بیشتر بروز میکند. این افراد معمولاً پوست چرب دارند ولی مواردی هم وجود دارد که پوست شخص خشک بوده ولی منافذ پوست باز است.
دومین علت استفاده بیش از حد از کرمهای چربکننده یا کرم پودر و سایر مواد آرایشی میباشد که به علت این که این مواد سطح پوست و منافذ را میبندند سبوم ترشح شده از پوست نمیتواند از سطح آن خارج شود لذا منافذ پوست گشاد و باز میشود تا بتواند سبوم زیر پوست را به سطح پوست برساند.
راههای رفع منافذ پوست صورت
در خیلی موارد جوشهای زیر پوستی به صورت آکنههای سرسفید یا سرسیاه هم ایجاد میشود، لذا در این موارد اکیداً توصیه میشود که کمتر انواع کرمهای آرایشی و چربکننده استفاده کنند و اگر نیاز دارند از کرمهای آرایشی مناسب و فاقد چربی (آن هم در مواقع لازم، نه خیلی زیاد) استفاده کنند. در افراد هم که پوست خشکی دارند یا کرم پودر خوب روی پوست پخش نمیشود میتوانند کرمهای مرطوبکننده کمچرب قبل از پخش کرم پودر استفاده نمایند.
تجربه نشان داده است کسانی که زیاد از کرمهای آرایشی استفاده میکنند به طوری که کرم پودر یا پنکیک و یا سایر مواد آرایشی در تمامی ساعات روز روی پوستشان است، در درازمدت منافذ پوستشان بازتر میشود. لذا به کسانی که به طور ذاتی منافذ بازتری دارند خصوصاً اگر پوست خیلی چرب هم دارند توصیه میشود اگر کرم پودر یا پنکیک هم استفاده میکنند از نوع مناسب و سازگار با پوستشان آن هم به طور موقت و برای ساعات محدودی باشد نه این که صبح تا شب یا روزی چند بار از این مواد آرایشی استفاده کنند. در صورتی که پوست خشک دارند از مرطوبکنندههای سبک وکمچرب (نه نوع چرب) و یا حتی از ضدآفتابهای فاقد کرم پودر و فاقد چربی استفاده کنند، در ضمن کسانی که دچار این مشکل هستند و پوست چرب هم دارند حداقل روزی سه بار پوست صورت خود را با شویندههای مناسب بشویند.
راه حل نهایی درصورت حل نشدن مشکل
علاوه بر اجرای توصیههای بالا، استفاده از کرمهای حاوی اسید میوه (AHA)10-15 درصد، حداقل سه ماه به صورت یک شب در میان توصیه میشود که البته در بعضی دیگر از افراد مؤثر نمیباشد. اگر با تمام موارد فوق مشکل حل نشد آخرین و بهترین راه لیزر فراکشنال (ماهی یک بار و 4 جلسه) است، البته اگر فرد نتواند هزینههای لیزر را بپردازد میتواند میکرودرم (3 هفته یک بار تا 6 جلسه) انجام دهد هر چند تأثیر میکرودرم از لیزر کمتر است ولی پس از لیزر میکرودرم بهترین تأثیر را در جمع کردن منافذ باز دارد، البته حتی بعد از لیزر یا میکرودرم شخص باید به همان توصیههایی که در بالا ذکر شد، نیز عمل نمایند.
نکته پایانی
بسته شدن کامل منافذ نه خوب است و نه امکانپذیر، در واقع میتوان گفت لیزر باعث جمع شدن منافذ باز میشود، ولی میزان جمع شدن (درصد بهبودی) در افراد مختلف متفاوت است.
در بعضی افراد این رضایت نسبی و متوسط است (50 درصد اثر) و در بعضی افراد رضایتمندی از درصد بالاتری برخوردار است.