خبرگزاری فارس: «حسن بهشتی‌پور» تحلیلگر مسائل بین‌الملل درباره بیانیه صادره از سوی سه کشور اروپایی فرانسه، آلمان و انگلیس و اعلام کلید زدن مکانیسم حل و فصل اختلافات در برجام، عنوان کرد: سه بخش این بیانیه مورد توجه است، بخش اول که اعلام کرده‌اند تصمیم دارند سازوکار حل و فصل اختلافات در برجام را اجرایی کنند. دوم اینکه گفتند قصدشان فشار حداکثری به ایران نیست و از سیاست آمریکا در اعمال فشار حداکثری به ایران تبعیت نمی‌کنند و سوم اینکه تأکید کردند همچنان دنبال مذاکره هستند و می‌خواهند روند مذاکره را برای دستیابی به یک توافق با ایران ادامه دهند.
وی درباره مفید بودن مذاکره با اروپا در این شرایط خاطرنشان کرد: از اول مشخص بود و بنده بار‌ها تکرار کردم اروپایی‌ها نشان دادند که بدون آمریکا نمی‌توانند کاری انجام دهند.
بهشتی‌پور عنوان کرد: معتقدم اگر اتحادیه اروپا تحت فشار هم نبود، باز کاری انجام نمی‌داد، چون نمی‌تواند کاری انجام دهد، زیرا عملا در برابر هژمونی مالی آمریکا نمی‌توانند اقدامی صورت دهند، دو طرح دادند که از اول هم معلوم بود نمی‌توانند عملیاتی کنند، اینستکس و SPV.
وی درباره ابتکاراتی که این مدت از سوی ماکرون دنبال شد نیز بیان کرد: طرح ماکرون تاکتیک بود و حرفی بود که روی هوا زدند، ولی دو طرحی که مکتوب داده شد و رسمی بود، کاری از پیش نبرد، چون نتوانستند و نمی‌توانند.
وی عنوان کرد: چین و روسیه هم تا زمانی همکاری‌های ما با آژانس ادامه یابد پشت ایران هستند و همچنان از موضع ایران حمایت می‌کنند، ولی در مکانیسم ماشه نیز آن‌ها نمی‌توانند مانع این کار شوند، چون به گونه‌ای طراحی شده که اگر به توافق جدید نرسند، بدون مصوبه، قطعنامه‌های فصل هفتم را مجددا فعال می‌کنند.
بهشتی‌پور ادامه داد: تا زمانی چین و روسیه را داریم که همکاری‌ها را با آژانس ادامه دهیم، اگر ادامه دهیم چین و روسیه نیز به احتمال 99 درصد از ایران پشتیبانی خواهند کرد، ولی این پشتیبانی، برای جلوگیری از اجرای مکانیسم ماشه کاری نمی‌تواند انجام دهد.
این تحلیلگر مسائل بین‌الملل عنوان کرد: ما در زمینه سایر موضوعات در یک باریکه با چین، روسیه، ترکیه و هند کار می‌کنیم و اگر همین هم قطع شود و قطعنامه‌های بعدی برگردد، این روند هم قطع می‌شود، چون موظفند تحریم‌های پیش بینی شده در قطعنامه‌ها را اجرایی کنند.
*روند کاهش تعهدات را ادامه دهیم
وی عنوان کرد: معتقدم باید روند کاهش تعهدات برجام را ادامه دهیم، ولی نظارت آژانس را متوقف نکنیم، چون اگر چنین کنیم حمایت چین و روسیه را از دست می‌دهیم، مگر اینکه روزی برسد که برای ما این حمایت هم مهم نباشد.
بهشتی‌پور عنوان کرد: مکانیسم ماشه طوری طراحی شده که اگر ظرف 30 روز توافق جدیدی صورت نگیرد، به طور اتوماتیک 6 قطعنامه تحت فصل هفتم مجددا به کار گرفته می‌شود که بدترین آن‌ها قطعنامه 1929 است. روسیه و چین برای جلوگیری از فعال شدن مکانیسم ماشه نمی‌توانند از حق وتو استفاده کنند، چون توافق این گونه بوده که آن‌ها به صورت اتوماتیک برگردد. بر همین اساس نیز روسیه عنوان می‌کند این روند نباید شروع شود و باید در کمیسیون برجام که با حضور وزرای خارجه تشکیل می‌شود، به یک توافق برسیم.
بهشتی‌پور درباره اینکه با این تفاسیر اگر مکانیسم ماشه اجرا شود دیگر چیزی از برجام باقی نمی‌ماند؟ نیز گفت: اگر مکانیسم ماشه اجرا شد یعنی قطعنامه‌های تحت فصل هفتم دو مرتبه برمی‌گردد، براساس آن قطعنامه‌ها؛ ایران باید غنی‌سازی را بلافاصله متوقف کند و کشتی‌هایی که به مقصد ایران می‌آیند، می‌توانند بازرسی شوند و این‌ها یعنی اینکه عرصه اقتصادی را علیه ایران تنگ‌تر از وضعیت فعلی می‌کند.
*دو راهکار جلوی پای ایران
وی گفت: از نظر من دو راهکار جلوی پای ایران قرار دارد یا قید همکاری‌ها با آژانس را بزند و نظارت‌های آژانس را کنار بگذارد که برجام کاملا کنار می‌رود. یا اینکه در وضعیتی قرار بگیرد که در سال 1391 بود یعنی همکاری با آژانس را ادامه دهد، ولی قطعنامه‌ها را اجرا نکند، بدین معنا که غنی‌سازی را متوقف نمی‌کند و اجازه بازرسی کشتی‌ها را نمی‌دهد و با کشور‌هایی که بپذیرند، تحریم‌ها را دور می‌زند.
بهشتی‌پور عنوان کرد: اگر ایران سناریوی اول را انتخاب کند یعنی خروج از برجام و اینکه اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را کنار بگذارد و اگر بخواهد اقدامات ساختارشکنانه انجام دهد، از NPT هم خارج شود و اینگونه حمایت چین و روسیه را از دست می‌دهد و یک دنیا را علیه خود بسیج می‌کند. راه حل دوم همکاری با روسیه و چین و کشور‌هایی است که همچنان با ایران کار می‌کنند، بدون خروج از برجام و قطع همکاری با آژانس، یعنی همکاری‌ها را به NPT محدود کند نه برجام. یعنی همکاری‌ها در سطح ترتیبات اجرایی NPT که به آن پادمان هسته‌ای می‌گویند، ادامه یابد، در عوض برجام باقی می‌ماند.
* عذر بدتر از گناه
بهشتی‌پور در بخش دیگری از این گفتگو درباره اظهارات وزیر دفاع آلمان مبنی بر تحت فشار بودن آن‌ها از سوی ترامپ برای همراهی با آن خاطرنشان کرد: طرح این اظهارات به این خاطر است که وقتی افکار عمومی دنیا از جمله آلمان از آن‌ها سؤال می‌کنند که چرا علیرغم اجرای تعهدات از سوی ایران، دولت‌های آلمان، فرانسه و انگلیس از سیاست غلط آمریکا تبعیت می‌کنند، پاسخ دهند که ما، چون تحت فشار هستیم چنین می‌کنیم.
وی افزود: این در واقع اعتراف است و البته عذر بدتر از گناه؛ چون اگر این فشار است، بر ایران هم فشار است. چگونه است که فشار بر این سه کشور که تحت تحریم نیستند، موجب شود آن‌ها مسیری غلط را در پیش گرفته و از آمریکا تبعیت کنند و بعد توقع دارند ایران که تحت فشار و تحریم است، باز تعهدات قبلی‌اش را اجرایی کند؟ این منطق پذیرفتنی نیست.
* تبعیت جانسون از ترامپ
این تحلیلگر مسائل بین‌الملل در ارزیابی از صحبت‌های اخیر بوریس جانسون نخست‌وزیر انگلیس که از «توافق ترامپ» نام برد و این موضوع با استقبال ترامپ هم مواجه شد، با بیان اینکه جانسون با پشتیبانی ترامپ به قدرت رسید و نام این تبعیت را همکاری گذاشته، اظهار داشت: جانسون در چارچوب سیاست‌های آمریکا از ایران می‌خواهد برجام را کنار بگذارد و مذاکرات جدیدی براساس پکیجی که ترامپ تعریف کرده، انجام دهد.
بهشتی‌پور ادامه داد: جانسون به این واقعیت توجه ندارد که ایران با جمیع جهات صحبت کرده و به نتیجه رسیده و رئیس جمهور آمریکا بدون دلیل منطقی و به خاطر زیاده خواهی‌هایش، این توافق را کنار گذاشته است. آن‌ها چگونه انتظار دارند با رئیس جمهوری که از توافقی که 2 سال و نیم مذاکره فشرده و 12 سال مذاکرات پراکنده پشتش وجود داشته، بیرون بیاییم و وارد مذاکرات دیگری شویم، آن هم مذاکره با رئیس جمهوری که اصلا نمی‌شود روی تعهداتش حساب کرد.
به گفته وی، جانسون صرفا برای خالی نبودن عریضه و اینکه خودش را اهل مذاکره نشان دهد، چنین مباحثی را مطرح کرده است.
این تحلیلگر مسائل بین‌الملل خاطرنشان کرد: آن‌ها به جای اینکه به آمریکا فشار بیاورند، به ایران فشار می‌آورند و توقعشان هم این است که ایران هیچ امتیازی در برجام نگیرد و فقط تعهداتش را اجرایی کند که این قضیه اصلا پذیرفتنی نیست.
