سالیان سال است که اگر نخواهید درگیر صفهای طولانی خرید بلیت شوید، یک راه حل بیشتر جلوی راهتان نیست و آن هم خرید از سایت «سینماتیکت» است. سایتی که 8 سال متوالی تنها مجموعه فروش اینترنتی بلیت سینما بوده و حالا بالاخره رقیب جدیدی به نام Tik8 پیدا کرده است. موسس Tik8 این موضوع را به شکست انحصار سینماتیکت تشبیه میکند و آن را یک مسیر طولانی ولی ضروری برای آلوده نشدن اقتصاد به رانت میداند.
فروش بلیت سینما به صورت اینترنتی در اختیار موسسه دولتی «سینما شهر» است و این مساله از سوی سینما شهر به یک شرکت خصوصی به نام «سینماتیکت» محول شده و تا به امروز سندی از چرایی این موضوع منتشر نشده؛ کسی نمیداند که آیا مزایدهای برگزار شده یا خیر.
شایعهای که در این میان مطرح است و روزنامه فرهیختگان نیز آن را در گزارش خود آورده، این است که موسسه سینما شهر سوبسیدهای دولت برای سالنهای سینما را به شرطی به سینماداران واگذار میکند که بستر ارتباطات اینترنتی آنها با سینماتیکت فراهم شود. هرچند باید گفت این موضوع در آخر به نفع هر دو است اما سوالی که پیش میآید این است که چگونه چنین شایعهای به وجود آمده است؟
آنطور که «علیاصغر ترکیان» مدیرعامل سینماتیکت تایید کرده، «مجید مسچی»، مدیرعامل سینماشهر دایی او بوده و همین موضوع، شبهات در خصوص ارتباطات پشت پرده را تقویت میکند؛ مسالهای که «علیرضا صادقیان» موسس Tik8 نیز آن را درد امروز اقتصاد میداند و میگوید برای تغییر شرایط جنگیده است. او در پاسخ به ادعای سینماتیکت مبنی بر اینکه همیشه راه همکاری باز بوده ولی زیرساختی برای همکاری وجود نداشته به دیجیاتو میگوید:
«از چند سال پیش که سایت Tik8 را راهاندازی کردیم درخواست همکاری با سینماتیکت داشتیم که از آن امتناع ورزیدند. سعی کردیم با سینماشهر صحبت کنیم و نتوانستیم راه را پیش ببریم. یکی دو سالی بیخیال شدیم و روی فروش بلیتهای دیگر تمرکز کردیم و در نهایت دوباره سراغ سینماشهر رفتیم تا بتوانیم API فروش بلیت سینما به صورت آنلاین را داشته باشیم و این بار قولهای مساعدی به ما داده شد؛ قولهایی که البته بسیار دیر و بعد از یک و نیم سال اما بالاخره تحقق یافت.»
صادقیان تاکید دارد که زیرساخت همکاری در مجموعه آنها همیشه آماده بوده و اینکه چرا همکاری زودتر صورت نگرفته را کسی نمیداند؛ این اتفاق در حالی رخ میدهد که مدیرعامل سینماتیکت در مصاحبهها نسبت به وجود یک رقیب ابراز تمایل کرده است؛ رقیبی که به زعم او میتواند باعث پیشرفتشان شود.
صادقیان میگوید اینکه حالا بعد از سالیان سال این انحصار شکسته شده، به این دلیل است که فشارها روی این موضوع بیش از حد شد و در این 8 سال هم سینماتیکت چنان خودش را در بازار جا انداخته که رقابت با آن کار بسیار بسیار سختی خواهد بود. همچنین به نظر میرسد که برخی اختلافهای داخلی نظیر ورود یکی از بزرگترین تهیهکنندگان و سینمادارن ایرانی یعنی «علی سرتیپی» به ماجرای فروش آنلاین بلیت و شکایت برخی دیگر از تهیهکنندگان باعث شده که در نهایت فروش آنلاین بلیت سینما محدود به سینماتیکت باقی نماند.
موسس Tik8 باور دارد کاری که تیم او انجام داده در وهله اول از این رو حائز اهمیت است که آنها یک رانت و انحصار را شکستند؛ او میگوید اگر در این راه سختیهایی هم همراه آنها باشد، بازهم از اینکه توانستهاند یک انحصار را بشکنند خوشحال است. او تاکید میکند که «اگر پیشتر انحصار فقط در سازمانهای دولتی بود حالا به بخش خصوصی سرایت کرده و این بخش را نیز بیمار کرده است.»
به گفته صادقیان آنها قبل از دریافت API هم چندباری با جملات تهدید آمیزی نظیر اینکه «روزهای سهشنبه که بلیت نیمبها است و فروش بالا، در سیستمتان اختلال ایجاد خواهد شد!» شنیدهاند و او تاکید میکند اگر این جملات رانت نیست پس چه چیزی رانت است؟ او باور دارد که مسیر پیش روی آنها مسیر بسیار سختی خواهد بود و ارتباطات و کانالهایی که رقیب در طول این سالها برقرار کرده، بسیار زیاد است.
وی در برابر این پرسش که چرا تعداد سینماها فعلا در Tik8 کم است میگوید: «اول راه وقتی با سینماها میخواستیم قرارداد ببندیم، میگفتند که سینماتیکت با آنها قرارداد انحصاری بسته و ما هم مجبور شدیم دوباره نامهنگاری کنیم و چند ماهی طول کشید تا بتوانیم از سینماشهر و سینماتیکت یک نامه بگیریم که سینماتیکت روی قرارداد انحصاری پیشین ادعایی ندارد ولی در هر حال هنوز هم برخی سینماها با فراغ خاطر پای قرارداد نمینشینند و این موضوع برای ما تبدیل به یک چالش شده است.»
صادقیان تاکید میکند «حسین انتظامی» رییس سازمان سینمایی در تحقق نوشتن این نامه و درآمدن قراردادها از نوع انحصاری نقش بسزایی داشته چرا که اساسا با مساله انحصار مخالف است.
در هر صورت اما امروز دیگر سینماتیکت تنها سایت فروش بلیت سینما به طور آنلاین نیست و چند سایت دیگر از جمله «ایران تیک» (که شایعاتی وجود دارد مبنی بر اینکه از سمت یک تهیهکننده مشهور سینما سرمایه جذب کرده) و Tik8 توانستهاند به سیستم فروش آنلاین بلیت سینما دسترسی پیدا کنند و این بازار را تبدیل به یک نیمهرقابتی کنند؛ چرا که کماکان API اصلی دست رقیب آنهاست و مشخص نیست این موضوع دقیقا چگونه و چه زمانی حل و فصل خواهد شد.