در فنلاند، محققان در حال ساخت ترکیب کاملاً جدیدی برگرفته از هوا، آب و الکتریسیته هستند و امیدوارند که این تکنولوژی بتواند تولید غذا را متحول سازد. تهیه غذای مورد نیاز جمعیتی که دائماً در حال رشد است، فشار زیادی بر منابع موجود در کره زمین وارد کرده است. بخش کشاورزی یکی از بزرگ ترین منابع تولید گازهای گلخانه ای است در حالی که پرورش حیوانات با هدف تولید گوشت قرمز و لبنیات از گاوها به تنهایی مسئول 14٫5 درصد از تولید کلی گازهای گلخانه ای است.
از آن بدتر اینکه، بخش پرورش حیوانات بخش زیادی از زمینی که می توانست خانه جنگل های جاذب کربن باشد را به خود اختصاص داده و مقدار زیادی از آب های سطحی و زیرزمینی- بیش از 70 درصد از آب های قابل استفاده جهان- نیز در این بخش مصرف می شود. اما یک کمپانی مستقر در هلسینکی، فنلاند قصد دارد این رویه را تغییر دهد. پاسی واینیکا، مدیرعامل کمپانی Solar Foods در این باره چنین می گوید: «به منظور نجات سیاره از تغییرات اقلیمی، باید تولید غذا را از کشاورزی جدا کنیم».
پودر پروتئین
در مرکز تحقیقاتی کمپانی Solar Foods، محققان در حال توسعه یک منبع طبیعی جدید از پروتئین به نام «سولین» (Solein) هستند که همانند دیگر مکمل های پروتئینی هیچ مزه خاصی نداشته و می توان آن را به هر چیزی، از اسنک گرفته تا غذاهای اصلی، اضافه کرد. تفاوت این نوع پروتئین با محصولات پروتئینی دیگر به ادعای استارتاپ Solar Foods این است که «سولین» ردپای کربنی بسیار اندکی دارد. «سولین» با رشد یک میکروب در مایع و در یک محفظه تخمیر تولید می شود.
این فرآیند بسیار شبیه همان فرآیندی است که در تولید مایعات تخمیری به کار می رود اما به جای تغذیه آن با انواع قند، میکروب خاص کمپانی Solar Foods تنها حباب های هیدروژن، دی اکسید کربن، ترکیبات مغذی و ویتامین را به عنوان غذا مصرف می کند. این کمپانی با تزریق جریان الکتریسیته به آب، هیدروژن مورد نیاز میکروب های خود را تولید کرده و دی اکسید کربن را نیز از هوا استخراج می نماید و به همین دلیل است که Solar Foods ادعا کرده «سولین» غذایی است که از هوای رقیق گرفته می شود. تمامی این فرآیند با استفاده از انرژی های تجدیدپذیر ممکن می شود که ردپای کربنی محصول نهایی را به شدت کاهش می دهد.
واینیکا در مصاحبه با سی‌ان‌ان در این باره چنین گفته است: «در نهایت به پودری دست خواهید یافت که 65 درصد آن پروتئین و مابقی کربوهیدارت و چربی خواهد بود». این پودر پروتئینی را می توان به اقلام خوراکی مانند نان و پاستا یا حتی گوشت های گیاهی و جانشین های لبنیات نیز افزود. حتی ممکن است که روزی بتوان از آن به عنوان یک منبع غذایی برای تولید گوشت آزمایشگاهی استفاده کرد. استارتاپ Solar Foods ادعا می کند که تولید «سولین» نسبت به گوشت 100 برابر و نسبت به پروتئین گیاهی 10 برابر سازگارتر با محیط زیست بوده و آب بسیار کمتری نیز در فرآیند تولید آن مصرف خواهد شد.
مزرعه آزمایشی این کمپانی که در سال 2017 تاسیس شده می تواند روزانه تا یک کیلوگرم پودر پروتئین خشک تولید کند و واینیکا می گویند که می تواند با قیمت ترکیبات پروتئینی گیاهی و حیوانی کنونی رقابت کند. وی می گوید که برای تولید یک کیلوگرم پروتئین خالص (100 درصد) به این روش هزینه ای 5 تا 6 دلاری لازم است. کمپانی وی قصد دارد که «سولین» را به بازار معرفی کرده و تا سال 2021 فروش آن را به میلیون ها وعده غذایی برساند اما قبل از آن باید مزرعه آزمایشی خود را توسعه دهد تا بتواند به تولید در مقیاس تجاری بپردازد و هنوز نیز این ترکیب پروتئینی مجوزهای سلامت لازم برای مصرف توسط انسان را دریافت نکرده است.
توماس لیندر، استادیار میکروبیولوژی در دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه سوئد که هیچ ارتباطی با کمپانی Solar Foods ندارد، بر این باور است که پروتئین هایی که توسط میکروب ها تولید می شوند سهم قابل توجهی در سیر کردن جمعیت کره زمین در آینده خواهند داشت در حالی که انتشار گازهای گلخانه ای را نیز کاهش می دهند. او تصریح می کند که استفاده از دی اکسید کربن به عنوان یک منبع کربنی بدین معناست که می توان این نوع پروتئین را در هر مکانی تولید کرد و کاهش زمین های زراعی و مراتع مورد استفاده بخش دامپروری در نتیجه استفاده از این روش تولید پروتئین نیز بدین معنی است که جنگل های اجازه بازیابی و رشد مجدد را خواهند یافت که این موضوع خود مقدار بیشتری از دی اکسید کربن موجود در جو را جذب خواهد کرد.
اما لیندر هشدار می دهد که قبل از اینکه بتوان از میزان کم انتشار گازهای کربنی هنگام تولید این نوع پروتئین ها اطمینان حاصل کرد باید مطالعات بیشتری را انجام داد: «باید به این نکته نیز توجه داشته باشید که در مقایسی که باید تولید کنیم، به ساخت رآکتورهای زیستی بسیار غول پیکری نیاز خواهیم داشت، با مقدار زیادی بتن و فولاد» که این موارد خود انتشار گازهای گلخانه ای را افزایش خواهند داد. استارتاپ Solar Foods در حال حاضر مشغول همکاری با آژانس فضایی اروپا به منظور استفاده از «سولین» توسط فضانوردان به عنوان ماده غذایی در دوران حضور در مدار زمین است.
در حالی که این موضوع بیشتر شبیه چیزهایی است که در داستان ها و فیلم های علمی تخیلی می بینیم اما Solar Foods بر این نکته تاکید دارد که چنین محصولی و فرآیند تولید آن کاملاً طبیعی خواهد بود. واینیکا در این باره چنین می گوید: «ما دقیقاً همان کاری را می کنیم که گیاهان انجام می دهند اما… به خورشید نیاز نداریم. فرآیند ما اصولاً بسیار کارآمدتر است».
بیشتر بخوانید: چرا متخصصان تغذیه می گویند پروتئین گیاهی از نوع حیوانی بهتر و سالم تر است؟
