به گزارش ایسنا، اکنون یک سال از آغاز به کار ساز و کار مالی ویژه اتحادیه اروپا برای همکاری با ایران که به اینستکس معروف شد می‌گذرد. دولت آمریکا در می 2018 از برجام خارج شد و تحریم‌های لغو شده علیه ایران طبق توافق اتمی سال 2015 وین را بازگرداند. دویچه وله در گزارش خود با اشاره به تمایل ایران برای پایبندی به توافق هسته‌ای و بهره‌مندی اقتصادی از برجام نوشت: در حال حاضر مقر اصلی اینستکس در وزارت دارایی فرانسه قرار دارد و میشل بوک، دیپلمات آلمانی عهده دار ریاست آن است. در حالی که تحریم‌های آمریکا بخش بزرگی از دسترسی ایران به نظام مالی جهانی را قطع کرده، اینستکس ایده ای برای انتقال کالا بین ایران و اتحادیه اروپا بدون انتقال مستقیم پول (به ایران) بوده است.
در حال حاضر این مکانیزم متمرکز بر کالاهای بشردوستانه نظیر غذا و محصولات دارویی است. با وجود گذشت یک سال از تاسیس اینستکس، هنوز کالایی در این مکانیزم تجاری مبادله نشده است. میشل توکوس، عضو اتاق بازرگانی ایران و آلمان در همین رابطه گفت: زمانی که یک شرکت از ما در خصوص اینستکس می‌پرسد حتی نمی‌توانیم به او یک شماره تماس بدهیم. این تاجر آلمانی مکانیزم اینستکس را بیشتر یک پروژه سیاسی ارزیابی می کند و می‌گوید مکانیزم فعلی خیلی ارتباطی با شکل فعلی تجارت ایران و اتحادیه اروپا ندارد.
به گفته مرکز آمار آلمان، حجم تجارت ایران و آلمان در سال 2019 معادل 1.5 میلیارد یورو بوده که نصف رقم تجارت سال های قبل دو کشور است. رژیم تحریم‌های آمریکا باعث شده است تا بسیاری از شرکت ها از تجارت با ایران هراس داشته باشند. با این حال به گفته یک منبع آگاه در اینستکس، برنامه‌هایی برای اجرای توافقات در آینده‌ای نزدیک وجود دارد.
با این حال به نظر می‌رسد دلیل تاخیر در اجرایی شدن اینستکس به ابراز نارضایتی آمریکایی‌ها برگردد. در ماه می سال قبل استیون منوچین، وزیر خزانه‌داری آمریکا با ارسال نامه‌ای به رئیس اینستکس نسبت به فعالیت‌هایی که تحریم‌های آمریکات را متزلزل کند ابراز نگرانی کرده و هشدار داده بود که چنین اقداماتی می‌تواند با عواقب جدی نظیر قطع دسترسی به نظام دلاری منتهی شود.
