کندی در روند پرداخت تسهیلات طرح رونق تولید در سالهای اخیر موجب شده بود تا همواره بخشی از پرداختیها به سال بعد موکول شود که این امر مشکلات بسیاری را برای این بخش به همراه داشت؛ طولانی شدن دسترسی بنگاههای تولیدی به تسهیلات درخواستی عمده مشکلی است که همواره این بخش با آن روبهرو بوده و حال با توجه به مجموع رقم تسهیلات پرداختی به متقاضیان از ابتدای سالجاری تا پایان آذر ماه، میتوان گفت این مشکل تا حدودی کمرنگ شده است؛ براساس دادههای اعلامشده از ابتدای سال تا پایان آذر ماه در مجموع 265 هزار و 530هزار میلیارد ریال تسهیلات در قالب طرح رونق تولید به منظور تامین مالی بنگاههای تولیدی کوچک، متوسط و طرحهای نیمهتمام با پیشرفت فیزیکی بیش از 60درصد در راستای اقتصاد مقاومتی پرداخت شده است. متولیان وزارت صنعت، معدن و تجارت برای سالجاری پرداخت 360 هزار میلیارد ریال تسهیلات در قالب طرح رونق تولید را در نظر گرفتهاند. رصد دادههای اعلام شده، نشان میدهد در مدت زمان مورد بررسی بالاترین تسهیلات پرداختی به لحاظ تعداد به استانهای «مازندران، آذربایجانشرقی، تهران، مرکزی و خراسانجنوبی» اختصاص داشته است. دادههای اعلام شده همچنین نشاندهنده آن است که بالاترین رقم پرداختی از مجموع 265 هزار و 530 هزار میلیارد ریال به استانهای «تهران، البرز، آذربایجانشرقی، اصفهان و مرکزی» اختصاص یافته است.
علاوه بر طرح رونق تولید برای سالجاری، اعطای تسهیلات با هدف تولید و اشتغال (موضوع بند الف تبصره 18 قانون بودجه سال 98) نیز در دستور کار متولیان و سیاستگذاران صنعت کشور قرار گرفته است، این طرح برای اولینبار در سالجاری به مرحله اجرا گذاشته شد. مطابق جزئیات این طرح، برای ایجاد اشتغال در بخش صنعت و معدن حدود 20 هزار میلیارد تومان تسهیلات در نظر گرفته شده است که 10 هزار میلیارد تومان آن از طریق منابع بانکی و 10 هزار میلیارد تومان دیگر نیز از طریق منابع صندوق توسعه ملی تامین خواهد شد. البته در این طرح هزار میلیارد تومان هم برای یارانه سود تسهیلات از سوی سیاستگذار منظور شده است. در این برنامه همچنین با تخصیص یارانه سود پیشبینی شده، نرخ نهایی سود تسهیلات طرحها و واحدهای تولیدی در صورت تحقق اهداف مربوط، برای مناطق برخوردار به 14درصد و برای مناطق کمبرخوردار به 12درصد کاهش مییابد.
براساس دادههای اعلامشده از مجموع تسهیلات پیشبینی شده برای این بخش نیز از ابتدای اسفند 97 تا پایان آذر 98 در مجموع 15 هزار و 959 میلیارد ریال تسهیلات به متقاضیان پرداخت شده که با این شرایط میتوان گفت سهم اندکی از تسهیلات در نظر گرفته برای این بخش به متقاضیان پرداخت شده است. با توجه به دادههای اعلام شده استانهای «البرز، زنجان، اصفهان، سمنان و قم» بیشترین دریافتی را به لحاظ تعداد به خود اختصاص دادهاند. اما به لحاظ ارزش نیز بالاترین رقم دریافتی به استان «البرز، سمنان، اصفهان، تهران و زنجان» اختصاص یافته است.
کارنامه طرح رونق
در قالب طرح رونق تولید نیز تا پایان آذر سالجاری در مجموع 265 هزار و 530 میلیارد ریال تسهیلات پرداخت شده که این میزان تسهیلات برای 15 هزار و 867 فقره درخواست بوده است. براساس برنامهریزی صورتگرفته برای سالجاری رقم 360 هزار میلیارد ریال تسهیلات برای صنایع در قالب طرح رونق تولید در نظر گرفته شده است. نحوه توزیع این وامها برای تامین سرمایه در گردش مورد نیاز برای 10 هزار بنگاه اقتصادی و تامین منابع مالی مورد نیاز 6 هزار طرح نیمهتمام با پیشرفت فیزیکی بالای 60 درصد، همچنین تامین مالیمورد نیاز برای بازسازی و نوسازی 5 هزار واحد اقتصادی است. در دستورالعمل اعلامی از سوی صمت، پرداخت تسهیلات پیشبینی شده مشمول بنگاههایی میشود که از سوی کارگروه استانی مشروط به احراز توجیه فنی، مالی و اقتصادی باشد. همچنین دریافت تسهیلات براساس دستورالعمل پیشبینی شده مشمول محصولاتی میشد که در بازار فروش قابلقبولی داشته باشند و منجر به انباشته شدن محصولات در انبار نشوند. از سوی دیگر، تسهیلات مذکور مشمول بنگاههایی میشد که تولید آنها به دلیل کمبود نقدینگی متوقف شده باشد یا فعالیت آنها به کمتر از ظرفیت اسمی رسیده باشد. سال 95 بود که تصمیمسازان و سیاستگذاران صنعت و تولید کشور برای افزایش سرمایه در گردش بنگاهها، تخصیص وامهای ارزان به صاحبان صنایع را در دستور کار قرار دادند. استارت تخصیص این نوع وامها با یک طرح به نام «طرح رونق تولید» کلید خورد. اما یک سال بعد و در اواخر خردادماه 96، سیاستگذاران در راستای «استمرار رونق تولید»، «حفظ اشتغال»، «ایجاد اشتغال جدید» و «افزایش رشد اقتصادی کشور» ثبتنام سه نوع وام دیگر در راستای تداوم طرح رونق تولید را آغاز کردند و این روند برای سال جاری نیز تمدید شد. کارنامه پرداخت تسهیلات از طریق طرح رونق تولید نشان دهنده آن است که از ابتدای سال تا پایان آذر امسال در مجموع 15هزار و 867 متقاضی موفق به دریافت تسهیلات شدهاند که بخشی از این متقاضیان از طریق فرآیند طرح رونق (ثبتنام در سایت بهینیاب) یا مراجعه مستقیم به بانک خواستار دریافت تسهیلات شدهاند؛ با توجه به دادههای اعلام شده 13هزار و 97متقاضی از طریق پرداخت مستقیم به بانک و 2هزار و 770 متقاضی نیز از طریق معرفی به سایت بهینیاب به تسهیلات دسترسی پیدا کردهاند.
از سوی دیگر دادههای اعلام شده نشاندهنده آن است که بالاترین رقم پرداختی از مجموع 265 هزار و 530 میلیارد ریال به استانهای «تهران، البرز، آذربایجان شرقی، اصفهان و مرکزی» اختصاص یافته است. با توجه به آمار اعلام شده سهم استان تهران از مجموع پرداختیها در مدت زمان مورد بررسی برابر با هزار و 361 فقره بوده و در مدت زمان مورد بررسی بیش از 61 هزار میلیارد ریال تسهیلات به این استان اختصاص یافته است. سهم استان البرز نیز از مجموع پرداختیها برای 389 فقره درخواست بوده و پرداختی صورت گرفته به این استان نیز بیش از 30 هزار میلیارد ریال ثبت شده است. اما سهم استان آذربایجانشرقی نیز از مجموع پرداختیها برای هزار و 443 فقره درخواست بوده و با این شرایط این استان توانسته بیش از 20 هزار میلیارد ریال تسهیلات پیشبینی شده را به خود اختصاص دهد. استان اصفهان نیز بهعنوان چهارمین استانی که به بیشترین تسهیلات دسترسی پیدا کرده در مدت زمان مورد بررسی موفق به کسب 748 فقره تسهیلات به ارزش بیش از 15هزار میلیارد ریال بوده است. سهم استان مرکزی نیز از تسهیلات پرداختی برای هزار و 195 فقره درخواست بیش از 13 هزار میلیارد ریال بوده است.
سهم استانها از تبصره 18
گزارش منتشر شده درخصوص تسهیلات برنامه تولید و اشتغال (تبصره 18) به تفکیک استان از ابتدای اسفند 1397 تا پایان آذر سال جاری نیز نشاندهنده آن است که از مجموع تسهیلات پیشبینی شده، به 278 فقره درخواست 15هزار و 959 میلیارد ریال تسهیلات پرداخت شده است. در مدت زمان مورد بررسی در مجموع 4هزار و 450فقره درخواست برای دریافت تسهیلات برنامه تولید و اشتغال ثبت شده است.
با توجه به دادههای اعلام شده بیشترین تسهیلات به استان البرز اختصاص یافته است، این استان در مجموع موفق به اخذ 28 فقره تسهیلات شده است و رقم پرداخت شده به این استان نیز برابر با هزار و 603 میلیارد ریال بوده است. اما استان زنجان نیز بهعنوان دومین استان پیشتاز در دریافت تسهیلات در مدت زمان مورد بررسی در مجموع موفق به اخذ 25 فقره تسهیلات به ارزش بیش از هزار میلیارد ریال شده است. سهم استان اصفهان نیز از تسهیلات دریافتی برای 23 فقره درخواست، بیش از هزار و 400 میلیارد ریال است. استان سمنان نیز در مدت زمان مورد بررسی با دریافت 22 فقره تسهیلات موفق به اخذ بیش از هزار و 500 میلیارد ریال تسهیلات شده که با این شرایط به لحاظ تعداد این استان در جایگاه چهارم قرار گرفته است. اما سهم استان قم نیز از تسهیلات پرداختی بیش از هزار میلیارد ریال برای 18 فقره درخواست بوده است.