فراری را میتوان بدون شک یکی از مطرحترین تولیدکنندههای خودروهای اسپرت در تاریخ این صنعت دانست. این شرکت با توسعه و عرضهی انواع مختلفی از سوپراسپرتهای توانمند و زیبا، خود را به عنوان پیشرو این بخش معرفی کرده است. اما فراری در تاریخچهی خود به تولید انواع خودروهای خاص و دور از ذهن نیز پرداخته است که علاقهمندان دنیای خودرو کمتر با آنها آشنا هستند. در ادامه به معرفی برخی از این خودروها میپردازیم.
1- فراری 408 4RM ساخت 1987
باید قبول کنیم 30 سال پیش، علم آیرودینامیک در حد و اندازههای امروزی آن مهم نبود و تولیدکنندگان ابرخودروهای دهه 80 میلادی، نسبت به حرکت هوا در پشت خودرو کمتوجه بودند و به همین دلیل بخش عقب فراری 408 برای ما انسانهای هزاره سوم کمی نامعقول به نظر میرسد. این خودرو از آن جهت حائز اهمیت است که اولین محصول دودیفرانسیل تاریخ فراری است و هرچند تنها دو دستگاه مدل غیر تجاری از آن ساخته شد، اما به دلیل داشتن فنآوریهای خاص، تجربه خوبی برای این شرکت محسوب شد. مدل 408 از پیشرانه 4 لیتری 8 سیلندر 300 اسب بخار در عقب استفاده میکرد که مجهز به سیستم روغن فشار ثابتِ درایسامپ (Dry-Sump) بود تا حتی در شتابگیریهای ناگهانی و حرکت سریع در پیچهای تند، فشار روغن در تمام نقاط حساس، ثابت نگهداشته شود. مدت کوتاهی بعد از ساخت پروتوتایپ 408، فراری خودروی بسیار موفق F40 را عرضه کرد که در زمان خود از بهترینها بود و تشابهات فنی زیادی با 408 داشت.
2- فراری 250GT SWB Breadvan ساخت 1961
یکی از رازهای مهم برندهای بزرگ، توسعه مداوم و برنامهریزی برای ساخت محصولات بهتر است. سالها پیش، درحالیکه مدل بسیار موفق 250 GTO برای تیم فراری مسابقه میداد، آنها برای تیم اسکودریا محصولی بهتر از آن ساختند. داستان از آنجا شروع شد که عدهای از مهندسین فراری از انزو فراری، صاحب شرکت خود، خواستند از دخالتهای همسرش در امور این برند جلوگیری کند که در نتیجه توسط انزو، اخراج شدند. این پایان کار نبود و با درایت شخص انزو فراری، این افراد مستعد در تیم مسابقه اسکودریا سرنیسیما (Scuderia Serenissima) گرد هم جمع شدند. آنها درخواست خرید خودروی افسانهای 250 GTO را داشتند که با مخالفت انزو مواجه شد، چرا که تیم سرعت فراری درحال استفاده از آن بود، پس طرح جدیدی برای تیم اسکودریا توسط یکی از برترین طراحان تاریخ فراری، جیوتو بیزارینی (Giotto Bizzarrini) ساخته شد که به دلیل بدنه خاصی که داشت، به ون نانوایی (Breadvan) مشهور شد. بیزارینی، خودروی 250 GT SWB را فقط در 14 روز طراحی کرد و به تیم اسکودریا تحویل داد که نسبت به نسخه اصلی 250 GTO، وزن کمتر، عملکرد آیرودینامیک بالاتر و درنتیجه سرعت و شتاب بهتری داشت. تیم اسکودریا در سالهای 1961 و 1962 با ون نانواییاش موفقیتهای زیادی به دست آورد و حتی در رقابتهایی، تیم فراری و GTO را شکست داد. از این خودرو فقط 1 دستگاه ساخته شد که گفته میشود فورد GT مدل 1964 با الهام از آن ساخته شده است. فراری 250 GT SWB Breadvan هماکنون بیش از 23 میلیون دلار ارزش دارد.
3- فراری P4/5 ساخت 2006
شرکت طراحی خودروی پینینفارینا (Pininfarina) در سال 1930 در تورینیوی ایتالیا آغاز به کار کرد و بهجرئت میتوان گفت بسیاری از محصولاتی که آنها در ساختشان دست داشتند، آثاری ماندگار در تاریخ خودروسازی جهان هستند. این شرکت در سالهای 2000 با مشکلات مالی زیادی مواجه شد و راه برونرفت از بحران را در رجوع به بازار مورد علاقهی ثروتمندان یعنی کلاس سوپراسپرتهای سفارشی دید. در گام اول، آنها موفق شدند نظر یک تهیهکننده متمول هالیوودی به نام جیمز گلیکنهاس (James Glickenhaus) را برای سرمایهگذاری در پینینفارینا جلب کنند. در گام دوم از او خواسته شد آخرین نسخه باقیمانده از خودروی مشهور فراری انزو را خریداری کنند و به این شرکت تحویل دهد. در نهایت، یک بدنه دستساز بسیار زیبا و خارقالعاده توسط طراحان چیرهدست پینینفارینا روی آن اجرا شد که تحسین کارشناسان و علاقهمندان را در پی داشت؛ چرا که نهتنها از انزوی اولیه 270 کیلوگرم سبکتر بود که قدرت بیشتری هم داشت و از نظر فنی هم بهینهسازیهای زیادی در آن اعمال شده بود. طراحی مدل P4/5 الهام گرفته از فراری کلاسیک P3/4 ساخت 1967 و انزوی 2004 بود که هرچند برای گلیکنهاس بیش از 4 میلیون دلار هزینه در بر داشت، هماکنون چند برابر بیش از این ارزش دارد.
4- فراری 365P برلینتا ساخت 1966
همانگونه که بسیاری معتقدند، فورد GT با الهام از فراری 250 GTO و 250 GT Breadvan ساخته شد. میتوان فراری 365P را الهامبخش مکلارن F1 دانست. این خودرو اولین محصول تاریخ فراری بود که پیشرانه توانمند آن در وسط قرار داشت و بهصورت سه صندلی ساخته شد. طراح اصلی این خودرو، سرجیو فارینا ملقب به سرجیو پینینفارینا (فرزند بنیانگذار شرکت پینینفارینا، باتیستا فارینا) بود که سعی کرد مدلی با فرمان وسط شبیه به خودروهای فرمول یک بسازد. بعضی کارشناسان 365P را مقابله بهمثل فراری در برابر لامبورگینی میورا 1966 میدانند که پیشرانهی آن هم در وسط بود. بهتازگی تنها نمونه ساختهشده از 365P برلینتا، با کارکرد تنها 8 هزار کیلومتر، در یک حراجی به قیمت 16 میلیون دلار فروخته شد.
5- فراری Pinin ساخت 1980
البته قرار نیست همه ساختههای فراری جذاب و تماشایی باشند. این مدل در تاریخ فراری کمترین هوادار را داشت و یک طراحی غیراسپرت و جعبهای دارد. طراح این خودرو هم یکی از برترین طراحان تاریخ فراری، سرجیو پینینفارینا بود که تلاش کرد اولین فراری لوکس 4 سرنشینه و 4 در تاریخ این برند را بسازد که البته طرح موفقی نبود. انزو فراری علاقه زیادی به این خودرو داشت، اما محاسبات او برای ورود به بازار امریکا اشتباه از آب درآمد و در نمایش این مدل در ایالات متحده، بازخورد مناسبی از آن دریافت نشد. درنهایت تنها نمونه ساختهشده از Pinin به راننده فقید بلژیکی جک استوارت فروخته شد که پس از مرگ او دست به دست شد و در نهایت، فراری Pinin در یک حراجی به قیمت 680 هزار دلار توسط شرکت فراری بازخرید شده است و هماکنون در موزه این شرکت نگهداری میشود.
6- فراری 330GT شوتینگبریک ساخت 1965
این خودرو، یک فراری است که انگار با مدلهای مشابهی از استون مارتین، جگوار و مازراتی ترکیب شده است. فراری یک سال قبل مدل 330 GT استاندارد را ساخت که دو در چهار سرنشینه و بسیار موفق بود، اما مدل شوتینگ بریک آن چندان جذاب از کار درنیامد و به تعداد محدودی ساخته شد. ارزش کلکسیونی این خودرو، هماکنون در حدود 500 تا 600 هزار دلار تخمین زده میشود.
7- فراری 308 رنگین کمان ساخت 1976
مارچلو گاندینی از طراحان مطرح ایتالیا و خالق خودروی ماندگار لانچیا استراسو است. گاندینی در استودیو برتونه، با طراحی مدل معروف فراری GT4 ساخت 1973 به شهرت بیشتری رسید و 308 رنگین کمان را پس از GT4 و با همان پیشرانه و پلتفرم ساخت. این خودرو کوچکترین محصول تاریخ فراری، هم از نظر بدنه و هم پیشرانه است که اصطلاحا با موتورهای کمتر از 12 سیلندر، به دینو (Dino) شهرت دارد. لقب رنگینکمان به جهت سقف قابل باز شدن آن، به این خودرو تعلق گرفت و درنهایت فقط یک دستگاه از آن ساخته شد.
8- فراری F60 امریکا ساخت 2014
بازار ایالات متحده برای فراری همیشه جذاب و مهم بوده است و امروزه بخش اصلی فروش این برند را پوشش میدهد. از سویی دیگر مدیران فراری سعی میکنند روی محصولات خاص و تولید محدود هم سرمایهگذاری کنند و درآمدی میلیون دلاری از هر دستگاه آن به دست آورند. از آنجایی که امروزه کسی نیست که خودروی موفق F12 برلینتا را نشناسد، فراری طرحی خاص از آن را به نام F60 امریکا، رونمایی کرده است که فقط 10 دستگاه از آن تولید خواهد شد و با قیمتی در حدود 2.5 میلیون دلار فروخته میشود. این خودرو با سقف جمعشونده، نهایت سرعت 325 کیلومتر در ساعت در اختیار راننده میگذارد و آنچنان دقیق طراحی شده که تا سرعت 120 کیلومتر در ساعت، راننده و احتمالا آرایش موهای او در آرامش خواهند بود و فشار باد روی آنها تأثیر ناچیزی خواهد داشت.
9- فراری GG50 ساخت 2005
نباید فراموش کنیم که جرجتو جیوجیارو (Giorgetto Giugiaro) نیز از طراحان تأثیرگذار تاریخ خودروسازی جهان و برند فراری محسوب میشود. از طرحهایی معروف او میتوان به لوتوس اسپریت 1976 و فراری 250 GT ساخت 1953 نام برد که بارها برای برندهای مختلف الهامبخش و تأثیرگذار بودند. امروزه جیوجیارو علاوه بر خودرو، در طراحی موتورسیکلت و بدنه دوربینهای عکاسی نیکون، همچنان در سن 78 سالگی فعال است. او به همراه کاروزریا اسکاگیلتی (Carrozzeria Scaglietti) خودروی فراری 250 GTO را در 1962 طراحی کردند و اهمیت زیادی برای این برند دارند. شرکت فراری به پاس خدمات جیوجیارو، یکی از آخرین طرحهای او بر مبنای مدل 612 اسکاگیلتی را به نام GG50، در نمایشگاه خودروی توکیو 2005 رونمایی کرد که ارزش آن نزدیک به 3 میلیون دلار برآورد میشود. خودروی GG50 یک کوپه دو در و چهار سرنشینه است که بر طرحهای آینده این برند تأثیرگذار بود.
10- فراری 575 GTZ ساخت 2006
شرکت طراحی خودروی زاگاتو قدمتی در حدود 100 سال دارد و از بدو تأسیس در میلان ایتالیا، تقریبا برای تمامی خودروسازان ایتالیایی و همچنین برندهای مطرحی همچون استون مارتین، بیامو، بنتلی و جگوار، خودرو طراحی کرده است. کارهای زاگاتو در سالهای اخیر، کاملا زبان طراحی خاص و تلفیق کلاسیک- مدرن خارقالعادهای دارند که از دید کارشناسان در مدل 575 GTZ منحصر به فرد بوده و به بلوغ رسیده است. هرچند مدل استاندارد فراری 575 مارانلو در میان محصولات تاریخ فراری، چندان شاخص و متمایز نیست؛ مدل 575 GTZ با بدنهای متفاوت و تمام آلومینیم، بهترین استفاده را از پیشرانه 12 سیلندر 540 اسب بخاری آن میبرد. از این خودرو فقط یک دستگاه، آن هم به سفارش یک کلکسیونر ژاپنی با هزینهای نزدیک به 2 میلیون دلار ساخته شده است.