البته مسوولان دولتی برای تخصیص تسهیلات مزبور شروطی را پیش روی بنگاه‌ها قرار داده‌اند تا در صورت دارا بودن شرایط لازم، در دایره فعالان خوشنام قرار گیرند و از امتیازات تعریف شده بهره‌مند شوند. بر این اساس «همکاری مناسب با سازمان امور مالیاتی و گمرک» و «خوش حساب بودن» به‌عنوان شروط اصلی تعریف شده است. مطابق آمارهای ارائه شده، تا کنون 220 شرکتی که تعامل مطلوبی با دستگاه‌های ذی ربط داشته‌اند، شناسایی شدهاند و مسیر سبز برای ترخیص کالاهایشان تعیین شده است. در این ریل‌گذاری سیاستی، یک شیوه‌نامه اجرایی با عنوان «طرح فعالان اقتصادی مجاز» (AEO) طراحی شده است که از طریق آن متولیان مربوطه در گمرک نسبت به شناسایی شرکت‌ها واجد صلاحیت و تخصیص تسهیلات به آنها اقدام می‌کنند. در عین حال تعریف مسیرهای گمرکی برای کالاها بر اساس شاخص‌های مختلفی از جمله تعرفه کالا، نوع معامله، پایه ارزش کالا، نوع کشور از منظر ریسک‌پذیری و... صورت می‌پذیرد. همچنین کالاهایی در مسیر سبز قرار خواهند گرفت که نیازی به سنجش در آزمایشگاه و همین‌طور استاندارد نداشته باشند و به لحاظ ساخت و اسناد ارائه شده فاقد مشکل باشند، درعین حال باید ارزش و تعرفه اظهاری سند با ارزش استنباطی گمرک مطابقت داشته باشد. اما بر اساس آنچه از سوی مسوولان اعلام شده، مسوولیت اطلاع رسانی اقدامات گمرک برای تخصیص تسهیلات به فعالان اقتصادی بر عهده شورای اطلاع رسانی و سخنگوی گمرک خواهد بود. اما این اقدامات در حالی در دستور کار سیاستگذاران قرار گرفته است که از اواخر سال گذشته متولیان تجاری برنامه‌های مختلفی را برای رسوب‌زدایی و کاهش خواب کالاها در گمرکات اجرایی کردند که بخشی از این برنامه‌ها با هدف «حمایت از تولید داخلی»، «بهبود محیط کسب و کار» و «تسهیل تشریفات گمرکی برای واحد‌های تولیدی معتبر» به اجرا درآمد تا کالاهای مورد نیاز خطوط تولید به جای انباشت در گمرکات، در مدار تولید قرار گیرند. سیاست‌های مزبور ادامه پیدا کرد تا اینکه در روزهای اخیر سوت ترخیص کالاهای گروه چهارم یا ممنوعه‌های وارداتی پس از حدود 20 ماه به صدا درآمد. در واقع گروه چهارم که طیف متنوعی از کالاها را دربرمی‌گیرد با شروط خاصی مجوز ترخیص از گمرکات را پیدا کردند؛ به این ترتیب گام بلندی از سوی سیاستگذار در مسیر رسوب‌زدایی برداشته شد. در حال حاضر، نیز اقدام تازه سیاستگذار برای تعریف مسیر سبز گمرکی را می‌توان در یک چارچوب کلی در مسیر رسوب زدایی کالاها تعریف کرد، اما نقطه متمایزکننده برنامه مذکور این است که بخش مهمی از هدف آن به سمت حمایت از تولید داخلی معطوف شده است. سیدروح الله لطیفی، سخنگوی گمرک ایران در توضیحاتی جزئیات این برنامه حمایتی را تشریح کرده است.
جزئیات اقدامات گمرکی
به گزارش اکسپورتنا، سخنگوی گمرک جمهوری اسلامی ایران اظهار کرد: اکنون 135 گمرک اجرایی در سراسر کشور فعال است و با توجه به راه‌اندازی منطقه ویژه اقتصادی در شهر فرودگاهی حضرت امام خمینی (ره)، به تازگی گمرک این منطقه نیز فعال شده است. وی با بیان اینکه طی سال 98، سطح 12گمرک نیز ارتقا یافته است، افزود: گمرک در تمامی مبادی مرزی کشور حضور دارد و در صورت ایجاد پایانه‌های جدید مرزی، گمرک نیز در این مناطق حضور خواهد داشت که به‌عنوان مثال، می‌توان به این نکته اشاره کرد که با توجه به ایجاد مبادی مرزی در منطقه بیله‌سوار در استان اردبیل و جمهوری آذربایجان، گمرک استان اردبیل اقدام به استقرار واحدی در این منطقه کرده است. به گفته لطیفی، در حال حاضر گمرک در نمایشگاه بین‌المللی تهران مستقر و تحت عنوان «گمرک امور نمایشگاهی» فعال است؛ اما در سایر مناطق و استان‌ها نیز در صورت برقراری نمایشگاه‌های بین‌المللی، گمرکات اجرایی در استان‌ها کلیه خدمات لازم در این خصوص را به تجار و سایر ذی‌نفعان ارائه خواهند داد. وی درباره نحوه اطلاع رسانی به تجار درباره حقوق گمرکی کالاهای مختلف نیز اظهار کرد: اکنون شورای اطلاع رسانی و سخنگوی گمرک، مسوولیت اطلاع رسانی تصمیمات و اقدامات گمرک را برعهده دارد.
دبیر شورای اطلاع رسانی گمرک ایران درباره برنامه‌های آینده گمرک برای ارائه تسهیلات جدید به فعالان اقتصادی، گفت: تعیین مسیر گمرکی بر اساس تعرفه کالا و تعرفه‌های ممنوع، نوع معامله، نوع رویه (بدون انتقال ارز)، وضعیت کالا، (کالای نو و مستعمل)، پایه ارزش کالا (شامل بیش از یک دلار به بالا) و نوع کشور (میزان ریسک پذیری) صورت می‌گیرد. وی افزود: کالاهایی در مسیر سبز تعریف و تعیین می‌شوند که نیازی به آزمایشگاه و استاندارد و نیاز به کسب مجوز نداشته باشند. ضمن آنکه به لحاظ کشور ساخت و اسناد ارائه شده نیز مشکلی نداشته باشند و ارزش و تعرفه اظهاری سند، با ارزش و تعرفه استنباطی گمرک نیز مطابقت داشته باشد که اغلب کارت‌های بازرگانی شرکت‌های تولیدی، در این مسیر قرار می‌گیرند. وی ادامه داد: خوش‌حساب بودن در امور مالیاتی یکی از شاخص‌های اصلی و بااهمیت محسوب می‌شود؛ این در حالی است که کالاهایی در مسیر زرد قرار می‌گیرند که نیاز به آزمایشگاه یا استاندارد داشته باشند؛ البته این کالاها به دلیل سابقه ترخیص در کمتر از سه ماه از زمان آخرین ترخیص و ارائه کاتالوگ و مطابقت ارزش استنباطی گمرک، بدون نیاز به ارزیابی فیزیکی ترخیص خواهند شد.
لطیفی با بیان اینکه اکنون تعداد 220 شرکت و فعال اقتصادی شناسایی شدهاند که همکاری مناسبی با سازمان امور مالیاتی و گمرک دارند، افزود: این اتفاق باعث افزایش سهم مسیر سبز در ترخیص کالا شده است.
همچنین درخصوص شرکت‌ها و فعالان اقتصادی کشور، یک شیوه‌نامه اجرایی با عنوان طرح فعالان اقتصادی مجاز (AEO) وجود دارد که توسط یک کمیته اجرایی در گمرک ایران، شرکت‌های مجاز شناسایی و به آنها تسهیلات تعلق می‌گیرد. سخنگوی گمرک ایران درباره تسهیلات مصوب جهت اعطا به شرکت‌های مورد اشاره، گفت: «ترخیص کالا خارج از سطح 3» (مسیر قرمز)، «پذیرش ضمانت نامه بانکی حداکثر یکساله برای ترخیص قطعی ماده 6 قانون امور گمرکی» و «استفاده از تسهیلات ماده 57 آیین نامه اجرایی قانون امور گمرکی» از جمله این موارد است. وی تاکید کرد: هم اکنون گمرک ایران برای حمایت از تولیدکنندگان و شرکت‌های خوشنام تسهیلاتی را همچون ترخیص با استفاده از لاین سبز، ترخیص با استفاده از ضمانت‌نامه‌های بانکی و بیمه‌ای و نیز ترخیص کالا به‌صورت نسیه برای تجار خوشنام فراهم کرده است.
