بی‌راه نیست اگر بگوییم که حالا، ویروس کرونا رسما به یک بحران جهانی تبدیل شده است و ترس از ابتلا به آن، کاهش ارتباط نزدیک مردم را در پی داشته. اما این همه‌ی داستان نیست. در این میان کسب و کارها در تقاطع تلاش برای زنده ماندن و مبارزه با این ویروس، مجبور به تغییرات بزرگی در عملکرد خود شده‌اند؛ تغییراتی به ظاهر موقتی که شاید در ادامه به تغییراتی همیشگی بدل شوند و آینده اشتغال را دگرگون کنند.
چین برای مبارزه با ویروس کرونا به قرنطینه شهرها و تعطیلی مدارس، دانشگاه ها و کسب و کارها روی آورده است. هرچند خبرهایی از مهار این ویروس به گوش می رسد اما کمپانی ها هنوز به صورت کامل سرپا نشده اند و قرنطینه در برخی مناطق پا برجاست. این روند باعث متضرر شدن کمپانی های بسیاری شده است.
از سوی دیگر مرکز کنترل بیماری آمریکا هم از احتمال اجرای قرنطینه و اقدامات مشابهی در این کشور خبر داده است. محدود شدن مسافرت های هوایی و تورهای گردشگری باعث شده کسب و کارهایی مختلفی از هواپیمایی ها و موسسات گردشگری گرفته تا فروشگاه ها از شیوع کرونا زیان عمده ای ببینند.
با این حال اگر ترس اولیه از کرونا را کنار گذاشته و چشم اندازی بزرگتر را در نظر بگیریم مشخص می شود که این ویروس مثل یک توفیق اجباری روند پیاده سازی برخی تغییرات مفید در کسب و کارها را تسریع کرده است. برای مثال برگزاری جلسات در قالب ویدیو کنفرانس به مراتب بیشتر از قبل شده است.
محدودیت های ایجاد شده در مسافرت های هوایی هم باعث شده شرکت ها به این فکر بیافتند که وقتی می توان با یک کنفرانس ویدیویی جلسات را برگزار کرد چه نیازی به پرداخت هزینه برای رزرو هتل و بلیط هواپیما وجود دارد؟ فرهنگ دورکاری هم که تا پیش از این مقوله چندان جا افتاده ای نبود در هفته گذشته در بسیاری از شرکت ها اجرا شده و حالا احتمالا برخی مدیران از خود می پرسند وقتی کارکنان می توانند از خانه کار کنند، چرا باید هزینه سنگینی را برای پرداخت اجاره بهای دفتر پرداخت کنیم؟
در واقع ما به خاطر هراس از ویروس کرونا ناچار به یافتن راه های بهتر برای کار شده ایم. اینکه شرکت ها چطور از این فرصت استفاده می کنند، بعدا مشخص می شود اما در این مورد تردیدی نیست: ویروس ووهان در حال باز تعریف کسب و کار است، تعریفی که پیش از این هم دستخوش تغییر شده است. برخی از مهمترین تغییراتی که از همین حالا در حال ظهور هستند شامل این موارد می شود:
1. طی کنفرانس انجمن توسعه هوش مصنوعی که ماه گذشته در نیویورک برگزار شد، محققان چینی اغلب سخنرانی خود را در قالب ویدیو کنفرانس ارائه کردند. البته برخی رویدادهای مهم از جمله F8 فیسبوک و کنگره جهانی موبایل به دلیل همین ویروس کنسل شده و زیان هنگفتی به مشارکت کنندگان وارد کردند؛ به همین خاطر ممکن است در آینده شاهد گسترش ویدیو کنفرانس به جای رویدادهای حضوری و پر هزینه باشیم.
2. رفتار مصرف کنندگان چینی در حال تغییر است؛ تغییری که نه تنها ممکن است هرگز به روال سابق برنگردد، بلکه بعید نیست در دیگر نقاط دنیا هم شاهد آن باشیم. Yong Zhang، مدیرعامل علی بابا در این باره به نکات جالبی اشاره می کند:
«17 سال قبل تجارت الکترونیک پس از شیوع سارس رشد فوق العاده ای را تجربه کرد. از نظر ما دوران سخت فعلی هم باعث تغییر در رفتار مصرف کنندگان و شرکت ها شده و فرصت هایی را با خود به همراه خواهد آورد. هر روز تعداد بیشتری از افراد نیازهای روزمره و الزامات کاری خود را از طریق ابزارهای دیجیتال فراهم می کنند. شک نداریم که جامعه و اقتصاد چین روند دیجیتالی شدن را ادامه می دهد و ما هم آماده ایم که با استفاده از این فرصت پایه های رشد بلند مدت علی بابا را بنا کنیم.»
3. افراد بیشتری دورکاری را به عنوان یک گزینه مد نظر قرار داده اند. هرچند این روزها اغلب کارکنان در اداره مشغول هستند اما لطف شیوع کرونا کمپانی ها باید در اسرع وقت امکان دسترسی از راه دور آنها را به سیستم ها فراهم کرده و بستری را برای ارزیابی بازدهی آنها فراهم کنند چرا که سازمان های بهداشتی هشدار داده اند که افراد دارای علائم کرونا از رفتن به سر کار پرهیز کرده و در خانه به امور کاری برسند.
4. سلامتی کارکنان در اولویت قرار گرفته است. تا پیش از این توجه چندانی به سلامت کارکنان نمی شد اما کرونا کاری کرده که بهداشت محیط و حتی استریل کردن هم در اولویت شرکت ها قرار گرفته اند.
ویروس کرونا با حفظ سود، نوآوری در کارها را تسریع می کند
Zhang معتقد است ویروس مشهور نحوه داد و ستد توسط مشتریان چینی را تغییر خواهد داد. این تغییر شامل کشورهای دیگر و از جمله آمریکا نیز می شود. دگرگونی های ناشی از شیوع کرونا از جمله روندهای کاری پر بازده تر، راهکاری های بهینه تر و در نهایت سود بیشتر را عاید کسب و کارها می کند. هرچند نمی توان از ضربه ای که به برخی بخش های اقتصاد وارد می شود، چشم پوشی کرد اما شرکت ها امکان صرفه جویی در هزینه های جاری را دارند. برای مثال می توان به موارد زیر اشاره کرد:
1. کاهش هزینه سفرها: زمانی که مدیران پی ببرند شما برای انجام کارها به جلسات رو در رو وابسته نیستید، به فکر کاهش هزینه سفرها می افتند. در ابتدای مقاله هم گفتیم وقتی می توان از ویدیو کنفرانس استفاده کرد، چرا یک سازمان باید هزینه رزرو بلیط و هتل را بر خود تحمیل کند؟
2. تسریع اتوماسیون: استفاده از ابزارهای خودکارسازی برای کمک به نیروی کار افزایش پیدا می کند.
3. کاهش هزینه مکان: با رایج شدن دورکاری کارکنان، نیاز به اجازه دفاتر بزرگ با هزینه های بالا کمرنگ خواهد شد. این روند از مدتی قبل به آرامی آغاز شده بود اما ویروس کرونا شتاب آن را به مراتب بیشتر کرده است.
4. تغییر در راهکارهای منابع انسانی: کاهش حضور نیروها در یک فضای متمرکز به معنی چالش های کمتر برای بخش منابع انسانی است در نتیجه آنها می توانند از زمان خود به نحو بهتری استفاده کنند.
در نهایت باید گفت ویروس کرونا علی رغم زیان هنگفت به برخی شرکت ها، تمام کسب و کارها را وادار کرده به استفاده از راهکارها و فناوری نوین برای افزایش بازدهی، کاهش هزینه ها و اتخاذ روندهای کاری انعطاف پذیر روی بیاورند؛ تغییراتی که در نهایت به افزایش سود آنها در آینده منجر خواهد شد.
