به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از تسنیم، پرداخت تسهیلات اشتغال روستایی، اجرای طرح اشتغال فراگیر در قالب سه محور برنامه اشتغال فراگیر یعنی اشتغال حمایتی (تأمین مالی خرد، مشاغل خانگی و اشتغال نهادهای حمایتی)، مداخلات سیاسی (ساماندهی اعزام نیروی کار، مهارت‌آموزی، مشوق‌های بیمه کارفرمایی، کارورزی با احتساب 70 درصد جذب)، اشتغال رسته‌های کسبوکار در حوزه اجرای طرح‌های کارورزی ویژه اشتغال فارغ التحصیلان دانشگاهی، مشوق‌های کارفرمایی و یارانه دستمزد، توسعه استارت‌آپ‌ها، مشاغل خرد، مشاغل اقشار تحت حمایت نهادهای حمایتی و کارانه اشتغال جوانان (کاج) از جمله برنامه‌های مهم در ایجاد اشتغال در سال 97 بود که قرار شد در سال 98 ادامه یابد.
اوایل سال جاری هم معاون اشتغال وزارت کار، از دو سناریوی دولت برای سال 98 رونمایی کرد. طبق گفته این مقام مسئول طبق برنامه‌ریزی‌ها سناریوی نخست مقرر بود اگر شرایط اقتصادی همراه با رشد باشد سناریوی نخست اجرا شود و اگر نوسانات اقتصادی حاکم شود سناریوی دوم اجرایی شود.
بسیاری از کارشناسان اقتصادی اعتقاد دارند که در شرایط فعلی کشور اشتغال وابسته به وام و تسهیلات نیست و سناریوی دوم همین ویژگی را دارد، بلکه برای ایجاد اشتغال باید قاعده اشتغال و سیاست بازار کار اصلاح شود تا شرایط ایجاد شغل جدید مهیا گردد.
وزارت کار در سال جاری با سه رویکرد «تثبیت اشتغال»، «ایجاد اشتغال جدید» و «اشتغال حمایتی»، 8 برنامه اشتغال را در دستور کار قرار داد.
توسعه کسب‌وکارهای پراشتغال، اجرای برنامه‌های فعال بازار کار از جمله طرح کارورزی فارغ التحصیلان، ساماندهی و تثبیت اشتغال موجود، اصلاح نظام آموزشی و مهارتی و توسعه کارآفرینی، اشتغال حمایتی و خرد، استفاده از فرصت‌های خارجی و نهادسازی و اطلاعات بازار کار و نظارت بر طرح‌ها و برنامه‌ها هشت اقدام اشتغالزایی و کارآفرینی در سال جاری است.
دولت برای اجرای برنامه‌های تولید اشتغال‌محور در سال جاری، 25 هزار میلیارد تومان تسهیلات با هدف ایجاد یک میلیون و 90 هزار فرصت شغلی در قالب بند الف تبصره 18 قانون بودجه 98 کل کشور پیش‌بینی کرده بود.
اما اظهارات رئیس دبیرخانه شورای‌عالی اشتغال حکایت از این دارد که برخی طرح‌ها ناقص اجرا شده است که دلیل اصلی آن عدم تأمین منابع است. محمد اسکندری، رئیس دبیرخانه شورای‌عالی اشتغال درباره اشتغال روستایی و تبصره 18 می‌گوید: مرحله دوم منابع این طرح را سازمان برنامه تأمین اعتبار کرده است. منتظر هستیم که عملکرد 7 دستگاه به دست ما برسد، اگر دستاوردی داشته باشد برای مرحله بعدی تأیید می‌شود. طرح تبصره 18 را در سامانه ناظر اشتغال آورده‌ایم، قصد داریم کاملاً نتیجه‌محور با آن برخورد کنیم.
وی با ابراز اینکه "پیگیر تأمین بودجه برای اجرای طرح یارانه دستمزد هستیم" گفت: در حال پیگیری برای تأمین اعتبار و اجرای این طرح ذیل تبصره 18 هستیم. اما طرح‌های کارورزی، مشوق‌های بیمه کارفرمایی، مهارت‌آموزی در محیط کار واقعی، توسعه و حمایت از مشاغل خانگی در حال اجرا است و تأکید آقای وزیر این است که بنگاه‌های خصوصی بیایند و از این ظرفیت استفاده کنند.
علی‌رغم اینکه سه رویکرد «تثبیت اشتغال»، «ایجاد اشتغال جدید» و «اشتغال حمایتی» به‌ظاهر بسیار راهگشا به‌نظر می‌رسد، اما تجربه سنوات گذشته در دولت‌های مختلف حاکی از این است که تنها اسامی طرح‌ها تغییر کرده است و این سه محور همان طرح اشتغال فراگیر در سال گذشته است، البته آن به‌معنی این نیست که این طرح‌ها نمی‌تواند کارایی لازم را داشته باشد، بلکه مشکل بازار کار کشور به سیاست‌های اشتغالی دولت برمی‌گردد که یکی از این سیاست‌ها دوگانگی بین نظام بودجه‌ای و نظام تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری اشتغال است.
یکی از برنامه‌هایی که می‌توانست در روند ایجاد اشتغال کشور مؤثر باشد، اجرای طرح اشتغال فراگیر در قالب سه محور برنامه اشتغال فراگیر یعنی اشتغال حمایتی (تأمین مالی خرد، مشاغل خانگی و اشتغال نهادهای حمایتی) مداخلات سیاسی (ساماندهی اعزام نیروی کار، مهارت‌آموزی، مشوق‌های بیمه کارفرمایی، کارورزی با احتساب 70 درصد جذب)، اشتغال رسته‌های کسبوکار در حوزه اجرای طرح‌های کارورزی ویژه اشتغال فارغ التحصیلان دانشگاهی، مشوق‌های کارفرمایی و یارانه دستمزد، توسعه استارت‌آپ‌ها، مشاغل خرد، مشاغل اقشار تحت حمایت نهادهای حمایتی و کارانه اشتغال جوانان (کاج) از جمله برنامه‌های مهم در ایجاد اشتغال در سال 97 بود که با کمبود منابع مالی در دست‌انداز افتاد و عملیاتی نشد و امسال نیز به‌درستی اجرایی نشده است.
عدم تأمین ناکافی منابع، گستردگی رویکرد وام‌محور عمده دستگاه‌های اجرایی کشور در ایجاد اشتغال، تأکید زیاد بر مداخلات دولتی در برنامه و فقدان رویکرد مشخص در تعامل دولت و بخش خصوصی از چالش‌های مهم سیاست اشتغالزایی دولت‌ها طی سال‌های اخیر بوده است، بنابراین علی‌رغم اینکه به‌اعتقاد بسیاری از کارشناسان اقتصادی شاید در شرایط فعلی اقتصادی سیاست‌های «تثبیت اشتغال»، «ایجاد اشتغال جدید» و «اشتغال حمایتی» بهترین طرح باشد، اما مهمتر از تهیه طرح و عنوان طرح اجرای صحیح و بموقع این طرح‌ها است. بدون شک یکی از زیرساخت‌های لازم برای رسیدن به «تثبیت اشتغال»، «ایجاد اشتغال جدید» تکیه بر توان داخلی و رونق تولید است که با توجه به عملکرد دولت در این مسئله طرح‌های «تثبیت اشتغال»، «ایجاد اشتغال جدید» هم عملیاتی نشده است.
درحالی که تا کنون آمار رسمی از برنامه‌های اشتغالی در سال 98 منتشر نشده است اما عملکرد دستگاه‌ها و اظهارات برخی از مسئولان درباره تأمین نشدن منابع برخی از طرح‌های اشتغالزایی دولت نشان می‌دهد که طرح‌های اشتغالزایی در سال 98 مانند سایر سال‌ها نصفه و نیمه اجرا شده و موفقیت‌آمیز نبوده است. قرار بود در راستای طرح‌های اشتغالزایی برای سال 98 یک‌میلیون و 90هزار شغل ایجاد شود که تا کنون این رقم عملیاتی نشده است و کاهش نرخ بیکاری به‌دلیل افزایش اشتغال نیست بلکه به‌دلیل خارج شدن افراد از بازار کار و افزایش قابل توجه جمعیت غیرفعال است.
این ادعا با توجه به اظهارات علاءالدین ازوجی، مشاور وزیر و سرپرست دفتر سیاست‌گذاری اشتغال وزارت کار مطرح است. وی چند ماه پیش در شورای گفت‌وگو با بخش خصوصی درباره بسته اشتغال در اتاق بازرگانی گفت: از آنجایی که تحقق اشتغال یک‌میلیون‌نفری در سال 98 غیرممکن است از این رو اصلاحیه‌ای با عنوان برنامه واقع‌بینانه ارائه شده است که در این برنامه 537هزار اشتغالزایی برای سال 98 در نظر گرفته شده است.
علاءالدین ازوجی با اعلام اینکه 30هزار میلیارد ریال از محل صرفه‌جویی سوخت برای اشتغال در نظر گرفته شده است، اضافه کرد: در مجموع 65هزار میلیارد ریال اعتبار برای ایجاد اشتغال در سال 98 در نظر گرفته شده است.
می‌توان گفت وعده ایجاد اشتغال در سال 98 کاهش یافت، نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه در سال 97 با اظهار اینکه "بیش از یک‌میلیون و 770هزار شغل در سال 98 ایجاد خواهیم کرد" گفت: "برای تحقق این مهم در بودجه 98 حدود 65300 میلیارد تومان در نظر گرفته‌ایم". اما علاءالدین ازوجی گفت: "تحقق اشتغال 1میلیونی غیرممکن است و 537هزار شغل در سال 98 ایجاد می‌شود"، به‌بیان واضح‌تر فاصله بین وعده دولت در بهمن سال گذشته برای ایجاد اشتغال و آنچه وزارت‌کاری‌ها برنامه‌ریزی کردند حدود یک‌میلیون و 233هزار شغل کمتر بود، البته این در صورتی است که ایجاد 537هزار شغل هم به‌صورت کامل و واقعی ایجاد شود.
