عباسعلی وفایی در گفت‌وگو با ایسنا، درباره وضعیت فرهنگی کشور چین و ارتباطات میان ایران و چین از زمان آغاز شیوع ویروس کرونا اظهار کرد: تقریبا از وقتی گسترش ویروس کرونا در ووهان چین اتفاق افتاد، از سوی دولت چین تصمیماتی جدی اتخاذ شد. اگرچه این اتفاق نزدیک به بهار سال نو مردم چین بود، اما تصمیم‌ها منجر به این شد که بسیاری از مراکز علمی و فرهنگی از جمله دانشگاه‌ها، مدارس و مراکز فرهنگی و گردشگری کاملا تعطیل شوند و از کار بازایستند. کار ما هم که در سفارت در ارتباط با این مراکز بود معطل ماند. تقریبا کار فرهنگی در آن کشور در این ایام به صورت صددرصد تعطیل شده بود، چون هیچ‌گونه ارتباط‌گیری‌ای با دانشگاه‌ها، همایش‌ها و کارهای علمی دیگر وجود نداشت و تصمیمات دولت مانع از آن شده بود که این محافل برگزار شوند.
او افزود: حتی در پکن که آخرین آمار مبتلایان تا هفته گذشته 400 و اندی نفر و تعداد قربانیان دو، سه نفر با جمعیت بالغ بر 20 میلیون نفر بود، اما با این گسترش محدود، همه مراکز علمی و فرهنگی از سوی دولت تعطیل اعلام شد. این فقط شامل مراکز فرهنگی و علمی نمی‌شد؛ تمام پاساژها و فروشگاه‌های بزرگ که محل تجمع مردمی است، هم‌اکنون هم تعطیل است. به هر روی کارهای فرهنگی ما در آن‌جا از فعالیت باز ایستاد، چون مخاطبی نداشتیم.
وفایی همچنین بیان کرد: در این مدت مردم چین هم رعایت می‌کردند؛ گرچه سال نو آن‌ها بود، اما مسافرت نرفتند و در خانه‌های‌شان ماندند. آن‌ها معمولا در پارک‌ها به ورزش و خصوصا به صورت دسته‌جمعی به ورزش‌های سنتی می‌پردازند، اما این فعالیت‌ها را ادامه ندادند. حتی برای قدم زدن هم در خیابان‌ها حضور نیافتند و پکن، یک شهر آرام، بدون مراسم و بدون هیچ‌گونه کار فرهنگی، اقتصادی بود که از فعالیت بازایستاد و این منجر به این شد که ویروس در آن‌جا گسترش پیدا نکند. در حال حاضر با این‌که آمار مبتلایان و قربانیان فروکش کرده و در برخی شهرها حتی در مراکز استان‌ها تقریبا گسترش این ویروس به صفر رسیده، اما دانشگاه‌ها و مدارس همچنان تعطیل است. ما همایش‌های بین‌المللی برای اسفندماه داشتیم که همگی لغو شدند و زمان برگزاری مجددشان هم هنوز معلوم نیست. از هفته گذشته به صورت آنلاین و همچنین آفلاین برخی کلاس‌های دانشگاه‌ها برگزار می‌شود و به استادان گفته‌اند که یک هفته در میان می‌توانند کلاس‌های‌شان را برگزار کنند. آن‌ها با سیستم «وی چت» که کانال ملی‌شان است کلاس‌های‌شان را برگزار می‌کنند.
رایزن فرهنگی ایران در چین که چند روزی است به تهران بازگشته است از وضعیت مقابله مردم ایران با ویروس کرونا در مقایسه با مردم چین چنین گفت: من در آن‌جا همکاری مردم چین را با دولت و تصمیمات دولت به عینه مشاهده کردم و دیدم چگونه به تمام مقررات وضع‌شده تمکین می‌بخشند و یاری می‌کنند، گرچه ممکن است مشکل اقتصادی برای‌شان پیش بیاید یا درآمدشان کاهش پیدا کند. در سال‌های گذشته قریب به 130 میلیون چینی در سال نو سفر می‌کردند، اما آن‌ها امسال اصلا به سفر نرفتند و در خانه‌های‌شان ماندند. تمام رستوران‌های بزرگ و کوچک خصوصا در پکن تعطیل اعلام شد و در مدخل ورودی تمام مراکزی که اگرچه خالی از مردم بود، مثلا برخی مکان‌های اجتناب‌ناپذیر مثل بازار میوه و تره‌بار، همه را چک می‌کردند و اگر کسی نشانی از ویروس داشت با تماس با اورژانس او را منتقل می‌کردند. این بسیار جالب بود که تمام مردم تمکین می‌کردند. در روزهای عادی در غروب والدین فرزندان‌شان را بیرون می‌آوردند، اما در این مدت هیچ خبری از این نبود که کسی زندگی خودش را خارج از خانه بگذراند.
او ادامه داد: هوای پکن همیشه بسیار آلوده و خیابان‌ها شلوغ بود، اما در این مدت خیابان‌ها خلوت و هوا سالم شده بود. آن‌چه من در ایران دیدم این است که انگار مردم این ویروس را شوخی گرفته‌اند. قصد ترساندن ندارم، اما اگر همکاری مردم نباشد و دولت تصمیم‌های بهتری اتخاذ نکند و از تجربه چین در این مقابله استفاده نکند، کشور بیشتر متضرر می‌شود. من آن‌جا دیدم که بسیاری از مسئولان به شهر ووهان رفتند اما هیچ نشانه‌ای از این‌که مبتلا شده باشند در آن‌ها پیدا نشد. اما برخی از مسئولان ما مبتلا و گرفتار شدند و این نشان می‌دهد ما حتما نوع مقابله با این ویروس را نمی‌دانیم، کما این که نمی‌بینیم در هیچ کجای چین همان تعداد اندکی هم که بیرون هستند از ماسک استفاده نکنند، اما هنوز هم پزشکان ما بر این باورند که نیازی نیست، وقتی چنین باوری وجود دارد، ویروس این‌طور گسترش پیدا می‌کند.
وفایی به رعایت نکردن نکات بهداشتی توسط افرادی که در تهران با مردم در ارتباط هستند اشاره و بیان کرد: من در این چند روز وقتی مقایسه می‌کنم، از جمله رعایت نکردن نکات بهداشتی توسط افراد در فروشگاه‌های بزرگ را می‌بینم که با دستکش خودشان را مصون می‌دارند اما کارت بانکی را برمی‌دارند و با این وضع اجناس را به من تحویل می‌دهند، مثلا شیر و ماستی که قرار است در یخچال نگهداری شود، که با همان دست‌های آلوده آن‌ها را بارکدخوانی می‌کنند و تحویل می‌دهند. این منجر به گسترش ویروس می‌شود و نیاز است در این زمینه‌ها قدری اندیشه‌های علمی را به کار بگیریم.
او با بیان این‌که چیزی که مانع از گسترش ویروس در چین شد، خریدهای اینترنتی بود گفت: معمولا این خریدهای اینترنتی را دم در خانه می‌آوردند، قفسه‌هایی را در مجتمع‌ها تعبیه کرده بودند که خریدها در آن‌ها گذاشته می‌شد، دو ساعت می‌ماند و هوا می‌خورد و مسئولان مجتمع وظیفه داشتند هر یک ساعت یک بار ویروس‌کشی و ضدعفونی کنند، بعد هم تحویل داده می‌شد و وقتی مجددا توسط خودمان در فضای آزاد گذاشته می‌شد به خانه برده می‌شد. مشاهدات و تجربیاتم در این چند روز بسیار با چین تفاوت دارد و با این رفتار و نگاه بی‌شک نمی‌شود بر این ویروس غلبه کرد. باید اهتمام و برخورد منطقی‌تری برای آن اتخاذ شود و محدودیت‌هایی برای برخی موارد اعمال شود. حتی ما اجازه نداشتیم بدون تست تب به خانه‌های خودمان برویم و هیچ‌کس حتی خویشان درجه یک حق نداشتند به خانه‌های ما بیایند.
رایزن فرهنگی ایران در چین همچنین درباره احتمال بسته شدن مرزهای چین برای ایرانیان و وضعیت بازگشت استادان زبان و ادبیات فارسی و دانشجویان به این کشور بیان کرد: آن‌ها تعارف ندارند و طبق مقررات خودشان اقدام می‌کنند، اما بعید می‌دانم، روابط علمی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی ما این فرصت را نمی‌دهد که در آینده مرزها را ببندند، اما آن‌چه برای کشور چین خیلی مهم است و حتی برای خودشان هم در این‌باره تعارف ندارند سلامت‌شان است. وقتی 10 روز پیش ووهان از قرنطینه درآمد اگر برخی از مردم هم که به سفر رفته بودند بخواهند به شهرهای خودشان برگردند، باید 14 روز در خانه خودشان قرنطینه شوند و اگر هیچ علامتی نداشته باشند می‌توانند به وضعیت عادی برگردند. هر کس هم به چین برود همین قانون است تا مطمئن شوند کسی حامل ویروس نیست. البته اگر زمانی شیوع فراوانی در ایران پیدا کند ممکن است برای کوتاه‌مدت سخت‌گیری‌ها بیشتر شود، اما این‌که مانع ورود بشوند، نیست.
این استاد زبان و ادبیات فارسی درباره وضعیت زبان و ادبیات فارسی در کشور چین اظهار کرد: خوشبختانه نبض زبان و ادبیات فارسی به نیکی و خوبی می‌زند. خوشبختانه بین کشورهای مختلف، چین اولین کشوری است که از نظر وجود رشته تخصصی زبان و ادبیات فارسی تعدد دارد. قریب 13 دانشگاه رشته زبان و ادبیات فارسی دارند و اغلب دانشگاه‌های مادر و بزرگ به تربیت دانشجوی زبان و ادبیات فارسی اهتمام دارند. از جهت کمی هم نسبت به قبل توجه ویژه‌ای به این مسئله شده است.
او در توضیح بیشتر افزود: قبلا شاید چند یا یک سال در میان، 14 دانشجوی زبان و ادبیات فارسی می‌گرفتند، اما حالا به دلیل ارتباطات عمیق و مراودات بیشتر فرهنگی، اقتصادی و سیاسی خیلی از دانشگاه‌ها جذب سالانه دارند.
وفایی همچنین به رویکرد مثبت دولت چین نسبت به حضور استادان ایرانی اشاره کرد و گفت: این امتیاز متمایز از کشورهای دیگر است که دولت به استادان ایرانی هم حقوق می‌دهد و هم مسکن استاد را مهیا می‌کند. در سال‌های اخیر حضور استادان ایرانی منجر به کیفیت‌بخشی در آموزش زبان فارسی بوده است. در کنار این، ناشران فعالی وجود دارند که ظرفیت‌های بالقوه‌ای دارند و با شمارگان زیاد کتاب‌های مربوط به زبان و ادبیات فارسی و تاریخ و فرهنگ ایران را منتشر می‌کنند. جایگاه ایران از منظر فرهنگی و تاریخی در میان فرهیختگان و دانشجویان چین جایگاه ویژه‌ای است. بسیاری از آثار ادبی و غیرادبی تاریخی ایران در چین با شمارگان زیاد ترجمه و چاپ می‌شوند و اخیرا یک بسته 23 عنوانی کتاب توسط نشر جهان بین‌الملل که سومین ناشر بین‌المللی جهان است چاپ و عرضه شده است.
