حمل و نقل جاده ای در کشور ایران بزرگترین شبکه حمل و نقل می باشد که با استفاده از آن می توان به تمام نقاط دور و نزدیک دسترسی داشت. تنوع بالا وسایل نقلیه در شبکه حمل و نقل جاده ای و همچنین هزینه بسیار مناسب استفاده از این روش جابجایی موجب شده است که حمل و نقل جاده ای در ایران محبوبیت بسیاری داشته باشد. یکی از وسایل نقلیه عمومی پرطرفدار در حمل و نقل جاده ای اتوبوس است که همزمان با پیشرفت تکنولوژی مدل های بروز تر و مجهزتری از آن ساخته و روانه بازار شده است. خرید بلیط اتوبوس در ایران به راحتی و با کمترین هزینه ممکن امکان پذیر است، به همین دلیل جز پرفروش ترین بلیط وسایل نقلیه عمومی محسوب می شود. با ما همراه باشید تا با تاریخچه حمل و نقل جاده ای با اتوبوس در ایران بیشتر آشنا شوید.
تاریخچه اتوبوس در ایران
قطعا در هر کشوری حمل و نقل عمومی تاریخچه و قدمتی دارد. حمل و نقل جاده ای در ایران یکی ازبزرگترین شبکه های حمل و نقلی محسوب می شود که وسیله نقلیه اتوبوس در آن جایگاه ویژه ای دارد. در کشور ایران اتوبوس برای نخستین بار در شهر رشت مورد استفاده قرار گرفت و وارد کننده آن یک تاجر بلژیکی بود. اما متاسفانه به دلیل نامناسب بودن زیر ساخت های حمل و نقل، کرایه اتوبوس و سایر مسائل آن چندان مورد استقبال صاحب نظران واقع نشد. همین مسئله موجب شد که اتوبوس فروخته شود. یک تاجر ایرانی اتوبوس را خریداری نمود و پس از مدتی با انقلاب مشروطه تصمیم گرفت که اتوبوس را به تهران بیاورد و با کرایه هر نفر 3 شاهی در دسترس همگان قرار دهد.
ساخت نخستین اتوبوس ها در ایران
با استقبال بسیار خوب مردم تهران از اتوبوس و رونق یافتن جابجایی ها تجار تصمیم گرفتند که چند اتوبوس دیگر به ناوگان حمل و نقل جاده ای کشور اضافه کنند وتحولی در این شبکه ایجاد نمایند. متاسفانه اتوبوس ها وارد شده به ایران به دلیل مسافت بسیار طولانی که از اروپا به ایران طی می کردند دچار استهلاک شده و نیاز به صرف هزینه های بسیاری جهت تعمیر داشتند. همین مسئله موجب شد که توجیه اقتصادی مناسبی نداشته باشد وتصمیم گرفته شود اتوبوس ها در داخل ایران ساخته شوند. به این صورت صنعت اتوبوس سازی در ایران راه اندازی شد و اتوبوس های متعددی روانه ناوگان حمل و نقل جاده ای ایران شدند. در سال 1290 خورشیدی تهران نخستین شهری بود که بخش قابل توجهی از جابجایی ها در آن توسط نخستین اتوبوس های مونتاژ شده در ایران انجام می گرفت.
تاسیس اداره حمل و نقل عمومی
استفاده از اتوبوس اگرچه میزان جابجایی ها و سرعت آن را افزایش داده بود اما با مشکلاتی نیز همراه بود که موجب نارضایتی مردم شد. از این رو دولت مردان در سال 1298 تصمیم گرفتند قوانین و مقرراتی را به منظور استفاده از اتوبوس تنظیم نمایند و اداره ای را با هدف سازماندهی و مدیریت امور مربوط به حمل و نقل عمومی با اتوبوس راه اندازی نماید. به این ترتیب اداره حمل و نقل عمومی به وجود آمد. از جمله خدمات این اداره می توان به تعیین زمان کار اتوبوس ها، تعیین مقدار کرایه، صدور پلاک شناسایی برای اتوبوس ها و ایجاد آیین نامه انظباطی اشاره نمود. به مرور زمان بر میزان تعداد خطوط اتوبوس فعال افزوده شد و در سال 1320 تعداد این اتوبوس ها در تهران به 100 دستگاه رسید. در سال 1331 دولت تصمیم گرفت که شرکت های خصوصی را وارد حوزه حمل و نقل جاده ای نماید تا بتواند با جذب سرمایه گذارانی در این بخش اتوبوس های بیشتری را وارد ناوگان حمل و نقل جاده ای نماید و بتواند پاسخگوی درخواست های متعدد مردم باشد.
با وارد شدن شرکت های خصوصی به این حوزه شرکت واحد اتوبوسرانی به وجود آمد و تمامی اتوبوس های موجود در سطح شهر با اتوبوس های جدید و نو جایگرین شدند. این اتوبوس ها در ابتدا فقط در خطوط داخل تهران فعالیت داشتند اما پس از مدتی با تاسیس شرکت اتوبوسرانی تهران و حومه تصمیم گرفته شد که جابجایی به نواحی اطراف تهران نیز با استفاده از اتوبوس امکان پذیر باشد. به همین منظور خطوط بی آرتی که خطوط اتوبوس تندرو بودند در نقاط مختلف تهران و حومه راه اندازی شدند.
اتوبوس های بین شهری
با استقبال بسیار خوبی که از اتوبوس های درون شهری صورت گرفت و مزایای بسیاری که این اتوبوس ها داشتند تصمیم گرفته شد که علاوه بر استفاده از اتوبوس درون شهری در شهرهای بزرگی مانند مشهد، اصفهان و .. اتوبوس های بین شهری نیز وارد ناوگان حمل و نقل جاده ای کشور شوند. به این ترتیب بود که نخستین بلیط اتوبوس تهران مشهد به فروش رسید. اتوبوس های بین شهری در مقایسه با اتوبوس های درون شهری از ایمنی و راحتی بیشتری برخوردار بودند و سفر با آن ها طرفداران بسیاری داشت. هر چند که پس از مدتی به دلیل نامناسب بودن شرایط جاده ها اعتراضات بسیاری در پی داشت اما در آن زمان بازهم جز محبوب ترین و مهم ترین روش های جابجایی محسوب می شد.
نخستین بلیط های اتوبوس
نخستین بلیط های اتوبوس به صورت کاغذی و با قیمت بسیار مناسبی عرضه می شدند. به عنوان مثال قیمت بلیط اتوبوس های شرکت واحد در ابتدا 2 ریال بود و پس از چند سال به 5 ریال افزایش یافت. در مشهد، شیراز و سایر شهرها نیز قیمت بلیط اتوبوس با گذشت زمان همانند تهران مقداری افزایش یافت. با افزایش میزان مسیرهای مجهز به اتوبوس های بین شهری نیز بلیط اتوبوس های بین شهری با قیمت های مشخص و دقیقی عرضه می شدند و تمام مسافرینی که قصد سفر به اصفهان را داشتند به راحتی می توانستند با پرداخت هزینه بسیار مناسبی بلیط اتوبوس تهران اصفهان را خریداری نمایند. تعیین و ارائه بلیط اتوبوس های درون شهری و برون شهری موجب شد که نظم و یکپارچگی خاصی در حمل و نقل جاده ای با اتوبوس اتفاق بیافتد و شرکت های اتوبوسرانی خدمات خود را به بهترین شکل ممکن ارائه دهند.
سیر تحولی حمل و نقل جاده ای با اتوبوس
حمل و نقل جاده ای در ایران از قدیمی ترین روش های جابجایی است که با ورود اتوبوس ها به آن دچار تغییر و تحولات گسترده ای شد. در سال های اولیه ورود اتوبوس به این ناوگان میزان اتوبوس ها چندان قابل توجه نبود اما در طی سال های 1368 الی 1371 شرکت های اتوبوسرانی تعداد اتوبوس های جدید را به مقدار قابل توجهی افزایش دادند، 48 شهر ایران مجهز به اتوبوس شد و جابجایی های درون شهری و برون شهری بسیار رونق پیدا کرد. امروزه مسیرجاده ای تمامی استان ها و شهرهای کشور مجهز به اتوبوس های معمولی و vip هستند که سفر با آن ها می تواند بسیار راحت و لذت بخش باشد. علاوه بر افزایش تعداد شهرهای دارای اتوبوس و تنوع مدل اتوبوس ها امروزه نحوه فروش بلیط اتوبوس نیز دچار تغییراتی شده است.
خرید اینترنتی بلیط اتوبوس های بین شهری امروزه جز محبوب ترین روش های خرید بلیط محسوب می شود، زیرا در کوتاه ترین زمان ممکن می توان بلیط مورد نظر را رزرو نمود. به عنوان مثال برای خرید بلیط اتوبوس تهران شیراز کافی است به اینترنت متصل شوید و به یکی از سایت های ارائه دهنده بلیط مراجعه نمایید.
