کشف مولکول‌های آلی هیجان‌انگیز در مریخ

به گزارش ایسنا و به نقل از تک اکسپلوریست، به نظر می‌رسد کشف اخیر طبقات مختلف ماده آلی در رسوبات مریخ توسط مریخ‌نورد "کنجکاوی" (Curiosity) نشان می‌دهد که ترکیبات آلی بومی به شدت در مریخ وجود دارد.

یک گروه جالب توجه از ترکیبات آلی شناسایی شده "تیوفن‌ها" بودند که به طور معمول در زمین در کروژن (مخلوطی از ترکیبات شیمیایی آلی)، زغال سنگ و نفت خام و همچنین در استروماتولیت‌ها و میکرو فسیل‌ها روی زمین یافت می‌شود.

تیوفن (Thiophene) با فرمول شیمیایی C4H4S یک ترکیب شیمیایی با شناسه پاب‌کم 8030 است که جرم مولی آن 84.14 g/mol است. شکل ظاهری این ترکیب، مایع بی‌رنگ است. تیوفن یک ترکیب هتروسیکل آروماتیک دارای چهار اتم کربن و یک اتم گوگرد است. تیوفن بوسیله ویکتور میر (Victor Meyer) در 1883 به عنوان یک جزء باقی‌مانده در بنزن کشف شد. بعضی از انواع مهم تیوفن‌ها شامل بنزو تیوفن و دی بنزو تیوفن است که به ترتیب دارای یک و دو گروه بنزنی هستند.

تیوفن در دمای محیط مایعی بی‌رنگ است و بویی مشابه بنزن دارد. تیوفن به عنوان ترکیبی آروماتیک شناخته شده‌است، ولی محاسبات تئوری نشان داده که میزان آروماتیک بودن آن از بنزن کمتر است. سهم جفت الکترون گوگرد در اربیتال pi مشهود است و به خاطر همین خواص آروماتیک تیوفن است که این ترکیب خواصی متفاوت نسبت به تیو اتر از خود نشان می‌دهد.

"دیرک شولز ماکو" اخترزیست‌شناس دانشگاه ایالتی واشنگتن اظهار کرده این مولکول‌های آلی می‌توانند نشانه‌هایی از حیات در مریخ باشند.

دانشمندان حضور تیوفن‌ها در سیاره سرخ را بررسی کردند. این مطالعه نشان می‌دهد که یک فرآیند بیولوژیکی که به احتمال زیاد شامل باکتری‌ها است، ممکن است نقش مهمی در ایجاد چنین ترکیبات آلی در خاک مریخ نقش داشته باشد.

بنابر گفته محققان تیوفن‌ها می‌توانند از طریق کاهش سولفات ترموشیمیایی ساخته شده باشند که طی این فرایند مجموعه‌ای از ترکیبات تا 248 درجه فارنهایت (120 درجه سانتیگراد) یا بیشتر گرم می‌شوند. در سناریوی بیولوژیکی، باکتری‌ها که ممکن است بیش از سه میلیارد سال پیش هنگامی که مریخ گرمتر و مرطوب‌تر بود، وجود داشته باشد، می‌توانستند روند کاهش سولفات را که منجر به ساخت تیوفن‌ها می‌شود، تسهیل کرده باشند. مریخ‌نورد کنجکاوی در کشف این مولکول‌ها نقش بسیار مهمی دارد.

مریخ‌نورد کنجکاوی پیچیده‌ترین کاوشگری است که سازمان فضایی آمریکا، ناسا، به سیاره سرخ (مریخ) فرستاده است. این خودروی 6 چرخه 2٫9 متر طول و ارتفاعی به اندازه قد یک انسان معمولی و 899 کیلوگرم وزن دارد و می‌تواند بر روی سطح سیاره حرکت کند و از موانعی تا ارتفاع 75 سانتی‌متر بالا رود و دارای یک باتری پلوتونیوم است که به آن اجازه می‌دهد تا بیش از 10 سال به حرکت ادامه دهد که برای بازدید از کل کفِ گودال گیل و حتی صعود به قله کوه شارپ در مریخ زمانی کافی است. این وسیله که مجهز به انواع تجهیزات علمی است، می‌تواند از خاک نمونه‌برداری و سنگ‌ها را سوراخ کند. یک بازوی رباتیک، نمونه‌ها را برای آنالیز ترکیب شیمیایی به آزمایشگاه درون وسیله منتقل می‌کند. این مریخ‌نورد که در حال حاضر در ماموریت به سر می‌برد، هنگام حرکت در مریخ و ارسال داده‌های جدید در مورد محیط مریخ و تغییرات آن به مرور زمان، نمونه‌هایی را از هر لایه جمع‌آوری می‌کند. شاید کنجکاوی در ماموریت‌های آینده خود بتواند لایه‌های بیشتری را برای ارزیابی ساختار صخره‌های مریخ مورد بررسی قرار دهد. این ماموریت‌ها می‌توانند از اسرار بیشتری در مورد مریخ میلیون‌ها سال پیش پرده بردارند.

انتظار می‌رود با پرتاب مریخ‌نورد اگزومارس که قرار است در ژوئیه سال 2020 پرتاب شود، اطلاعات بیشتری در دسترس دانشمندان قرار بگیرد؛ زیرا این مریخ‌نورد مجهز به یک طیف‌سنج جرمی به نام "موما" (MOMA ) است که از یک روش تحلیلی بسیار خوب استفاده می‌کند و امکان جمع‌آوری مولکول‌های بزرگتر را فراهم می‌کند. دانشمندان اظهار کرده‌اند می‌توانند از داده‌های جمع‌آوری شده توسط مریخ‌ نورد اگزومارس برای بررسی ایزوتوپ‌های کربن و گوگرد استفاده کنند.

مریخ‌نورد اگزومارس (ExoMars rover) مریخ‌نورد رباتیک برنامه‌ریزی شده مریخ، به رهبری آژانس فضایی اروپا است. بنابر برنامه‌ریزی‌ها آژانس فضایی اروپا قصد دارد مریخ‌نورد خود به نام مریخ‌نورد اگزومارس روزالیند فرانکلین را در 25 ژوئیه پرتاب کند. پس از فرود موفق‌آمیز، مریخ‌نورد با بهره‌گیری از انرژی خورشیدی یک مأموریت 6ماهه را برای جستجوی نشانه‌های احتمالی وجود زندگی در گذشته یا حال در مریخ آغاز می‌کند.

یافته‌های این مطالعه در مجله "Astrobiology " منتشر شد.