خبرگزاری فارس: بررسی‌های انجام شده نشان میدهد، سرانه مصرف گوشت قرمز در کشور مصرف خانوار و سایر مصارف از 9،6 کیلوگرم در سال 1395 به 8،5 کیلوگرم در سال 1397 کاهش یافته است. محاسبات انجام شده بر اساس اطلاعات طرح هزینه و درآمد خانوار نشان میدهد سرانه مصرف گوشت در خانوار‌های کشور از 6،8 کیلوگرم در سال 1395 به 5،4 کیلوگرم در سال 1397 کاهش یافته است.
بررسی مقدار مصرف گوشت در صنایع کشور (طرح کارگاه‌های صنعتی 10 کارکن و بیشتر) مقدار واردات و صادرات (اطلاعات گمرک) و برآورد تولید گوشت کشور (آمارگیری دامداری) نشان میدهد سرانه مصرف گوشت قرمز در خارج از خانوار، از 2٫8 کیلوگرم در سال 1395 به 3٫1 کیلوگرم در سال 1397 افزایش یافته است.
برای محاسبه سرانه کل مصرف، لازم است مقدار واردات و صادرات این محصول از گمرک جمهوری اسلامی ایران دریافت شده و با توجه به سهم بالای واردات نسبت به سهم اندک صادرات، مابه التفاوت آن به تولید کشور اضافه شده و بر جمعیت کشور تقسیم شود.
با در نظر گرفتن صادرات و واردات سرانه مصرف گوشت قرمز در کشور، از بیش از 9٫5 کیلوگرم در سال 1395 به حدود 8،5 کیلوگرم در سال 1397 کاهش یافته است.
تغییرات قیمت بر اساس اطلاعات شاخص قیمت مصرف کننده
قیمت هر کیلوگرم گوشت گوسفند از 361 هزار ریال در فروردین 1396 به 946 هزار ریال در آبان ماه 1398 رسیده است (162 درصد افزایش). در همین مدت، قیمت هر کیلوگرم گوشت گوساله از 345 هزار ریال به 846 هزار ریال افزایش یافته است (145 درصد).
بر اساس همین اطلاعات، قیمت هر کیلوگرم بره پرواری زنده، از 149 هزار ریال در بهار 1396 به 425 هزار ریال در تابستان 1398 رسید (185 درصد افزایش). قیمت گوساله پرواری زنده نیز در همین مدت از 128 هزار ریال به 319 هزار ریال افزایش یافت (149 درصد). مقایسه روند افزایش قیمت گوشت گوسفند طی سال‌های 1396، 1397 و 1398 (تا آبان ماه) نشان میدهد، در حالی که قیمت هر کیلوگرم از این کالا در سال 1396 از 361 هزار ریال در فروردین ماه به 411 هزار ریال در اسفند همان سال افزایش پیدا کرد (13٫8 درصد)، اما قیمت این کالا در مدت مشابه سال 1397 از 422 هزار ریال به 956 هزار ریال رسید (126 درصد) که عوامل مختلفی مانند کاهش تعداد دام (به علت خشکسالی سال‌های قبل)، افزایش ناگهانی قیمت ارز و شرایط خاص کشور در این جهش قیمت تاثیر داشته اند.
بررسی روند قیمت این کالا در سال 1398 (تا آبان) نشان میدهد قیمت آن با شیب بسیار کمی در حال کاهش است که روند آن تقریبا مشابه سال‌های 1395 و 1396 است. تغییرات قیمت گوشت گوساله نیز روندی مشابه با گوشت گوسفند داشته است با این حال شیب کاهش آن در سال جاری از گوشت گوسفند بیشتر است.
* نتیجه گیری و پیشنهادات
هر چند از ابتدای پاییز سال مقدار عرضه گوشت قرمز از کشتارگاه‌های رسمی کشور افزایش یافته است، اما هنوز نسبت به مدت مشابه سال‌های قبل، از کاهش قابل توجهی برخوردار است از طرفی، مقایسه نتایج فصل پاییز طرح‌های آمارگیری دام سبک و کشتار دام نشان میدهد تنها نزدیک به نیمی از دام سبک عرضه شده برای تولید گوشت، در کشتارگاه‌های رسمی کشور کشتار شده‌اند.
این موضوع نشان میدهد احتمالا تفاوت فراوان قیمت دام زنده با قیمت گوشت قرمز در فروشگاهها، تمایل مصرف کنندگان را به خرید دام زنده و ذبح آن در خارج از کشتارگاه افزایش داده است.
این تغییرات هر چند هزینه تهیه گوشت قرمز خانوار را کاهش میدهد و علاوه بر گوشت، سایر اجزا دام نظیر دل و جگر و کله پاچه و پوست دام را نیز نصیب خانوار میکند، ولی به دلیل کاهش یا حذف نظارت‌های بهداشتی، خطر افزایش بیماری‌های مشترک انسان و دام را در پی خواهد داشت.
در این مورد پیشنهاد می‌شود مراکز عرضه مستقیم دام زنده از طریق تشکل‌های دامپروری (نظیر اتحادیه‌ها و تعاونیها) ایجاد شده و ذبح دام در این مراکز، زیر نظر کارشناسان مورد تأیید سازمان دامپزشکی صورت پذیرد. این کار علاوه بر کاهش ریسک انتقال بیماری، موجب کاهش قیمت عرضه کالا (به دلیل کاهش واسطه‌ها و حمایت از تولیدکننده نیز خواهد شد.
به علل مختلف از جمله افزایش قیمت گوشت قرمز، سرانه مصرف این کالا در کشور ما رو به کاهش است. با توجه به اهمیت تأمین پروتئین مورد نیاز افراد جامعه به منظور دستیابی به امنیت غذایی از یک سو و کاهش قدرت خرید این کالا توسط مردم (به دلایل مختلف) از دیگر سو، پیشنهاد می‌شود تمهیدات لازم برای کنترل قیمت این کالا (نظیر حمایت از تولیدکننده و اعمال عوارض بر صادرات دام زنده) و همچنین افزایش عرضه کالا‌های جانشین (نظیر گوشت پرندگان و آبزیان) به همراه کاهش قیمت این کالاها، در دستور کار قرار گیرد.
