دکتر محمد علی نیلفروش‌زاده - فوق تخصص پوست ، مو و جراحی زیبایی
تحریریه زندگی آنلاین : رسیدن ماه اسفند، کاهش سرما و آفتابی شدن آسمان، همه نشانه‌هایی هستند که آمدن بهار را نوید می‌دهند و خانم‌های خانهدار را به فکر سنت دیرپای خانه تکانی می‌اندازد. لذت وصف ناشدنی دیدن خانه‌ای پاکیزه از یک طرف و خطرات استفاده از مواد شوینده و لکه‌بر و سفید کننده از طرف دیگر را باید در نظر داشت.
پیشگیری از آسیب‌های شوینده‌ها برای پوست
استفاده از این مواد شوینده خصوصاً به صورت مکرر می‌تواند منجر به بروز اگزما شود که عارضه شایع پوست دست در ایام خانه تکانی است، که با خارش، قرمزی و خشکی پوست و تاول‌های ریز همراه است و معمولاً بیماری در کف دست و روی نوک انگشتان بروز میکند. در صورت درمان نشدن این عارضه موجب التهاب و ترک پوست میشود و بهترین راه برای جلوگیری از خشکی پوست و عود این ضایعات، استفاده از کرم‌های حاوی اوره، گلیسیرین، وازلین و ... است.
مهم‌ترین عارضه گاز کلر متصاعد شده از وایتکس، سوختگی‌های پوستی و بثورات جلدی شبیه آکنه است. استفاده از دستکش‌های دولایه (لایه داخلی کتان) مناسب‌ترین وسیله برای پیشگیری از عوارض پوستی شوینده‌هاست.
بیشتر خانم‌ها موقع خرید مواد پاک کننده فقط به قدرت پاک کنندگی آن فکر می‌کنند و توجهی به تأثیر آن‌ها روی سلامت‌شان ندارند. دست‌های ترک
بیشتر بخوانید:
مواد شوینده‌ای که تاریخ مصرف آن‌ها گذشته است، قدرت تخریبی بیشتری روی پوست دارند. همچنین مخلوط کردن مواد شوینده با هم (مثل جوهر نمک و وایتکس) که خیلی از خانم‌ها برای افزایش قدرت پاک‌کنندگی به آن متوسل می‌شوند، سلامت پوست را به طور جدی تهدید میکند
خورده، خشک و پر از لک خیلی از خانم‌ها که با وسواس زیاد، در طول سال و در آخرین روزهای سال، سخت مشغول خانه تکانی هستند، تأیید کننده این حرف است. بیشتر مواد شوینده شامل اسید هستند که در لکه‌بری، تمیزکنندگی و از بین بردن چربی‌ها نقش دارد. تماس زیاد با این مواد اول به خشکی پوست و ترک و خارش منجر میشود، بعد هم ادامه‌اش باعث بروز اگزما در فرد میشود.
اگزمای تماسی ناشی از مواد شوینده
اگزمای تماسی می‌تواند با دو مکانیسم ایجاد شود: 1- حساسیتی 2- تحریکی. ماده‌ای که باعث ایجاد حساسیت پوستی تماسی میشود به نام ماده حساسیت‌زا (آلرژن) نامیده میشود. خیلی از مردم نسبت به آلرژن‌ها، واکنشی نشان نمی‌دهند ولی تعداد کمی از مردم به مرور زمان نسبت به بعضی مواد (که در تماس قبلی نسبت به آن حساس نبوده‌اند)، حساس می‌شوند. تماس بیشتر موجب پیدایش ضایعات خارش‌دار میشود.
موادی از قبیل اسیدها، حلال‌ها، قلیاها و صابون‌های قوی و مواد شوینده معمولاً اگزمای تماسی تحریکی ایجاد می‌کنند. این مواد شیمیایی آزارنده که می‌توانند بر روی پوست هر کسی ایجاد واکنش نماینده به نام آزارنده‌ها (Irritants) نامیده می‌شوند. بعضی مواد شیمیایی هم آزارنده و هم حساسیت‌زا هستند.
بیشتر بخوانید:
در اگزمای تماسی، پوست قرمز و متورم شده و تاول می‌زند. تاول‌ها ممکن است بترکند و از خود دلمه و پوسته به جا بگذارند. در مراحل بعدی، پوست ممکن است تیره‌تر شده و حالت چرم مانند و چروکیده بخود بگیرد. افتراق اگزمای تماسی از سایر اگزماها گاهی مشکل است.
اگزمای دست نیز بسیار شایع است. این بیماری در اکثر مردم ابتدا به صورت زبری و خشکی دستها شروع شده و بعداً تبدیل به ضایعات قرمز رنگ و ملتهب و پوسته پوسته میشود که با خارش همراه است. عوامل زیادی می‌توانند به پوست دست آسیب برسانند. تماس زیاد با آب و هوای خیلی خشک، صابونها، مواد پاک‌کننده، پودرهای رختشویی، حلال‌ها، مواد شیمایی، دستکش‌های لاستیکی و حتی مواد به کار رفته در کرمها و فرآوردههای بهداشتی می‌توانند اگزمای دست ایجاد نمایند.
وقتی پوست قرمز و خشک شد، حتی مواد بیضرری مانند آب و محصولات بهداشتی نوزادان (کرم و شامپوهای بچه) هم می‌توانند موجب تحریک بیشتر پوست و بدتر شدن ضایعه شوند.
پیشگیری از آسیب دیدگی دستها در خانه‌تکانی
با پوشیدن دستکش می‌توان از دستها در برابر صابونها، پاککنندهها و سایر مواد شیمیایی مراقبت کرد. همیشه در آشپزخانه و حمام یک جفت دستکش داشته باشید و در موقع شست‌وشوی ظرف‌ها و لباسها از آن‌ها استفاده کنید. از آن جا که خیلی از مردم نسبت به دستکش‌های لاستیکی حساسیت دارند، بهتر است زیر دستکش‌های لاستیکی دستکش نخی بپوشند. به محض سوراخ و پاره شدن دستکش، آن را بدور بیندازید. در فواصلی که از دستکش استفاده نمیکنید، آن‌ها را در هوای آزاد آویزان کنید تا خشک شوند.
همیشه حتی وقتی لباسهای شسته را تا می‌‌کنید، سبزی پاک می‌‌کنید، آبلیمو میگیرید و یا رب گوجه‌فرنگی تهیه می‌‌کنید، دستکش نخی بر دست داشته باشید.
در صورت امکان حتماً برای شست‌وشوی لباسها از ماشین لباسشویی استفاده کنید و از شست‌وشوی لباسها و ظرف‌ها با دست اجتناب کنید.
در موقع شستن دستها از آب ولرم استفاده کنید و مقدار کمی صابون بکار ببرید. در هر بار شست‌وشوی دست و یا کار با آن‌ها، حلقه و انگشتری را از دست خارج کنید. حلقه و انگشتر، صابون و رطوبت را در زیر خود جمع کرده و موجب آزرده شدن پوست می‌شوند. بلافاصله پس از شستن دستها، از کرم مرطوب کننده به منظور حفظ آب موجود در پوست استفاده نمایید.
اگزمای تماسی در چه افرادی رخ می‌دهد
هر فرد به مدت طولانی و زیاد با آب و مواد پاک‌کننده سر و کار داشته باشد، خواه ناخواه مبتلا به این عارضه میشود، بنابراین بروز آن در آشپزها، خانم‌های خانهدار، مادرانی که بچه کوچک دارند (به دلیل تعویض کهنه بچه) و مشاغل خدماتی دور از انتظار نیست، مگر این که مراقبت و محافظت دقیق و مرتب از پوست به عمل آید. در این جا هم اصل کلی درمان، پرهیز از تماس مستقیم با مواد تحریک کننده است.
مواد شوینده‌ای که تاریخ مصرف آن‌ها گذشته است، قدرت تخریبی بیشتری روی پوست دارند. همچنین مخلوط کردن مواد شوینده با هم (مثل جوهر نمک و وایتکس) که خیلی از خانم‌ها برای افزایش قدرت پاک‌کنندگی به آن متوسل می‌شوند، سلامت پوست را به طور جدی تهدید میکند.
استفاده از سرکه به عنوان شوینده می‌تواند در درازمدت به پوست دست آسیب برساند. افرادی که به صورت مادرزادی، استعداد اگزما دارند و هر از گاهی دچار خشکی و ترک سرانگشتان یا قسمت‌های دیگر دست می‌شوند، مطمئن باشند با استفاده از مواد شوینده بروز این عارضه در آن‌ها بیشتر میشود.
بیشتر بخوانید:
موارد عود کننده را جدی بگیرید
زمانی که ضایعات پوستی دستها در حال ترمیم هستند، گاهی منظره ناخوشایندی (به خاطر دلمه بستن) پیدا می‌کنند که به تدریج برطرف میشود. گاهی هم این ضایعات پس از بهبودی دوباره عود می‌کنند. سعی کنید به خاطر بسپارید که تماس با کدام فرآورده یا انجام کدام فعالیت سبب عود عارضه شده است.
حتماً پزشک خود را از عود مجدد ضایعه پوستی دستها مطلع کنید. از آن جا که ضایعات پوست دستها عموماً مقاوم به درمان هستند، ادامه درمان و رعایت دقیق دستورات پزشک و نیز حفظ ارتباط با طبیب در مدت درمان، بسیار اهمیت دارد.
به خاطر داشته باشید، اگزمای دستها به شرط رعایت نکات فوق، درمان شدنی است.
پس ناامید نشوید و به پزشک خود اعتماد داشته باشید. از سوی دیگر به یاد داشته باشید که حتی پس از بهبودی کامل اگزمای دست در صورت عدم رعایت موارد فوق، احتمال عود اگزما زیاد میباشد.
اثرات مواد خوراکی بر تشدید اگزما
ارتباط مصرف مواد غذایی مختلف با اگزمای تماسی دست مشخص نیست، اگر تصور می‌‌کنید رابطه‌ای بین بیماری شما و ماده غذایی خاصی وجود دارد، بهتر است حداقل برای سه ماه آن ماده غذایی خاص را از رژیم خود حذف و نتیجه را بررسی کنید، البته گفتنی است که گاهی تماس دست با آن ماده غذایی هنگام خوردن، موجب بروز اگزما میشود، یعنی ورود آن‌ها به دستگاه گوارشی نقشی در ایجاد بیماری ندارد، برخورداری از آرامش فکری و پرهیز از استرس در تمام مراحل زندگی و برای فردی (بیمار یا سالم) بسیار مفید است. از مصرف بیش از اندازه مواد آرایشی، عطریات، اسپر‌ی‌های خوشبوکننده و سیگار پرهیز کنید.
مراقبت‌های پوست خشک و حساس
افراد با پوست خشک و یا افرادی که دارای سابقه اگزما هستند در تماس با مواد شوینده بیشتر در معرض آسیب هستند، همچنین افرادی هم که دارای پوست‌های معمولی بوده، اما مدت و تعداد دفعات تماس آن‌ها با این مواد زیاد است نیز در معرض آسیب قرار دارند و باید نسبت به مراقبت هر چه بیشتر از پوست خود اقدام کنند.
افرادی که دارای پوست خشک هستند بعد از استحمام و استفاده از مواد شوینده حتماً دستان خود را چرب کنند. تماس طولانی مدت با مواد شوینده موجب ایجاد ضایعاتی در پوست از جمله اگزمای تماسی تحریکی میشود که در این نوع اگزما پوست اطراف نوک انگشتان پوسته پوسته شده، ترک برداشته و زبر میشود و در موارد شدید نیز محل ترک‌ها خونریزی هم خواهد داشت.
دستکش، پوشش محافظتی است که پوست گران‌بهای دست شما را از گزند مواد آسیب‌رسان خارجی حفظ میکند. دیده شده است که خانم‌های خانهدار برای وسایل آشپزخانه و منزل، کاور (پوشش
بیشتر بخوانید:
بسیاری از خانم‌ها شب عید که میشود تصمیم میگیرند از شر موهای زائد خلاص شوند و تقاضای لیزر درمانی بخشی از بدن یا کل بدن را میگیرند. این بیماران باید بدانند که لیزر درمانی نیاز به چند جلسه دارد و این طور نیست که فردی با یک جلسه انتظار برطرف شدن همیشگی موهای زائد را داشته باشد
پلاستیکی) تهیه کرده و آن‌ها را با دقت می‌پوشانند، ولی در مورد پوست ارزشمند خود که هدیه خداوند است و جانشینی ندارد، اهمال می‌کنند و بهانه میگیرند که با دستکش نمی‌توان کارهای منزل را انجام داد یا ظرف‌ها خوب تمیز نمی‌شوند، این بهانه‌ها حتی اگر صحیح هم باشند، هیچ فایده‌ای به حال فرد ندارد. اگر دستکش به طور منظم و مرتب استفاده نشود، دیر یا زود پوست خراب میشود و هیچ وقت به حال اول (حتی با درمان) باز نمی‌گردد.
صابون مورد مصرف باید ملایم، خنثی یا چرب باشد
یک اشتباه رایج این است که فرد تصور میکند چون صابون را پزشک تجویز کرده است، بنابراین باید در هر بار شستن دست، صابون هم استفاده شود. این فکر بسیار نادرست است، زیرا حتی در مورد صابون طبی هم هر چقدر کمتر دست با آن تماس داشته باشد بهتر است و تنها زمانی که صابون لازم است باید از آن استفاده شود.
همیشه برای نرم و مرطوب نگه داشتن پوست دستهایتان از یک فرآورده مناسب که توسط پزشک متخصص پوست تجویز شده استفاده کنید. این گونه فرآوردهها را باید چندین بار در روز بسته به نیاز، به دستها بمالید.
اقدامات زیبایی اواخر فصل زمستان
برداشت خال و لک صورت در مورد لک صورت قبل از هر چیز باید نوع و ماهیت آن‌ها شناخته شود و بهترین راه برای تشخیص ماهیت خال مراجعه به متخصص پوست است که در صورت شک بالینی، نمونه‌برداری لازم است. درمان لک‌های خوش‌خیم با استفاده از روش‌های دارویی و لیزر امکان‌پذیر است ولی باید بدانید که این درمان نیاز به زمان دارد و مدت 1 ماه زمان بسیار کوتاهی برای بهترین نتیجه است.
عید و جوش صورت: بسیاری از دختران و پسران جوان که مبتلا به آکنه یا جوش غرور جوانی هستند، با مراجعه به متخصصین پوست تقاضا دارند که مشکل آکنه آن‌ها کاملاً حل و فصل شود و بسیاری از آن‌ها از این وضعیت خسته شده‌اند. ولی باید گفت که بسته به صلاح‌دید متخصص پوست درمان موضعی به تنهایی یا درمان توام خوراکی از جمله آنتی‌بیوتیک‌ها داده میشود. در مورد خانم‌ها چون در بسیاری موارد مشکلات هورمونی نیز مطرح است، با گرفتن شرح حال و بررسی هورمونی و سونوگرافی می‌توان علت را تشخیص داد. درمان آکنه هم نیاز به زمان دارد. اگر مبتلا به آکنه شدید هستید و برای درمان شما ایزوترتینوئین (اکوتان) تجویز شد، بهتر است مصرف آن را به بعد از عید موکول کنید چون ممکن است در شروع مصرف این دارو آکنه‌ها بدتر شود، ولی از حدود 2 ماه پس از مصرف پوست شما بهتر خواهد شد.
بیشتر بخوانید:
به این نکته توجه داشته باشید که عوارض مصرف این دارو از جمله خشکی لب و مخاطها و عوارض کبدی است. بنابراین کسی که این دارو را مصرف میکند باید به صورت ماهیانه تحت آزمایشات خون به منظور بررسی چربی خون و نیز وضعیت کبد قرار بگیرد.
البته روش‌های دیگری هم مثل پیلینگ با اسید میوه، میکرودرم ابریژن و نور درمانی و درمان با IPL هم در درمان آکنه به کار می‌رود که با کمک آن‌ها التهاب ناشی از جوش کمتر شده و باکتری‌های مولد آکنه کاهش پیدا کرده و ترشح چربی نیز کمتر میشود.
در مورد اسکار ناشی از آکنه یا فرورفتگی‌های جوشی درمان‌هایی مثل ساب‌سیژن، لیزر فراکشنال، تزریق پرکننده‌ها، یا لیپولیزر هم وجود دارد که همگی آن‌ها نیاز به زمان دارد ولی اگر فرصت 1 ماه دارید می‌توانید برای درمان اقدام کنید.
تزریق بوتاکس: از جمله اقدامات زیبایی که تب آن در ماه‌های آخر سال به شدت بالا می‌گیرد، تزریق بوتاکس است. توجه داشته باشید که جهت تزریق بوتاکس به متخصص مراجعه کنید تا حتماً از ماده مناسب برای شما استفاده شود. چرا که داروهای متعددی در بازار موجود هست که بعضی از آن‌ها چینی هستند و عوارض خاص خودشان را دارند از جمله آلرژی، دوبینی یا افتادگی پلک و.. که هم تکنیک تزریق و هم نوع ماده تزریقی اهمیت ویژه‌ای در پیشگیری از این عوارض دارد. تزریق بوتاکس هر 6-4 ماه یکبار تکرار میشود.
فراموش نکنید که 2 هفته پس از تزریق توسط پزشک دوباره ویزیت شوید تا در صورت لزوم تزریقات تکمیلی انجام شود.
لیزر موهای زائد: بسیاری از خانم‌ها شب عید که میشود تصمیم میگیرند از شر موهای زائد خلاص شوند و تقاضای لیزر درمانی بخشی از بدن یا کل بدن را میگیرند. این بیماران باید بدانند که لیزر درمانی نیاز به چند جلسه دارد و این طور نیست که فردی با یک جلسه انتظار برطرف شدن همیشگی موهای زائد را داشته باشد. ولی در یک جلسه هم تا چند هفته رشد فولیکول‌های مو متوقف میشود و از طرفی چون لیزر موی زائد بر سلول‌های ملانوسیت تأثیر می‌گذارد باعث شفاف شدن رنگ پوست هم میشود. نکته مهم دیگر این که اگر تصمیم به لیزر درمانی دارید، از روش اپیلاسیون، بند انداختن یا موچین استفاده نکنید و فقط با تیغ موهای زائد خود را اصلاح کنید و قبل از انجام لیزر درمانی نیز بدن خود را برنزه نکرده باشید.
اگر می‌خواهید در مدت زمان باقی مانده سال برای بهتر شدن پوست خود اقدامی انجام دهید حتماً از متخصص پوست مشاوره بگیرید و به علاوه می‌توانید از کرم‌های حاوی آلفاهیدروکسی‌اسید یا رتینوئیک‌اسید با درصد تأیید شده توسط پزشک به منظور شفاف‌سازی پوست استفاده کنید. توصیه دیگر این که مصرف صحیح و وسواس‌گونه ضدآفتاب و پرهیز از نور خورشید مهم‌ترین عامل پیشگیری از عوارض پوستی در فصل بهار خواهد بود.
