صنعت نفت ایران به آرزوی خود رسید

به گزارش ایسنا، 65 درصد صنعت نفت، گاز و پتروشیمی دارای فناوری و تکنولوژی بومی بوده و 20 درصد نیازهای این سه حوزه توسط سازندگان داخلی با انجام مهندسی معکوس و تکنولوژی بومی تامین شده است. در مجموع ظرفیت آن وجود دارد که 85 درصد از نیازهای نفت و گاز و پتروشیمی در داخل کشور تولید شود.

15 درصد باقی‌مانده به این دلیل است که احتمالا بخشی از تکنولوژی فنی و بخشی از مواد اولیه را در اختیار نداریم. البته هیچ کشوری وجود ندارد که صفر تا 100 تجهیزات خود را در داخل تولید کند؛ چرا که تولید کنندگان به صورت یک زنجیره به یکدیگر متصل هستند و معنای خودکفایی نیز این نیست که تمام بخش‌ها در داخل کشور تولید شود.

به طور میانگین نیازمندی‌ها به مواد اولیه خارجی در بین سازندگان زیر 30 درصد است؛ یعنی 70 درصد از تولید کنندگان مواد اولیه خود را از طریق منابع داخلی تامین می‌کنند و باید گفت که در حوزه ساخت تجهیزات مورد نیاز صنایع نفت و گاز و پتروشیمی یک انقلاب صنعتی رخ داده است.

ظرفیت صادرات پنج میلیارد دلاری تجهیزات صنعت نفت در سال

در این باره سیروس تالاری، رییس هیات مدیره انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت ایران گفت: با توجه به این‌که پنج میلیارد دلار در سال ظرفیت صادرات تجهیزات صنعت نفت در کشور وجود دارد، تقاضای ما از دولت این است که روی این موضوع سرمایه‌گذاری کند.

وی با اشاره به ظرفیت صادرات تولید کنندگان تجهیزات صنعت نفت در داخل کشور با بیان این‌که در شرایط فعلی کشور نیازمند تعاملات سازنده بین بخش خصوصی، اقتصاد کلان ملی و دولت هستیم، اظهار کرد: اکنون سازندگان تجهیزات صنعت نفت ایران به مرحله‌ای رسیده‌اند که در دهه 70 رسیدن به این نقطه تنها یک رویا بود.

تالاری با اشاره به اینکه جلوی واردات 122 کالایی که در داخل کشور تولید می‌شود گرفته شده است، گفت: کیفیت محصولات ما در حد محصولات اروپایی است اما به دلیل این‌که استانداردهای جهانی را نداریم تاکنون نتوانسته‌ایم در حوزه صادرات ورود پیدا کنیم.

ساخت دکل در ایران آرزوی صنعت نفت بود

در سال 1398 اتفاقات بسیار خوبی در حوزه صنعت داخل رخ داد؛ تا جایی که طبق گفته وزیر نفت، با توجه به ظرفیت‌های کشور برای سال‌های طولانی به تجهیزات حفاری و جنبی آن نیازمند هستیم و ساخت دکل در ایران یکی از آرزوهای صنعت نفت بود که امروز محقق شده است.

بیژن زنگنه با بیان اینکه دکل، یک کارخانه سیار است که می‌توان آن را از جایی به جای دیگر انتقال داد گفت: هزینه ساخت بسیاری از کارخانه‌ها کمتر از هزینه ساخت یک دکل است. وقتی بتوانیم دکل با استانداردهای بین‌المللی بسازیم، در ادامه‌ خواهیم توانست دکل و خدمات مرتبط با آن را صادر کنیم و باید از این فرصت‌ها بهره ببریم.

دستاوردهای دیگر

از دیگر دستاوردهای صنعت پالایش نفت کشور در سال 1398 می‌توان به بهره‌برداری کامل از فازهای 1، 2 و 3 پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس اشاره کرد که 70 درصد تجهیزات آن با همت و توان نیروهای داخلی ساخته شده است. در ادامه به برخی از فعالیت‌های پالایش نفت کشور در یک سال گذشته پرداخته می‌شود.

تولید نرمال هگزان برای نخستین بار در کشور

پالایشگاه امام خمینی (ره) شازند از زمان تأسیس تاکنون برنامه‌های گوناگونی برای توسعه داشته که یکی از آنها دستیابی به دانش بومی نرمال هگزان برای نخستین بار در کشور است. آنچه در نرمال هگزان باید بدانیم این است که محصول مورد استفاده، صنایع پتروشیمی و غذایی است و پتروشیمی‌ها را از واردات این محصول خودکفا می‌کند. پالایشگاه شازند همچنین با استفاده از تجهیزات مستهلک و بهره‌مندی از امکانات موجود شرکت، برای نخستین بار موفق به ساخت دستگاه پایلوت ارزیابی عملکرد کاتالیست شده است. سیر تکامل این پالایشگاه تاکنون ادامه دارد، به‌گونه‌ای که سال 1398 بارگیری و ارسال نخستین محموله بنزین یورو 5 شرکت پالایش نفت لاوان از پالایشگاه انجام شد. از دیگر دستاوردهای این پالایشگاه می‌توان به ساخت دستگاه پایلوت کاتالیست برای نخستین بار در کشور با استفاده از تجهیزات مستهلک و بهره‌مندی از امکانات موجود اشاره کرد.

ایجاد 18 سکوی بارگیری

شرکت پالایش نفت اصفهان نیز همانند دیگر پالایشگاه‌های کشور طرح‌های مختلفی در مسیر توسعه داشته است، به‌گونه‌ای که به‌منظور پیشبرد اهداف خود اجرای پروژه خط انتقال 230 کیلوولت و پست فشار قوی 33/230 کیلوولت اختصاصی شرکت پالایش نفت اصفهان، احداث خط انتقال، ایستگاه پمپاژ و تصفیه‌خانه پساب شهری و احداث سکوهای بارگیری فرآورده‌های سبک را در پنج ماه نخست امسال در دستور کار داشته و به سرانجام رسانده است، ضمن آنکه خط انتقال ایستگاه پمپاژ و تصفیه‌خانه پساب شهری برای نخستین بار در کشور از سوی این پالایشگاه افتتاح و به‌صورت رسمی به بهره‌برداری رسید. این طرح پروژه ملی زیست‌محیطی تصفیه و استفاده صنعتی از فاضلاب شهری در شرکت پالایش نفت اصفهان با رویکرد کاهش مصرف منابع آب شرب با ظرفیت 750 مترمکعب است. این شرکت به‌منظور بارگیری فرآورده‌های ویژه خود، 18 سکوی بارگیری با هدف بارگیری محصولاتی همچون لوب کات، آیزوریسایکل، انواع حلال‌ها و وکیوم باتوم (ته‌مانده برج خلأ) طراحی و در مساحت 1.5 هکتار با هزینه‌ای افزون بر 60 میلیارد تومان احداث کرده است. این سکوها به‌صورت دونازله در 9 ردیف در نظر گرفته شده است، به‌طوری که سکوی بارگیری وظیفه ارائه فرآورده‌های سبک (مانند انواع حلال‌ها) و 6 سکو نیز وظیفه بارگیری فرآورده‌های سنگین (مانند لوب‌کات، وکیوم باتوم و آیزوریسایکل) را به‌عهده دارد.

 نخستین برندینگ پالایشگاهی در کشور

شرکت پالایش نفت تبریز از دیگر پالایشگاه‌های کشور است که در مسیر توسعه گام‌های بلندی برداشته است، مصداق این امر بهره‌برداری از سه طرح کلی پالایشی و پروژه وابسته به آن با ارزشی معادل 54 هزار و 150 میلیارد ریال در مردادماه 1398 با حضور رئیس‌جمهوری و وزیر نفت است. این پالایشگاه به‌عنوان نخستین پالایشگاه در کشور به شمار می‌رود که در زمینه برندینگ فعالیت خود را آغاز کرد. پالایشگاه تبریز همسو با اهداف مسئولیت اجتماعی خدمات گوناگونی را در اختیار بومیان منطقه قرار داده که از آن جمله می‌توان به جاده شهدای پالایشگاه تبریز اشاره کرد، ضمن آنکه در زمینه کاهش آلاینده‌ها طرح کاشت 2 هزار اصله نهال در حاشیه جنوبی پالایشگاه تبریز و همجوار با منطقه کجوار را در برنامه دارد. از دیگر اقدام‌های این شرکت می‌توان به انعقاد قرارداد پروژه احداث واحد گوگردسازی جدید شرکت پالایش نفت تبریز با هدف کاهش آلاینده‌های زیست‌محیطی پالایشگاه با همکاری شرکت طراحی و ساختمان نفت اشاره کرد.

 دستیابی به بنزین یورو 5

شرکت پالایش نفت لاوان در سال 1355 با عنوان مجتمع تقطیر لاوان، زیر نظر پالایشگاه شیراز با ظرفیت 20 هزار بشکه نفت خام در روز از سوی شرکت اینگرا از کشور یوگسلاوی پیشین و با نظارت شرکت ملی نفت ساخته شد و مورد بهره‌برداری قرار گرفت. سیر تکامل این پالایشگاه تاکنون ادامه دارد به‌طوری که در سال 1398 بارگیری و ارسال نخستین محموله بنزین یورو 5 شرکت پالایش نفت لاوان انجام شد. در توضیح این طرح باید گفت، پالایشگاه لاوان با اعمال تغییرات فرآیندی در واحدهای تقطیر و بنزین سازی و راه‌اندازی بخشی از واحد ایزومریزاسیون نفتای سبک، موفق به ارتقای استاندارد بنزین تولیدی از یورو 2 به یورو 5 شده است؛ بدون تردید بهبود کیفیت سوخت خودروها اعم از بنزین و نفت گاز در بهبود شرایط کیفی هوای کلانشهرها و در نتیجه سلامت ساکنان این شهرها نقش بسیار مهمی دارد.

 بهره‌مندی 70 درصدی از تجهیزات داخلی

پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس، ایرانی‌ترین پالایشگاه کشور به شمار می‌آید. بیش از 70 درصد تجهیزات این پالایشگاه از صنایع داخلی کشور تأمین شده و نزدیک به 100 درصد این پروژه از سوی نیروهای داخلی انجام شده و 95 درصد راه‌اندازی این طرح نیز داخلی بوده است. طراحی پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس برای پالایش میعانات گازی در سه فاز 120 هزار بشکه‌ای انجام شد. سرمایه موردنیاز برای احداث فاز چهارم پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس 980 میلیون یورو برآورد شده بود که با اجرای طرح بهینه‌سازی و رفع تنگناهای فازهای موجود با هزینه‌ای معادل 90 میلیون یورو، 900 میلیون یورو صرفه‌جویی ارزی محقق شد. این پالایشگاه پس از افتتاح فاز سوم و تثبیت تولید بنزین، فرایند افزایش ظرفیت در آن آغاز شد و اکنون سهم این پالایشگاه در تأمین بنزین کشور به حدود 50 درصد می‌رسد. همچنین شرایطی در پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس فراهم شده تا بنزین تولیدی این پالایشگاه در رینگ بین‌المللی بورس انرژی سال 1398 قرار گیرد. این شرکت در زمینه مسئولیت‌های اجتماعی خود، به‌صورت داوطلبانه با امضای تفاهم‌نامه‌ای حفاظت از ذخیره‌گاه زیست‌کره «گنو» را به‌عهده گرفته است. برنامه‌ریزی برای تأسیس بیمارستان 264 تختخوابی در هرمزگان و صادرات 100 میلیون دلاری از دیگر اقدام‌های در دست انجام برای خدمات‌رسانی به بومیان منطقه همسو با مسئولیت اجتماعی به شمار می‌رود. اجرا و راه‌اندازی کمپرسور زیمنس 5251 به‌عنوان قلب تپنده واحد بنزین سازی با کنار گذاشتن وندور مربوطه از پروژه، نوشتن logic کوره‌ها و کمپرسورها از سوی گروه کنترل پالایشگاه بدون وندور خارجی، نصب تابلوهای کنترل در ساختمان SRR با توجه به حجم بالای کانکشن کابل‌ها به تابلوهای کنترل، پایپینگ پروژه شامل ساخت و نصب اسپول‌ها، هایدروتست، فلاشینگ و... در مدت پنج ماه (استاندارد جهانی 30 ماه است)، لودینگ کاتالیست راکتورها در کوتاه‌ترین زمان ممکن و... از شاهکارهای ثبت‌شده در اجرای این پروژه بوده است.

 تولید کک اسفنجی و سوزنی

 هم‌زمان با دهه فجر سال 1398 تفاهم‌نامه تولید کک اسفنجی در پالایشگاه نفت بندرعباس با حضور وزیر نفت و وزیر صنعت، معدن و تجارت امضا شد. کک اسفنجی و سوزنی نقش اساسی در تولید فولاد و صنایع آلومینیوم دارد که پیش از این از خارج کشور تأمین می‌شد. خوراک موردنیاز برای تولید این دو مدل کک، نفت کوره است که در شرکت پالایش نفت بندرعباس که یکی از فرآورده‌های اصلی این پالایشگاه به شمار می‌رود، تولید می‌شود. این شرکت همچنین در زمینه خودکفایی گام‌های مؤثری برداشته و همسو با هدف حمایت از توان تولیدکنندگان داخلی و همچنین استفاده از امکانات داخلی شرکت بیش از 4 هزار و 900 قلم انواع کالای موردنیاز پالایشگاه با همت و توان متخصصان داخلی ساخته است. از دیگر موفقیت‌های این پالایشگاه می‌توان به دریافت گواهینامه بنیاد جهانی انرژی سال 2019، کسب رتبه دوم صادرات و رتبه سوم فروش و عنوان شرکت پیشرو در بیست و دومین همایش ملی معرفی شرکت‌های برتر اقتصاد ایران موسوم به IMI-100 اشاره کرد. همچنین این شرکت در سومین دوره جایزه مسئولیت‌های اجتماعی و توسعه پایدار بنگاه‌های اقتصادی کشور، موفق به کسب جایزه سه ستاره در سال 1398 شد. سامانه پایش لحظه‌ای (آنلاین) پساب پالایشگاه نفت بندرعباس نیز با هدف صیانت از محیط‌زیست، امسال نصب و راه‌اندازی شد.

 پیشروی پالایشگاه آبادان

پالایشگاه آبادان، نخستین پالایشگاه در کشور به شمار می‌رود که سال 1291 (1912 میلادی) با تولید 2500 بشکه در روز به‌عنوان نخستین تصفیه‌خانه نفت کشور آغاز به‌کار کرد. از آن زمان تاکنون این پالایشگاه افت‌وخیزهای زیادی داشته، به‌گونه‌ای که سال 1398 به‌عنوان یکی از نخستین شرکت‌های پالایش نفت کشور اقدام به راه‌اندازی سامانه IPCMMS کرده است. این سامانه مکانیزه نگهداری و تعمیرات است که متعلق به شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران و شامل 22 ماژول در سه کلاس تعلق دارد و هم‌اکنون در بیش از 40 شرکت زیرمجموعه وزارت نفت در حال استفاده است.