در حال حاضر یکی از جدیدترین و بحث انگیزترین شاخه های علم اقتصاد ، اقتصاد توسعه است .
اولین کتاب در زمینه توسعه اقتصادی «علل ثروت ملل» نوشته آدام اسمیت است که در سال 1776 منتشر شده است .
اقتصاد توسعه اصول و مفاهیم معینی را از سایر شاخه های اقتصاد متعارف کسب کرده است .
بعد از جنگ جهانی دوم برای جبران خسارات وارد شده بر کشورهای درگیر جنگ نظریه توسعه اقتصادی مطرح شد.
تعریف کلمه رشد
رشد ترجمه کلمه Growth به معنی بزرگ شدن است ، مثل قد ، وزن ، سن و جمعیت .
رشد معنی کمی و عددی دارد و قابل اندازه گیری است .
رشد تغییر کمی هر متغیر طی یک دوره زمانی معین است .
تعریف رشد اقتصادی
برای رشد اقتصادی تعریف های متعددی ارائه شده است که در اینجا به برخی از آنها اشاره می‌کنیم .
شومپیتر رشد را تغییرات آرام و تدریجی در شرایط اقتصادی بلندمدت که در نتیجه افزایش تدریجی در نرخ پس اندازها و جمعیت ایجاد می‌شود ، می‌داند .
کیندل برگر رشد اقتصادی را فقط به معنای تولید محصول بیشتر به کار می‌برد .
فریدمن رشد را گسترش سیستم اقتصادی در جهات مختلف بدون تغییر در زیر بنای آن می‌داند .
تودارو رشد اقتصادی را فرایند پایداری می‌داند که در اثر آن ظرفیت تولیدی اقتصاد، طی زمان افزایش می‌یابد و سبب افزایش سطح درآمد ملی می‌شود ، تعریف می‌کند .
بعضی از اقتصاددان مثل آرتور لوئیس رشد و توسعه اقتصادی را به یک معنی به کار برده‌اند .
در تمام تعاریف بالا رشد اقتصادی به عنوان یک پدیده کمی تغییرات در میزان تولید ملی است . این تغییرات ممکن است مثبت یا منفی باشد .
بنابراین رشد اقتصادی هم می‌تواند مثبت باشد و هم می تواند منفی باشد .
در صورتی که تغییری در تولید صورت نگیرد رشد اقتصادی برابر صفر خواهد بود .
در اثر رشد اقتصادی ، کشور قادر خواهد بود نیازهای مصرف کنندگان را بهتر برآورده نماید و استانداردهای زندگی را ارتقاء بخشد .
رشد اقتصادی تحت تأثیر دو گروه عوامل افزایش می یابد :
• افزایش عوامل تولید (نیروی کار ، سرمایه ، زمین و سایر منابع طبیعی) از نظر کمی
• تخصیص مناسب تر منابع و افزایش کیفیت عوامل تولید
رشد سریع اقتصادی، از جمله هدف‌های اصلی اقتصاددانان، برنامه ریزان و سیاست مداران کشورهای در حال گذر در چند دهه اخیر بوده است .چون فکر می‌کردند که رشد سریع ، عامل اصلی تعیین کننده سطح زندگی است .
منابع رشد اقتصادی عبارت‌اند از:
• افزایش نهاده‌های تولید (افزایش سرمایه یا نیروی کار)
• افزایش بهره‌وری عوامل تولید
• به‌کارگیری ظرفیت‌های احتمالی خالی در اقتصاد
مدل رشد اقتصادی که در آن موجودی سرمایه (خصوصی و دولتی) و سرمایه انسانی لحاظ شده است، مبنای نظری این مقاله را تشکیل می‌دهد. پس از مطرح نمودن آزمون فرضیه در مورد بازدهی ثابت نسبت به مقیاس، متغیرهای مرتبط با سیاستهای اقتصادکلان به مدل افزوده می‌شود. نتایج نشان می‌دهد که
1) تابع تولید کل از نوع بازدهی صعودی نسبت به مقیاس است.
2) سرمایه‌گذاری خصوصی و دولتی و سرمایه انسانی تاثیر مثبتی بر رشد اقتصادی دارد.
3) سیاست مالی، رشد واردات کالا و خدمات پس از دو وقفه و نسبت ارزش افزوده بخش نفت به تولید ناخالص داخلی تاثیر مثبتی بر رشد اقتصادی دارد.
4) رشد نقدینگی، رشد مالیات و رشد صادرات غیرنفتی، تاثیر معنی‌داری بر رشد اقتصادی نداشته است.
5) آزادسازی تجاری تاثیر منفی بر رشد اقتصادی داشته است.
اما جهش در مقوله تولید که شعار سال برگزیده شده است در حقیقت حرکتی فراتر ازیک رشد در نظر بوده و نیاز به حرکتی متفاوت در اقتصاد دارد و عواملی که رشد اقتصادی را رقم میزند لازمه تولید و تقویت بنیان تولید است.
جهش
درلغت‌نامه دهخدا تعریف جهش به صورت زیر آورده شده است:
جهش . [ ج َ هَِ ] (اِمص ) از جستن ، جهیدن . پرش :
سر بجهد چونکه بخواهد شکست
وین جهش امروز در این خاک هست ./نظامی .
جهش تولید در معنا به این صورت دیده می‌شود که جستن و تلاش در توالد وفرآورده و ایجاد خلق و فرآوری
خارج از معنی کلمات نیاز به یک عزم ویژه در اصلاح قوانین و مقررات و فرایندهای مربوط به حمایت تولید دارد.
نسخه‌ای که برای جهش تولید در خودرو سازی مورد نیاز است نه دخالت در صنعت خودرو سازی و نه بی‌تفاوتی به آن به عنوان صنعت تاثیر گذار در اقتصاد کشور است که در موضوع اول حال این روزهای خودروسازان از دخالت‌ها و هدر دادن سرمایه‌های آنها توسط دولت به وسیله فروش شرکتهای بی مصرف و ضررده به خودروسازان و سهام‌های بی ارزش و همچنین تعیین سرمایه گذاری‌های بی‌ثمر در داخل و خارج کشور است و از سوی دیگر عدم نظارت بر یک صنعت تاثیر گذار در کشور سبب خطر در اشتغال یک میلیون نفر در کشور است.
برای جهش تولید و اثر گذاری در صنعت خودرو تغییر نگاه دولت و ساختارهای داخلی خودروسازان نیاز است.
و در این زمینه مجموعه قطعه‌سازان که همیشه گَزیده سیاستهای نادرست دولت بوده‌اند برای بقا نیاز به این فرمان جهش در تولید دارند که این مریض در حال اغما دوبار با شوک جهش تولید شاید به حرکت بیایید.
شرط لازم براى جهش و رشد اقتصادى اتحاد حاکمیت و عوامل اجرایى (دولت )در وهله اول و مقدار ارزش افزوده ناشى از افزایش تولید است.
در مورد اول که اتحاد حاکمیت و اجرا است باید به گونه‌اى باشد که مسئولین مربوطه با اقتدار موارد مطرح شده فوق الذکر را بتوانند در سطح کلان تصمیم‌سازى و اجرا نمایند بدون دخالت ارگان‌هاى حاکمیتى.
در مورد دوم رشد تولید با کیفیت و مقبول مصرف کننده مد نظر است که نیاز به کاهش تصدى گرى حاکمیت و دولت و آزاد کردن انرژى بخش خصوصى دارد.
صرف افزایش تولید بدون ارزش افزوده قابل توجه به شکست مى انجامد.
*نایب ریس انجمن قطعه سازان همگن استان تهران