قد کشیدن نرخ برنج در سایه کرونا

به گزارش اقتصادآنلاین، همشهری نوشت؛ قیمت انواع برنج هندی، پاکستانی، اروگوئه و تایلندی که از نیمه دوم سال گذشته متاثر از نوسان نرخ و تنگناهای واردات سیر صعودی به‌خود گرفته بود این روزها با بالا گرفتن تب شیوع کرونا در کشورهای صادر‌کننده برنج به ایران و سخت‌تر شدن مسیر تامین ارز و واردات این محصول مجددا با افزایش قیمت مواجه شده است.
واردکنندگان با استناد به قصد کشورهای هند و پاکستان برای ممنوعیت صادرات برنج به‌دلیل مشکلات بهداشتی ناشی از شیوع کرونا و تداوم مشکلات تخصیص ارز واردات این محصول در بانک مرکزی ایران، نسبت به کمبود و گرانی مجدد این اقلام هشدار می‌دهند، تولید‌کنندگان داخلی و متولیان تنظیم بازار از رشد تولید برنج ایرانی، رشد واردات برنج و ذخایر مطمئن این محصول خبر داده و تأکید می‌کنند برنج خارجی گران نمی‌شود.
همزمان گزارش میدانی حاکی است: نرخ انواع برنج پاکستانی که در سال گذشته نیز با تنگنای تامین ارز و واردات مواجه شده بود، این روزها سیر صعودی به‌خود گرفته به‌نحوی که با وجود تأثیر منفی کرونا بر بازار برنج، کمبود عرضه موجب شده تا قیمت هر کیلوگرم برنج باسماتی پاکستانی درجه یک به مرز18تا 19هزار تومان نزدیک شود. همچنین قیمت انواع برنج دانه بلند 1121هندی در بازار مصرف به مرز 12هزار تومان نزدیک شده و نرخ انواع برنج تایلندی و اروگوئه نیز رشد قیمت حداقل هزار تومانی در هر کیلوگرم را تجربه کرده است. در شرایطی که وارد‌کنندگان موانع تخصیص ارز و واردات برنج را عامل گرانی قیمت برنج موردنیاز اقشار کم درآمد می‌دانند و نسبت به پیامدهای ممنوعیت صادرات برنج از هند و پاکستان بر کمبود و گرانی بیشتر این اقلام تأکید می‌کنند بررسی‌ها حاکی از ضعف نظارت بر بازار، تشدید گرانفروشی و احتکار این اقلام حکایت دارد به‌نحوی که خرده‌فروشان برای تهیه برنج باسماتی پاکستانی ناچار هستند این محصول را با فاکتورهای جعلی از بنکدارانی خریداری کنند که قیمت فروش این نوع برنج در فاکتور را کمتر از مبلغ واقعی فروش لحاظ کرده و خرده‌فروشان نیز ناگزیر به تمکین از این رویه و فروش برنج پاکستانی با لحاظ سود خرده‌فروشی خود به مشتریان هستند. یکی از برنج‌فروشان منطقه صادقیه تهران در گفت‌وگو با خبرنگار همشهری اعلام کرد برای خرید برنج پاکستانی به بنکداران خیابان مولوی مراجعه کرده اما با وجود نرخ مصوب کمتر از 10هزار تومانی این نوع برنج این بنکداران اعلام کرده‌اند برنج باسماتی را به قیمت هر کیلوگرم 15هزار تومان عرضه کرده اما در فاکتور فروش نرخ آن را 9هزار و 500تومان لحاظ می‌کنند و ما نیز برای تامین جنس مغازه ناچار به خرید برنج با قیمت مذکور و فروش آن به مشتری با لحاظ سود خرده‌فروشی حداقلی هستیم.
در بازار برنج ایرانی نیز با وجود تأکید دست‌اندرکاران بخش تولید بر رشد 10درصدی تولید انواع برنج تولید داخل در سال زراعی جاری به‌دلیل وضعیت مطلوب بارش‌های سال گذشته و تداوم این روند در سال زراعی جدید، نرخ انواع برنج مرغوب ایرانی هاشمی، طارم، صدری و انواع برنج پر محصول مانند فجر، ندا و... در بازار خرده‌فروشی همچنان بالا مانده و تشکل‌های صنفی با استناد به تفاوت چند هزار تومانی نرخ برنج از مراکز تولید تا خرده‌فروشی‌های کلانشهرها، سودجویی عرضه‌کنندگان با ناخالص فروشی، اختلاط و گرانفروشی انواع برنج را عامل گرانی این محصولات اعلام می‌کنند. با این شرایط نرخ خرده‌فروشی هر کیلوگرم برنج ایرانی در بازار مصرف بنابر کیفیت و نوع برند محصول از 18تا 30هزار تومان در نوسان است و به‌نظر می‌رسد رشد تولید برنج ایرانی تأثیر مشهودی در متعادل شدن قیمت این محصول در سطح خرده‌فروشی نداشته است.

بازار داغ تناقض‌گویی نرخ برنج 
انتشار خبر ممنوعیت صادرات جدید برنج از هند و پاکستان تا پایان کرونا موجب گمانه‌زنی برخی کارشناسان مبنی بر کمبود و گرانی انواع برنج خارجی در بازار خواهد شد، اما انجمن تولید‌کنندگان برنج بر این باور است که با توجه به تولید مناسب برنج ایرانی و افزایش واردات برنج در سال گذشته، توقف واردات تأثیر چندانی بر بازار برنج نخواهد داشت. مسیح کشاورز، دبیر انجمن وارد‌کنندگان برنج  آمارهای اعلام شده در زمینه رشد واردات برنج خارجی در سال گذشته را نادرست دانست و با استناد به نیاز واقعی 6دهک کم درآمد جامعه به برنج خارجی و کوتاه ماندن دست آنها از خرید برنج ایرانی به‌دلیل نرخ این محصول، رشد تولید برنج ایرانی بر کاهش تقاضا و تثبیت قیمت برنج وارداتی را رد کرد. کشاورز با انتقاد از بانک مرکزی در زمینه تعلل در تامین و تخصیص ارز مورد نیاز برای ترخیص برنج‌های وارداتی از گمرک در زمینه تأثیر ممنوعیت صادرات برنج از هند و پاکستان به‌عنوان منابع اصلی تامین برنج وارداتی ایران، افزود: تصمیم کشورهای صادرکننده برنج برای ممنوعیت صادرات تا پایان بحران کرونا در سال جدید می‌تواند نتایج منفی قابل لمسی بر بازار برنج ایران داشته باشد. همچنین کارخانه‌های ایرانی تولید برنج ایران در کشورهای هند و پاکستان برای جلوگیری از شیوع ویروس کرونا کار خود را تعطیل کرده‌اند و در این شرایط اولویت با تامین نیاز داخلی با استفاده از ذخایر است. او تأکید کرد 580هزار تن برنج واردشده در گمرک معطل تامین ارز است و افزود: با توجه به ممنوعیت صادرات برنج در دوره جدید برداشت و کاهش عرضه در بازارهای جهانی و ورود کشورهای همسایه و همچنین کشورهای حوزه خلیج‌فارس برای خرید نامحدود محصولات کشاورزی، بیم آن می‌رود تجار هندی و پاکستانی برنج‌های متوقف شده در گمرک ایران را با بهای بالاتر به این کشورها بفروشند. کشاورز با اشاره به رشد تقاضای برنج خارجی با نزدیک شدن به ‌ماه رمضان و محرم، گفت: مصرف برنج وارداتی در کشور در ماه‌های معمول سال 120تا 150هزار تن است که در ایام‌ ماه رمضان و محرم ماهانه به 200هزار تن می‌رسد. به گفته او 6دهک کشور از اقشار کم برخوردار و مصرف‌کننده برنج‌های ارزان قیمت وارداتی هستند که مشکلات تامین ارز و واردات برنج موجب کمبود و افزایش قیمت این اقلام در بازار خواهد شد. جمیل علیزاده شایق، دبیر انجمن تولید‌کنندگان برنج ایران، با استناد به افزیش 10درصدی تولید برنج داخلی در سال‌جاری و واردات بالای برنج خارجی از بی‌تأثیری بحران ناشی از ممنوعیت صادرات برنج هندی و پاکستانی بر بازار برنج ایران خبر داد و گفت: میزان تولید امسال برنج در استان‌های جنوبی و شمالی در مجموع 2میلیون و 400هزار تن است و سال گذشته نیز حجم برنج وارداتی نسبت به سال 97افزایش داشته و روند ورود آن با تخصیص ارز نیز ادامه دارد و با توجه به تولید داخلی و واردات نه‌تنها بازار کسری برنج ندارد، بلکه با اضافه عرضه نیز روبه‌رو است. همچنین از اواسط بهمن‌ماه سال گذشته بازار برنج به ثبات نسبی رسیده و این ثبات تا‌ ماه محرم ادامه خواهد داشت و ورود به فصل کشت برنج در بهار نیز خود عامل دیگری برای بازار بدون تنش خواهد بود.

واردات یک سوم نیاز برنج در 3 ‌ماه اخیر 
مدیرعامل شرکت بازرگانی دولتی ایران نیز در نشست خبری اخیر خود با اشاره به تداوم تخصیص ارز به واردکنندگان برنج گفت: واردات برنج توسط بخش خصوصی از نیمه آذر تا روز شنبه هفته جاری 610 هزار تن بوده، درحالی‌که مجموع واردات سالانه برنج یک میلیون و 600هزار تن است که با این روند یک سوم واردات برنج در 3‌ماه اخیر صورت گرفته است. یزدان سیف افزود: بانک مرکزی و دولت ارز مورد نیاز واردات برنج را تامین کرده و برنج کافی و لازم با توجه به میانگین مصرف ماهانه در انبارهای بخش خصوصی باید موجود باشد. بنابراین هیچ توجیهی برای افزایش قیمت و کمبود در بخش خصوصی وجود ندارد. او افزود: براساس برنامه توزیع برنج، از اسفندماه حدود 69 هزار تن برنج در کشور توزیع و در حال تحویل است. برای‌ ماه رمضان نیز یک هفته قبل از آن توزیع شروع خواهد شد و امیدواریم که با توجه به توزیع و واردات، شاهد افزایش قیمت برنج نباشیم و مصرف‌کنندگان بتوانند با قیمت منطقی به این کالا دست یابند. معاون وزیر صنعت همچنین از توزیع 230 هزار تن برنج خارجی در سال گذشته خبر داد و گفت: سال گذشته شرکت بازرگانی دولتی ایران 230 هزار تن برنج را در ایام پرمصرف برای کنترل و افزایش عرضه به بازار توزیع کرد که نسبت به سال قبل 53 درصد رشد داشته است.