حسن اکبرزاده روانشناس و مشاور در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه ازدواج و خانواده گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان، درباره چگونگی رفتار والدین با نوجوانان بداخلاق، اظهار کرد: اکثر مواقع مشکلاتی که نوجوانان درگیرش هستند ریشه در خانواده و جامعه دارد، چراکه خانواده اولین و مهم‌ترین منبع و گروهی است که خصوصیات فردی رفتاری و ویژگی‌های شخصیتی فرزندان در آن شکل می‌گیرد.
وی بیان کرد: استحکام، انسجام، شادابی و همچنین متلاطم و تنشی بودن خانواده در ابعاد مختلف شخصیتی و تربیتی فرزندان تأثیرگذار است، با این توضیح روشن است که یکی از اقدامات اساسی جهت بهبود در رفتار فرزندان مرتفع کردن مشکلات والدین است.
این روانشناس گفت: متأسفانه اغلب والدین شناخت، آگاهی و پذیرش کمی نسبت به این مسئله دارند، در حالی که حل ریشه مشکلات از والدین شروع می‌شود، اما اغلب پدران و مادر‌ان اصرار به حل مشکلات در سطح فرزندان دارند که اگر حتی تغییراتی هم در این حالت صورت پذیرد، خیلی سطحی است و ماندگار نخواهد شد.
اکبرزاده با بیان اینکه سنین بین 10-11 سالگی تا 18-19 سالگی سن نوجوانی محسوب می‌شود، تصریح کرد: سن نوجوانی اواخر دوره ابتدایی، متوسطه اول و متوسطه دوم را به لحاظ تقسیم‌بندی تحصیلی شامل می‌شود، پس فرد نوجوان با جامعه‌ای به غیر از خانواده از جمله مدرسه، همسالان، هم بازی‌ها و همکلاسی‌ها و ... نیز در ارتباط است.
وی اضافه کرد: در سن نوجوانی فرزندان، با توجه به علاقه اجتماعی که دارند به برقراری ارتباط با دیگران خیلی مشتاق هستند، در نتیجه دیگر آن‌ها تنها با والدین خود ارتباط ندارند. در این مرحله اغلب والدین از طریق قدرتی که در اختیار دارند به دنبال کنترل آن‌ها هستند، اما ویژگی‌های فرزندان در مسیر رشدی شان این مدل رفتاری یعنی کنترل گری را نمی‌پذیرد و اگر والدین آگاه نباشند، مشکلات ارتباطی با فرزندان شکل گرفته و تشدید می‌شود.
این روانشناس با اشاره به اینکه شکل‌گیری و تقویت عزت نفس فرزندان با شکل‌گیری ارتباطات اجتماعی وارد مرحله جدیدی می‌شود که در مرحله نوجوانی تأثیرات مثبت و منفی خود را بیشتر نشان می‌دهد، افزود: در دوران نوجوانی فرزندان دوست دارند توانمندی‌ها و خلاقیت خود را بروز دهند و به دنبال استقلال فکری و عملی هستند و اگر شرایط خانوادگی و جامعه مناسب باشد، آن‌ها به هویت فردی-اجتماعی مناسبی دست پیدا می‌کنند که مهم‌ترین ویژگی در سنین نوجوانی محسوب می‌شود.
اکبرزاده درباره راهکارهای رفتاری برای برخورد با بدخلقی نوجوانان، گفت: باتوجه به اینکه بیشترین حالت یادگیری برای کودکان و نوجوانان یادگیری مشاهده‌ای و الگوبرداری است، در ارتباط با نوجوانان مشکل دار اول باید به ارتباطات آن‌ها در خانواده و همسالان پرداخته شود و همچنین راهکارهای مناسب برای ارتباطات بین فردی نیز به نوجوان‌ها آموزش داده شود که برخی از راهکارها عبارت از پرهیز از خودخواهی و داشتن رفتار متقابل دوسویه با دیگران، رعایت احترام در ارتباطات، یادگیری مهارت گوش دادن، صبور بودن و توجه به نیاز‌های طرف مقابل در ارتباطات بین فردی است.
وی با بیان اینکه استفاده از تشویق به جای تنبیه کردن از دیگر راهکارها برای رفتار با نوجوان بداخلاق است، ادامه داد: در این مورد توجه مثبت و تشویق موارد کوچکی که نوجوان عملکرد درستی داشته باعث گسترش و فراوانی رفتار مثبت در او خواهد شد.
این روانشناس با اشاره به اینکه عمل کردن به جای نصیحت کردن از جمله راهکارهای مناسب برای برخورد با بدخلقی نوجوانان است، گفت: با توجه به اینکه فرزندان الگوبرداری می‌کنند، بنابراین اگر والدین بتوانند تغییراتی مثبت در رفتار‌های خود ایجاد کنند نتیجه‌اش بهبود رفتاری در فرزندان خواهد بود.
اکبرزاده بیان کرد: والدین باید از اعمال قدرت و کنترل گری افراطی در ارتباط با فرزندان اجتناب کنند و این کار نیازمند ایجاد شرایط مناسب جهت مذاکره در مواقعی است که فرزندان اشتباهاتی را مرتکب می‌شوند، همچنین در مواقعی لازم است والدین تلاش کنند خود را در شرایط سنی فرزندان قرار دهند و به خواسته‌ها و نیاز‌های آن‌ها از این دیدگاه بنگرند.
