خبرگزاری تسنیم: روح الله ایزدخواه، اقتصاددان و منتخب مردم تهران در مجلس شورای اسلامی با شرکت در یک لایو اینستاگرامی درباره کرونا و فرصت‌های اقتصادی آن به گفتگو پرداخت.
وی گفت: رکود شدید اقتصادی از تبعات اقتصادی کرونا است و در آن شکی نیست، ولی اگر کرونا 10 واحد تهدید به همراه داشته باشد، 50 واحد فرصت نیز به همراه دارد یعنی اگر کشور‌ها بتوانند بحران را مدیریت کرده و به سمت اصلاحات ساختاری بروند اتفاقا از بحران بیشتر از زیان، سود می‌کنند.
اصلاحات مُسکّنی دیگر در اقتصاد جواب نمی‌دهد
منتخب مردم تهران در مجلس یازدهم اضافه کرد: در شرایط بحران کرونا راهی نداریم جز این که اصلاحات ساختاری در اقتصاد رقم بزنیم چرا که اصلاحات مسکنی و اعانه‌ای دیگر جواب نمی‌دهد. همچنین تجربه کشور‌های مختلف هم نشان می‌دهد که در شرایط بحرانی فرصت اصلاح ساختار‌ها مهیا است.
ایزدخواه خاطر نشان کرد: در حال حاضر کرونا مزید بر علت شده است چرا که اقتصاد کشور بیمار بود و هزینه آفرینی می‌کرد و اکنون کرونا هم فشار مضاعفی را وارد می‌کند البته اگر این فشار موجب شود که سیاستگذاران سر عقل بیایند و از این احساس بحران همگانی که عامل توسعه است، استفاده بکنند اتفاق‌های خوبی رقم می‌خورد.
بوجه نیاز به اصلاح ساختاری دارد و اصلاحات موردی جواب نمی‌دهد
وی ادامه داد: ژاپنی‌ها 200 سال است که احساس بحران می‌کنند و این موضوع در ادبیات مسئولین آن کشور مشخص است و همین عامل سبب حرکت آن‌ها شده است، چرا که بحران می‌تواند بین مردم و حاکمیت یک عزم همگانی برای اصلاحات ساختاری ایجاد کند.
منتخب مردم تهران در مجلس یازدهم با اشاره به جلسه اخیر خود با برخی از منتخبین مجلس یازدهم گفت: در این جلسه به منتخبین گفتم که بودجه کشور باید به شکل ساختاری اصلاح شود چرا که تمام روش‌های مقطعی و وصله پینه‌ای برای اصلاح بودجه به کار گرفته شده است، ولی نتیجه مطلوب به همراه نداشته بنابراین باید از مطرح کردن بهانه‌هایی همچون زمان بر بودن اصلاح ساختاری پرهیز کرد و بودجه و سایر حوزه همچون بانک و مالیات را ساختاری اصلاح نمود.
مشاغل غیر رسمی باید متشکل بشوند
ایزدخواه افزود: کسب و کار‌های زیادی از کرونا آسیب دیده‌اند، اما بیشتر از همه، کسب و کار‌ها غیر رسمی که نه جایی ثبت می‌شوند و نه قراردادی دارند آسیب می‌بینند چرا که این قبیل کار‌ها که شامل مشاغلی همچون مشاغل خانگی، دست فروش‌ها، پیک موتوری‌ها و زباله گرد‌ها می‌شود، روز مزد و مقطعی کار می‌کنند.
وی ادامه داد: مشکلی که برای این مشاغل غیر رسمی داریم این است که رفتار شغلی ندارند مثلا زباله گرد‌ها عملاً در حال انجام یک شغل به نام تفکیک زباله هستند، اما همیشه نگاه تهدیدی به آن‌ها وجود داشته و آن‌ها به رسمیت شناخته نمی‌شدند.
منتخب مردم تهران در مجلس یازدهم گفت: اخیراً شنیدم که بنیاد مستضعفان می‌خواهد به کمک این مشاغل غیر رسمی بشتابد که در اینجا پیشنهادی را به آقای مهندس فتاح رئیس بنیاد مستضعفین رساندیم که تا کمک اعانه‌ای و مقطعی به افراد کافی است و الان وقت آن است تا این مشاغل غیر رسمی را متشکل کنیم.
کرونا فرصتی برای متشکل کردن 1 میلیون شغل غیر رسمی است
ایزدخواه اضافه کرد: پیشنهادی مشخصی که به بنیاد مستضعفان ارائه کردیم این بود که به جای کمک اعانه‌ای، به سازماندهی این قبیل افراد بپردازیم و آن‌ها را که حدود 1 میلیون نفر تخمین زده می‌شوند را در تعاونی‌های فراگیر ملی که اتفاقاً قانون هم برای آن وجود دارد متشکل کنیم.
وی گفت: تعاونی‌های فراگیر ملی قانونی و برای دهک‌های پایین جامعه در نظر گرفته شده‌اند و متشکل کردن مشاغل غیر رسمی در این تعاونی‌ها به صورت منطقه‌ای و تخصصی در کوتاه مدت امکان پذیر است.
منتخب مردم تهران در مجلس یازدهم افزود: در این پیشنهاد کمک بنیاد مستضعفان به افراد عضو این تعاونی‌ها تعلق می‌گیرد و با این کار هم بنیاد کمک خود را انجام داده و هم مشاغل غیر رسمی متشکل شده‌اند و بستری فراهم می‌شود تا ده‌ها کار را با کمک این تعاونی‌ها انجام داد.
با تشکیل تعاونی مشکل بیمه مشاغل غیر رسمی هم حل می‌شود
ایزدخواه با اشاره به پیامد‌های مثبت متشکل شدن مشاغل غیر رسمی گفت: با این کار می‌توانیم یک شبکه تعاونی‌های تخصصی تشکیل بدهیم. مثلاً شبکه تعاونی‌های تفکیک زباله ایجاد کنیم و با ریل گذاری مسئولان کار این مشاغل را حرفه‌ای کنیم و به شغل آن‌ها با عضویت در تعاونی اعتبار اجتماعی نیز بدهیم.
وی ادامه داد: با انجام اصلاح ساختاری در خصوص متشکل کردن مشاغل غیر رسمی امکان اقدامات بعدی نیز فراهم می‌شود. یعنی بعداً هم می‌توان بیمه این مشاغل را تعیین تکلیف کرد و هم با شفاف شدن اطلاعات شغلی مشخص می‌شود متوجه شد که کار این افراد به چه میزان بر روی تولید و تولید ناخالص ملی موثر بوده است.
منتخب مردم تهران در مجلس یازدهم افزود: برای این کار می‌توان از ظرفیت گروه‌های جهادی هم استفاده کرد و از این افراد برای جمع و متشکل کردن مشاغل غیر رسمی و کمک به تصمیم گیری سالم تعاونی‌ها استفاده نمود و به این روش گروه‌های جهادی را نیز درگیر کار اجتماعی کرد.
ایزدخواه گفت: متشکل کردن مشاغل غیر رسمی در تعاونی‌ها در شرایط بحران کرونا امکان پذیر است چرا که در حالت عادی اگر به دنبال افرادی که شغل غیر رسمی دارند برویم، گمان می‌کنند که مأمور شهرداری به دنبال آن‌ها آمده است و فرار می‌کند.
اگر دولت الکترونیک تحقق یافته بود به مقابله با کرونا کمک می‌کرد
وی با اشاره فرصتی که کرونا برای یافتن نواقص ساختاری کشور مهیا کرده است، خاطر نشان کرد: مثلاً یکی از موضوعاتی که اگر به سرانجام رسیده بود الان در مقابله با کرونا وضعیت بهتری داشتیم، بحث دولت الکترونیک است. الان وقت آن است که ببینیم کدام نقص ساختاری مانع تحقق دولت الکترونیک شده است.
منتخب مردم تهران در مجلس یازدهم افزود: اگر ساختار بودجه اصلاح شده بود الان موضوع دولت الکترونیک هم حل شده بود و مزایای خودش را در شرایط کرونایی نشان می‌داد. در حالی که از جمله محدود کار‌هایی که شده صرفاً افزایش سقف برداشت از عابر بانک‌ها بوده است. اما اگر دولت الکترونیک تحقق یافته بود، فعالیت‌های مالی، علمی و آموزشی کشور بسیار راحت‌تر انجام می‌شد.
خوشه‌های تولیدی گمشده اقتصاد ایران است
ایزدخواه با اشاره به اصلاحات ساختاری کره جنوبی بعد از بحران دهه 90 میلادی گفت: کره جنوبی در دهه 90 میلادی دچار یک بحران عظیمی شد که طی دو سال ارزش پول ملی این کشور به یک دوازدهم رسید. اما کره جنوبی به بهانه همین بحران، چنان ساختار منضبط مالی ایجاد کرد که چنین بحرانی تاکنون تکرار نشده است.
وی با تاکید بر این که بحران کرونا فرصت خوبی برای حمایت از مشاغل خانگی است، خاطر نشان کرد: سهم بالایی از اقتصاد چین را مشاغل خانگی در بر گرفته است و اساسا مردم چین به صورت خانوادگی به تولید محصولات مختلف می‌پردازند، بر این اساس به این گونه نیست که اقتصاد بزرگ چین صرفا حاصل یک زیر ساخت عریض و طویلی باشد، بلکه متکی به یک شبکه‌ای از مشاغل خانگی هم است.
منتخب مردم تهران در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: چین بنادر، اسکله و تجارت خارجی بزرگی نیز دارد، اما ساختار اقتصاد چین اصطلاحا چشم مگسی است و به این دلیل از این اصطلاح استفاده می‌کنند که چشم مگس صد‌ها عنبیه دارد که همه یک کار را می‌کنند.
ایزدخواه افزود: ساختار اقتصاد ایران هم به همین شکل است. یعنی حدود 95 درصد بنگاه‌های کشور زیر 50 نفر و حدود 60 تا 50 درصد بنگاه‌ها نیز زیر 10 نفر شاغل دارند و این نشان می‌دهد که ساختار تولید کشور ما هم اتمیزه و خرد است، اما برای شکوفایی آن ریل گذاری نکرده ایم
وی ادامه داد: کشور ما بیشتر دنبال صنایع بزرگ بوده در حالی که می‌توانستیم به سمت خوشه‌های تولیدی برویم که 60 تا 70 درصد محصول در خانه تولید شود و ما بقی در یک بنگاهی تکمیل شود که اتفاقا مالکیت آن با همان خانواده‌های تولید کننده است.
باید ساختار‌های بروکراتیک را به نفع ساختار‌های مردمی بشکنیم
دبیر اندیشگاه توسعه منطقه‌ای فناوران با اشاره به فرصت‌هایی که کرونا برای صنایع فرهنگی ایجاد کرده است، گفت: الان صنایع فرهنگی کشور نیز از کرونا متاثر شده‌اند و تغییراتی را در رفتار خود ایجاد کرده‌اند و مثلا شما می‌بینید که کتاب خوانی‌های مجازی راه افتاده است و کلا بستر تولید محتوا به فضای مجازی رفته است و این فرصتی خوبی است که صنایع فرهنگی را متحول کنیم.
ایزدخواه خاطر نشان کرد: الان زمانی است که ما باید ساختار‌های بروکراتیک و سخت را بشکنیم و به سمت ساختار‌های مردمی برویم که یک مثال آن خانواده محوری است و این خانوده محوری می‌تواند در انجام کار‌های فرهنگی و اجتماعی به جامعه کمک کند.
وی تاکید کرد: البته، چون واحد خانواده خرد است، امکان تحقیقات وجود ندارد و باید اطلاعات و فناوری لازم به دست خانواده برسد تا تولید در واحد خانواده رقم بخورد. همچنین باید بستر توزیع و فروش محصولات خانوده‌ها هم فراهم شود و اینجاست که شبکه‌های توزیع مردمی و برندینگ می‌تواند نقش ایفا کند.
مشاغل خانگی مصداق خوشه تولیدی است
ایزدخواه افزود: در هند نیز این قبیل مشاغل خانگی وجود دارد و برای مثال یک مرد در یک گوشه خانه خود با مهر چوبی بر روی پارچه‌ها طرح می‌زند. ولی چون عضو یک شبکه بزرگ است، در نهایت محصول آنان در اروپا به فروش می‌رسد. در این قبیل کار‌ها بعضا سطح تکنولوژی نسبت به گذشته تغییری نکرده است. اما چون یک ساختار بزرگ‌تری وجود دارد، همه افراد به فایده اقتصادی خود می‌رسند.
این کارشناس اقتصادی گفت: تا پیش از کرونا اگر از مشاغل خانگی مبتنی بر خوشه تولید صحبت می‌کردیم بعضی آن را تخیل می‌دانستند و به جای آن ساخت یک کارخانه با مشاغل بالا را مصداق توسعه می‌دانستند. اما الان فواید خوشه‌های تولیدی حس می‌شود. چرا که شکاف‌های ساختاری اقتصاد غربی خودش را نشان داده است.
منتخب مردم تهران در مجلس یازدهم در پایان افزود: راسته بازار‌ها در بازار‌های سنتی ایران همان چیزی است که الان به آن خوشه تولیدی می‌گویند و این موضوع از 2500 سال پیش در ایران رایج بوده، اما سیاستگذاران ما به این موضوع توجه نکرده‌اند و به سمت ساختار‌های بزک شده غربی رفتند.
