فرادید؛ نزدیک به دوماه از شیوع گسترده ویروس کرونا در جهان می گذرد، ویروسی که علائم آن در ابتدا بسیار شبیه به علائم سرماخوردگی بود، اما حالا با طولانی شدن مدت حضور این بیماری، مبتلایان علائم دیگری را به شمار علائم ابتلا به ویروس کرونا معرفی کرده اند، در طول روزهای اخیر برخی از مبتلایان مدعی شده اند که حس چشایی و بویایی خود را از دست داده اند، در این زمینه برخی پزشکان نیز تایید کرده اند که از این پس، از دست دادن حس چشایی و بویایی در شمار علائم این بیماری قرار دارد.
به گزارش فرادید، این ادعا ابتدا توسط برخی پزشکان ومحققان کرده جنوبی تائید شد. در این رابطه خبرگزاری "یونهاپ کره جنوبی" در گزارشی نوشت: "تحقیقات انجام شده روی بیماران مبتلا به کرونا در منطقه «دایه گو» در جنوب شرقی پایتخت نشان می دهد بیشتر از 15 درصد کسانی که به این ویروس مبتلا شده اند حس بویایی و چشایی خود را از دست داده اند."
بر اساس این گزارش، از میان 3 هزار و 191 بیماری که مورد بررسی قرار گرفته اند 488 نفر گفته اند که پس از مبتلا شدن به کرونا، بویی را حس نمی کنند و مزه خوردنی ها را نمی فهمند.
این گزارش خاطر نشان کرده است بسیار غیرعادی است که افراد پس از بیمار شدن بر اثر یک ویروس، چنین عوارضی از خود نشان دهند.
دانشمندان به رغم در اختیار داشتن این داده ها، هنوز به نتیجه قطعی نرسیده اند که از دست رفتن حس بویایی و چشایی می تواند جزو علایم ابتلا به کرونا باشد یا خیر؟
با این حال «جین بیوم سیک» از مرکز پزشکی ملی کره جنوبی می گوید که "از دست رفتن این حس ها چیز غریبی نیست زیرا ویروس اختلالات جدی در دستگاه ها و حس های ردیابی در بدن ایجاد می کند."
کرونا ویروس و ماجرای از دست دادن حس چشایی و بویایی
پس از ادعای پزشکان کره جنوبی، این بار برخی پزشکان ایرانی نیز تایید کردند که برخی مبتلایان ایرانی نیز حس بویایی و چشایی خود را از دست داده اندو با این علائم به پزشک یا بیمارستان مراجعه کرده اند. البته برخی نیز معتقدند که فعلا نمیتوان این ادعا را اثبات کرد. دکتر علی صفوی نائینی عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه در مدت اخیر افرادی به علت اختلال در حس بویایی و در برخی موارد حس چشایی به مطبهای گوش و حلق و بینی و مراکزی که پذیرای بیماران مشکوک به کرونا هستند، مراجعه کرده اند، گفت: "با توجه به جدید بودن ویروس کرونای جدید در دنیا و نبود تجربه و مطالعات علمی کافی، نمیتوان در این باره قضاوت کرد و درباره ارتباط این دو مورد با یکدیگر نظر قطعی داد. "
وی گفت: "اگر کرونا ویروس جدید مطابق سایر ویروسهایی که عصب بویایی را درگیر میکنند چنین خاصیتی داشته باشد، میتوان این برآورد را داشت که این اختلال برگشت پذیر است، اما هنوز نمیتوان نظر قطعی ارایه کرد، چراکه مطالعات کافی در این باره انجام نشده است. "
این متخصص گوش و حلق و بینی درباره درمان التهابات عصبی، یادآور شد: "برای درمان التهابات عصبی منجر به اختلال در عملکرد عصب، در بسیاری از موارد داروهای کورتون توصیه میشود، اما با توجه به شیوع ویروس کویید 19 به نظر میرسد تجویز این دارو کار درستی نباشد، چراکه این دارو باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن میشود. از این رو تنها میتوان توصیههای عمومی برای ترمیم التهاب عصب ارایه داد که شامل استراحت کافی، مصرف مایعات و داروهای تقویتی میشود. "
دکتر صفوی با اشاره به فقدان مطالعات علمی در این زمینه و گذشت تنها یک ماه از شیوع بیماری کویید 19، اضافه کرد: "در هفتههای اخیر مراجعه بیمارانی با این عارضه در مطبهای گوش و حلق و بینی به وضوح افزایش یافته، به گونهای که پیش از این، تعداد کسانی که به این عارضه دچار میشدند خیلی کمتر از حال حاضر بود. "
دکتر صفوی با بیان اینکه احتمال ارتباط اختلال در حس بویایی با کرونا ویروس جدید باید بررسی شود، اظهار کرد: "اختلال حس بویایی در حالت کلی دو علت عمده دارد، در دسته اول مواد معطر معلق در هوا به پایانههای بویایی در سقف بینی نمی رسند که علت آن انسداد نسبی در مسیر است و اصطلاحا به آن اختلال بویایی هدایتی گفته میشود. در دسته دوم اختلالات عصبی رخ داده که یا عصب و یا مرکز حس بویایی در مغز درگیر شده و برآورد ما این است که علت این مسئله در حال حاضر مربوط به درگیری عصبی است، نه اثر انسدادی. "
وی تاکید کرد: "معمولا بیمارانی که در این چند هفته اخیر مراجعه کرده اند به صورت ناگهانی دچار اختلال در حس بویایی شده و در برخی موارد حس چشایی آنان نیز مختل شده است. "
این متخصص با تاکید بر اهمیت بحث بهداشت و پیشگیری در مورد کرونا ویروس جدید، انجام مراقبتهای لازم توسط مردم را ضروری عنوان کرد و افزود: "جامعه پزشکی تنها میتواند به مردم آگاهی دهد، اما اجرا و عمل به آن بر عهده مردم است. "
وی درباره سابقه این اختلال در سایر کشورها از جمله چین گفت: "تا کنون در چین گزارشی در این مورد انجام نشده که ممکن است یکی از علل آن در اولویت نبودن این موضوع باشد. "
آیا حس ها برگشت پذیرند؟
این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه قضاوت درباره برگشت پذیری التهابات عصب بویایی نیازمند گذشت زمان یکساله است، گفت: "از آنجاکه هنوز از این مسئله مدت زمان زیادی نگذشته قضاوت در مورد بازگشت پذیری حس بویایی این افراد نیازمند گذشت زمان است. "
دکتر صفوی با بیان اینکه در بسیاری از موارد اختلال بویایی بعد از گذشت چند ماه به خودی خود و توسط بدن فرد بهبود مییابد، افزود: "به همین خاطر در حال حاضر نمیتوان قضاوت کلی کرد، اما استراحت، مصرف مایعات و خواب مناسب میتواند به بهبود این التهابات کمک کند. "
این متخصص درباره وضعیت اختلال بویایی در سایر استان ها، گفت: "همکاران متخصص گوش و حلق و بینی در استانهایی همچون مازندران نیز به افزایش مراجعات به علت اختلالات بویایی اشاره کردهاند. "
در همین رابطه دکتر مریم واعظ جلالی ویروس شناس و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نیز درباره نقش ویروسها در ایجاد اختلالات بویایی، توضیح داد: این عارضه در عفونتهای ویروسی اتفاق میافتد و در مورد خانواده کرونا ویروسها نیز این مسئله گزارش شده، اما تحقیقات نشان داده این عارضه برگشتپذیر است.
افزایش نابویایی بعد از کرونا
ابراهیم رزم،متخصص گوش و حلق و بینی در این مورد گفت: "در یک ماه اخیر به میزان قابل توجهی تعداد مراجعاتی که از نابویایی شکایت دارند افزایش یافته است. بسیاری از این افراد هیچ علامت جدی از کرونا نداشتند و شاید دچار عوارض خفیف ویروس کرونا شده بودند و شاید تنها علامت آنها از این ویروس نابویایی بوده باشد."
این متخصص گوش و حلق و بینی گفت: "اختلال نابویایی را باید به دو دسته تقسیم کنیم، یک دسته مواردی است که به علت مشکل انسداد بینی و راه هوایی و پولیب ایجاد میشود و دوم مواردی که به علت آسیب به سیستم عصب بویایی رخ میدهد."
وی افزود: "مواردی که به علت پولیپ و انسداد و گرفتگی بینی رخ میدهد به راحتی با درمان دارویی یا جراحی قابل درمان است و مشکل این افراد بر طرف میشود، اما افرادی که دچار تخریب مخاط و عصب بویایی میشوند، مشکل جدی تری دارند."
رزم پا ادامه داد: "البته در افراد زیادی مشکل نابویایی به علت ویروس کرونا نیست و به علت مسمومیت با گازها و مواد شوینده حاوی ترکیبات کلر است که عوارض آن درست شبیه نابویایی ناشی از ویروس کروناست و حتی سردرد، آبریزش بینی و خستگی و گوفتگی بدن را هم دارند."
وی گفت: گبیماری ویروس کرونا سه علامت اصلی دارد که شامل تب، سرفه خشک و تنگی نفس است و بعد از آن اختلال بویایی و چشایی هم به عنوان علایم بیماری ناشی از ویروس کرونا دیده شده است. البته در کرونا هم ممکن است همه مبتلایان تب نداشته باشند و دوره خفیف بیماری را حتی بدون علامت طی میکنند."
این متخصص گوش و حلق بینی افزود: "مقاومت افراد در برابر ویروس کرونا هم فرق دارد، افرادی که سیستم ایمنی ضعیف تری دارند، دیابت دارند، شیمی درمانی میشوند یا بیماری قلبی وعروقی دارند، اگر به ویروس کرونا مبتلا شوند، دچار نوع شدید این بیمای میشوند و اکثر موارد مرگ ویروس کرونا هم از بین این بیماران مزمن بوده اند که در بین افراد سرشناس هم نمونههای متعدد آن وجود دارد."
رزم پا گفت: "افرادی که همزمان با نابویایی علائم دیگر کرونا را دارند باید تست کرونا بدهند یا با سی تی اسکن ریه، مشخص شود که مبتلا به کرونا هستند یا نه البته آزمایش کرونا همیشه دقیق نیست و بین 20 تا 30 درصد افراد مبتلا به ویروس کرونا ممکن است جواب تست آنها منفی کاذب شود."
وی افزود: "افرادی که علایم خفیف کرونا دارند یا بی علامت هستند، اما جواب تست آنها منفی شود باز هم باید از دیگران فاصله بگیرند و تماس خود را کم کنند؛ نه برای سلامت خودشان بلکه برای جلوگیری از انتقال بیماری به اطرافیان، چون ممکن است، بدون هیچ علامتی ناقل بیماری باشند."
این متخصص گوش و حلق و بینی ادامه داد: "در برخی موارد واقعا تشخیص اینکه فرد دچار ویروس کرونا شده یا مسمومیت با مواد شوینده حاوی کلر با معاینه ظاهری کامل برای پزشک هم مشکل میشود، اما اگر مشخص شود که فرد دچار ویروس کرونا با علایم خفیف است دو مسیر درمان وجود دارد."
وی گفت: "یک روش درمان علامتی است، در این روش از کورتن و مکملهایی مثل روی و ویتامین آ. استفاده میشود، اما اکنون با توجه به اینکه کورتن سیستم ایمنی را تضعیف میکند و ممکن است موجب حاد شدن بیماری کرونا شوند، کورتن جزو پروتکل درمانی این افراد نیست مگر اینکه مطمئن شویم به جز نابویایی هیچ علامت دیگری از کرونا ندارند که در این افراد از اسپریهای موضعی کورتنی استفاده میشود."
تمرینی برای بازگشت بویایی
رزم پا ادامه داد: "با وجود این بهترین کار این است که فرصت بدهیم که نابویایی برگردد، زیرا در افراد بسیار زیادی نابویایی به صورت خود به خود بر میگردد البته یک تمرین برای بازتوانی بویایی وجود دارد که خیلی کمک کنند و نوعی فیزیوتراپی برای بویایی است و آن این است که فرد در طول روز چندین باربرخی بوهای مختلف را بو بکشند مثل قهوه، گل یا بوهایی را که دوست دارند را بو کنند و بررسیها نشان میدهد که در برخی موارد این کار به برگشت سریعتر بویایی کمک میکند."
وی افزود: "آنتی بیوتیک برای درمان نابویایی تاثیری ندارد و فقط در مواردی کاربرد دارد که فرد همزمان با نابویایی دچار یک عفونت دیگری مثل عفونت سینوسها هم شده باشد در غیر این صورت آنتی بیوتیک کمکی نمیکند و تاثیری ندارد."
این متخصص گوش و حلق و بینی گفت: "البته برخی بوها مثل بوی آمونیاک و برخی مواد شیمیایی از طریق حس بویایی احساس نمیشود بلکه بیشتر به علت تحریک اعصاب دیگر است و مسیر برخی بوهای محرک از طریق عصب بویایی نیست و اگر این افراد بوی این مواد احساس میکنند به معنای بازگشت حس بویایی نیست."
نایب رئیس انجمن راینولوژی افزود: "در هر صورت ردپای ویروس کرونا در نابویایی که اخیرا موارد آن زیاد شده است، دیده میشود. بیماران مبتلا به این عارضه باید صبر کنند، زیرا درصد بالایی از این افراد بعد از مدتی حس بویایی خود را باز مییابند."
وی گفت: "با توجه به اینکه ویروس کرونای جدید مدت کمی است که شیوع پیدا کرده هنوز آمار دقیقی از درصد افرادی که به علت این ویروس دچار نابویایی میشوند و درصد افرادی که خود به خود بهبود پیدا میکنند مشخص نیست، اما مطالعاتی در دانشگاههای علوم پزشکی در این زمینه در حال انجام است و این آمارها و اطلاعات به زودی مشخص میکند."
مسعود مردانی، متخصص عفونی و عضو کمیته کشوری مبارزه با بیماریهای واگیر وزارت بهداشت هم گفت: "اختلال در چشایی و بویایی در روزهای اخیر و بعد از شیوع کرونا گزارش شده است. البته هنوز اینکه این مساله به ویروس کرونا مرتبط باشد به طور دقیق ثابت نشده است و یکی از عللی که برای آن ذکر میشود استفاده بیش از حد از مواد شوینده کلردار است، درمان مشخصی ندارد. بخش عمده افرادی که دچار این مشکل شده اند خود به خود بهبود مییابند و نیازی به درمان خاصی ندارند البته زمان میخواهد و نباید نگران شوند."
وی گفت: "اگر بعد از مدتی مشکل نابویایی بر طرف نشد، این افراد باید به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنند. ممکن است این متخصصان درمان با کورتن را معرفی کنند، در صورتی که این عارضه به ویروس کرونا مرتبط باشد، در دوره حاد بیماری استفاده از کورتن پیشنهاد نمیشود، چون میتواند ویروس را در بدن فعال کند، اما اگر دوره حاد بیماری گذشته باشد، با تشخیص متخصص گوش و حلق و بینی منعی ندارد."