شیوع ویروس کرونا همه چیز را در سرتاسر دنیا تحت تاثیر قرار داده است و استارت‌آپ‌های بزرگ تکنولوژی هم از این روند مستثنا نیستند. حالا تک‌شاخ‌ها هم که استارت‌آپ‌های خصوصی با ارزش یک میلیارد دلار و بیشتر هستند، از آسیب‌های کرونا در امان نمانده‌اند.
برای آنکه چگونگی این تاثیر را بهتر درک کنیم، وضعیت دو تک‌شاخ مهم تکنولوژی جهان را بررسی می‌کنیم. Lime استارت‌آپی که اسکوتر اجاره می‌دهد و ارزشی برابر 4/ 2 میلیارد دلار دارد، ادامه سرویس‌دهی خودش در اروپا و آمریکا را متوقف کرده است، چون در این کشور‌ها اغلب شهروندان دیگر به خیابان‌ها نمی‌آیند.
DoorDash هم استارت‌آپ ارسال غذا با ارزش 13 میلیارد دلاری است که ناگهان به دنبال قرنطینه خانگی مردم آمریکا، شاهد افزایش چشمگیر سفارش‌های غذا بوده است. ظاهرا DoorDash از شیوع این بیماری سود خوبی بدست آورده و در مقابل Lime متضرر شده است. در واقع ویروس کرونا شرایط کسب‌و‌کار‌ها را کاملا به هم ریخته است.
این ویروس درست در زمانی به 450 تک‌شاخ مهم دنیا ضربه زد که به نظر می‌رسید در شرایط چندان خوبی نبودند و الگو‌های تجاری آن‌ها به روندی ضررده رسیده بود. پس ارزش بالای تک‌شاخ‌های جهان که در مجموع به 3/ 1 تریلیون دلار می‌رسد، چه می‌شود؟
«دارا خسروشاهی» مدیرعامل شرکت Uber که سال گذشته میلادی از دسته تک‌شاخ‌ها جدا شد و سهامش را در بازار بورس عرضه کرد، ماه پیش به اکونومیست گفته است در بررسی‌های جدید، ممکن است بعضی از تک‌شاخ‌ها به خاطر کاهش ارزش خود کم‌کم از دسته این استارت‌آپ‌ها خارج شوند.
«آلفرد لین» یکی از سرمایه‌گذاران شرکت بزرگ سرمایه‌گذاری Sequoia Capital – که بزرگ‌ترین شرکت سرمایه‌گذاری سیلیکون‌ولی است- معتقد است که ترس از ضرر در میان سرمایه‌گذاران حالا به ترس از شکست و نابودی تبدیل شده است. بسیاری از سرمایه‌گذاران به جای حفظ معاملات قدیمی‌شان، به دنبال معاملات جدید هستند.
یک شرکت بزرگ اعلام کرده است که انتظار دارد شرکت‌های کوچک زیرمجموعه‌اش در دو فصل آینده 30 درصد درآمدشان را از دست بدهند و ناچار به کاهش هزینه‌های جاری‌شان بشوند. در روز پنجم ماه مارس امسال شرکت سرمایه‌گذاری Sequoia نامه‌ای را با عنوان «ویروس کرونا: قوی سیاه سال 2020» منتشر کرد و در آن هشدار داد که شیوع این ویروس باعث کاهش رشد استارت‌آپ‌ها شده و به شرکت‌های زیرمجموعه خودش - شامل DoorDash- اعلام کرد که هزینه‌های جاری خودشان را کنترل، نقدینگی‌شان را حفظ و خودشان را برای جبران کمبود سرمایه آماده کنند.
اغلب کارشناسان فکر می‌کنند که موضوع رشد به هر قیمتی، دیگر اهمیت چندانی ندارد. «ریان زیرنیجکو» از شرکت حقوقی Skadden, Arps, Slate, Meagher & Flom معتقد است که بعد از سال‌ها که عرضه اولیه سهام بدون تمرکز زیاد بر سود انجام می‌شد، «مسیر سودآوری» به شعار جدید تبدیل شده است. «مایکل مورتیز» یکی دیگر از شرکای سرمایه‌گذار شرکت Sequoia هم در این مورد می‌گوید: «قانون جاذبه اقتصادی در هر دهه تغییر می‌کند.»
در یک دهه گذشته بیشتر سرمایه استارت‌آپ‌ها از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری مستقل، سرمایه‌گذاری‌های مشترک، صندوق‌های سرمایه‌گذاری تامینی، سرمایه‌گذاری مستقیم یا شرکت‌های سرمایه‌گذاری تامین شده است.
مجموع سرمایه‌گذاری‌های ریسک‌پذیر انجام شده در استارت‌آپ‌های آمریکایی از 32 میلیارد دلار در سال 2009 به 121 میلیارد دلار در سال 2018 رسیده است و این نشان از رشد فضای سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر در این کشور دارد.
جالب آنجاست که چیزی در حدود 822 میلیارد دلار از این سرمایه‌گذاری‌ها از سال 2010 به بعد وارد اکوسیستم استارت‌آپی آمریکا شده و این میزان حدودا برابر کل سرمایه‌گذاری‌های ریسک‌پذیر انجام شده در بقیه دنیا است.
این در حالی است که در آخرین فصل سال گذشته میلادی شرکت‌های سرمایه‌گذاری آمریکایی نسبت به فصل پیش از آن، تا 16 درصد کمتر سرمایه‌گذاری کردند. راستی‌آزمایی تک‌شاخ‌ها تا پیش از روز سیزدهم ماه مارس و اعلام شرایط اضطراری ملی در آمریکا به خاطر شیوع ویروس کرونا، در حال انجام بود.
سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر تخمین زده بودند که یک سوم تک‌شاخ‌های آمریکایی در روند سود و رشد قرار خواهند گرفت، یک سوم شکست می‌خورند و یک سوم دیگر از بین می‌روند. در حالی که این روز‌ها سرمایه‌گذاران در سراسر جهان به شدت تلاش می‌کنند تا سرمایه و دارایی‌هایشان را در امان نگه دارند، دارا خسروشاهی پیش‌بینی کرده است که رکود بازار با سرعتی سریع‌تر از چیزی که تصور می‌شود، اتفاق بیفتد.
بعضی‌ها این شرایط را مشابه حباب دات‌کام می‌دانند که بیست سال پیش منفجر شد. بعضی دیگر امیدوارتر و خوش‌بین هستند. با این همه و صرفنظر از دیدگاه‌های مختلفی که در این زمینه وجود دارد، شرایط فعالیت استارت‌آپ‌ها در آینده با چیزی که امروز وجود دارد، کاملا متفاوت خواهد بود.
