دکتر منوچهر مشتاقی؛ متخصص بیماری ریوی و مجاری تنفسی
آلودگی هوا یکی از جدی‌ترین مشکلات کلان‌شهرهاست که بیماری‌های فراوانی را به همراه دارد اما بدترین نوع این بیماری‌ها، بیماری‌های ریوی است.
آلودگی هوا نه‌تنها برای جمعیت ساکن در تهران بلکه در تمام شهرهایی که آلایندگی هوا رشد تأسف‌آوری داشته، باعث بیماری می‌شود که آن را برونشیت مزمن می‌خوانیم.
برونشیت
افرادی که دائم دچار سرفه و تنگی نفس می‌شوند و این سرفه یا تنگی نفس از دو ماه بیشتر ادامه پیدا می‌کند، بدان معناست که مجاری تنفسی این افراد دچار یک التهاب می‌شود که این التهاب مجاری تنفسی را تنگ می‌کند و درنتیجه ترشحاتی از مجاری تنفسی بیرون می‌آید.
بازنشستگان و سالمندان
کسانی که سالمند هستند و از دوران جوانی دخانیات مصرف کرده‌اند، اکنون باید رنج اشتباهی که در جوانی مرتکب شده‌اند را تحمل کنند.
سیگار نه‌تنها التهاب داخل برونش را زیاد می‌کند، بلکه سرطان ریه نیز ایجاد می‌کند.
سرطان ریه
کسانی که در جوانی سیگار می‌کشند بدانند که آینده بدی در انتظارشان است و عواقب دود سیگار را باید تحمل کنند.
کسانی که در جوانی سیگار را ترک نکرده‌اند، دیگر در سالمندی به فکر درمان نباشند زیرا چیزی از ریه‌هایشان باقی نمانده و کاری برای درمانشان نمی‌شود انجام داد.
تنها راه این است که از طریق برخی داروها تحمل بیماری را بیشتر کنیم، برای ترک سیگار هیچ‌وقت دیر نیست و می‌تواند عوارض بیشتر را کاهش دهد.
مصرف دخانیات و دود قلیان
به‌غیراز آلاینده‌های هوا، جوانان ما در معرض مصرف دخانیات و بدترین حالت آن دود قلیان قرار دارند.
جای تأسف بسیار دارد که جوانانی در سنین 20 - 30 سال به درمانگاه‌ها مراجعه می‌کنند و از بیماری ریوی گلایه دارند.
این جوانان در هفته چندین بار از قلیان استفاده می‌کنند و هنگامی‌که از آنان معاینه می‌کنیم یا مدارک پزشکی آنان را بررسی می‌کنیم، می‌بینیم ریه این جوان 20 ساله به‌اندازه یک فرد سالمند تخریب‌شده است.
با توجه به اینکه در مجلس شورای اسلامی قانون مبارزه با دخانیات به تصویب رسیده و استعمال دخانیات در مجامع عمومی ممنوع اعلام‌شده، می‌بینیم که در گوشه گوشه کشورمان، قلیان خانه‌های سنتی ایجادشده و قیمت یک قلیان در برخی از این اماکن تا 150 هزار تومان نیز عرضه‌شده است.
امروزه استفاده از قلیان به تفخر تبدیل‌شده و جوانان به مراکزی مراجعه می‌کنند که هرچقدر هزینه آن بیشتر باشد، بیشتر به همدیگر فخر می‌فروشند و البته در پارک‌ها و مراکز تفریحی نیز قلیان به‌وفور وجود دارد.
مصرف سیگار و قلیان
در انسان‌های سالم مژک‌هایی در مجاری تنفسی وجود دارد که همیشه به‌طرف خارج رانده می‌شوند و این مژک‌ها ترشحات را به‌سوی بیرون هدایت می‌کند.
اما مصرف سیگار و قلیان این مژک‌ها را از بین می‌برد که درنتیجه آن ترشحات در ریه باقی می‌ماند.
به همین دلیل این افراد دچار سرفه‌های صبحگاهی می‌شوند و درنتیجه این قبیل افراد باید سرفه بکنند تا بتوانند تنفس آرامی‌داشته باشند.
مصرف سیگار بعد از 10 سال برای انسان مشکل از بین رفتن مژک‌ها را ایجاد می‌کند. در شهری مانند تهران که آلاینده و هم دود وجود دارد و هم سیگار و قلیان مصرف می‌شود، فرد مصرف‌کننده دخانیات خیلی زودتر به این عارضه دچار می‌شود.
قلیان خطرناک‌تر از سیگار است. کسانی که سیگار می‌کشند بدانند که حرکت رو به بالای مژک‌های داخل مجاری تنفسی‌شان از بین می‌رود، اما آن‌هایی که قلیان می‌کشند بدانند که این مسئله سریع‌تر و بسیار وحشتناک‌تر است.
علم ثابت کرده که یک سرقلیان با 100 نخ سیگار برابری می‌کند.
بنابراین یک مصرف‌کننده قلیان بداند که روزانه معادل 100 نخ سیگار کشیده و این تخریب ریه از تنباکویی که در قلیان وجود دارد، بسیار وحشتناک‌تر از سیگار است.
تأسف‌آور تنباکوهایی است که از خارج کشور وارد می‌شود. موادی که در قالب تنباکوی سیب، موز، پرتقال و دیگر اسانس‌ها در قلیان مصرف می‌شود، بسیار وحشتناک است.
باید مشخص شود که چه افرادی این تنباکوها را وارد می‌کنند و از چه راه‌هایی وارد کشور می‌شود.
اگرچه تبلیغات می‌شود که این‌ها میوه هستند، اما در اصل مواد صنعتی زیان‌آوری هستند که تخریب برونش و مجاری تنفسی را تشدید می‌کند.
قلیان‌خانه‌ها
امیدواریم که وزارت بهداشت و درمان با سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به توافقی برسند که وقتی نظام پزشکی اعلام می‌کند مصرف قلیان در مراکز سرپوشیده ممنوع است، میراث فرهنگی اعلام نکند که در قهوه‌خانه‌های سنتی اشکالی ندارد و این مراکز را مجزا کند.
وقتی می‌دانیم مصرف قلیان چقدر برای انسان خطرناک است، مجزا کردن قهوه‌خانه‌های سنتی به معنی این است که میراث فرهنگی حکم بدهد مردم برای خودکشی به قهوه خانه‌های سنتی بروند.
