خبرگزاری فارس: میزگرد پسا کرونا در ایران (بررسی بخش‌های اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، سیاست خارجی، بین‌المللی و آثار و تبعات آن) در خبرگزاری فارس برگزار شد.
در این میزگرد ابوالفضل عمویی منتخب مردم تهران در مجلس یازدهم و روح الله متفکرآزاد منتخب مردم تبریز در مجلس یازدهم حضور داشتند که اظهارات آن‌ها به صورت مجزا منتشر می‌شود.
سوالات و پاسخ‌های ابوالفضل عمویی منتخب مردم تهران در مجلس یازدهم در این میزگرد در ذیل آمده است:
فارس: عده‌ای معتقدند که دنیا پیش از کرونا با دنیای پساکرونا بسیار متفاوت است؛ آیا نظم جهانی در اثر شیوع کرونا آسیب دیده است؟ چرا منافع کشور‌ها در دوران کرونا بر منافع اتحادیه‌ها و کشور‌های دوست و همسو برتری پیدا کرد؟
عمویی: همه موضوعات جهان شمول در تاریخ اثرات بزرگی داشته اند؛ برای مثال طاعون سیاه برای افول دوران قرون وسطی بسیار مؤثر بود ضمن اینکه آنفلوآنزای اسپانیایی هم تاثیر بسیار بالایی در تثبیت نظم بین‌المللی بعد از جنگ جهانی اول داشت.
** آثار و تبعات کرونا تا پایان سال 2021 وجود دارد
انتشار ویروس کرونا، تا کنون نشان داده است که اثرات مهم بین‌المللی داشته است از جمله اینکه اقتصاد جهانی به یک رکود گسترده فرو رفته و پیش‌بینی می‌شود که حداقل تا پایان سال 2021 این وضعیت منفی ادامه پیدا کند. یعنی اینکه روند رشد نزدیک به 50 ساله اقتصاد چین برای اولین بار در مرحله رکود قرار گرفته است.
کل دستاورد‌های اقتصادی آمریکا در دوران ترامپ که ظرف 4 سال جمع شده بود از بین رفت؛ این در حالی است که ما شاهد تمرکز اصلی ترامپ برای کسب پیروزی مجدد در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا هستیم و عملاً ما شاهد به چالش افتادن او هستیم؛ نکته دیگر آن است که این دستاورد‌ها ظرف مدت یک ماه رخ داده و کل رشد بورس داوجونز یا وال استریت هم افول داشته است و حتی به پیش از دوران انتخاب ترامپ بازگشته است.
همه اثرات کرونا در دنیا نشان می‌دهد که دنیای پیش از کرونا با دنیای پس از کرونا متفاوت است که البته ویژگی‌های متفاوتی هم دارد؛ نمی‌توانیم بگوییم در مقطع تاریخی فعلی یک نظم جدید بین‌المللی داریم بلکه می‌توانیم بگوییم نشانه‌ها، مصداق‌ها و روند‌هایی از یک نظم دیگر را مشاهده می‌کنیم که تشدید این روند‌ها هم نقاط ضعف نظم فعلی که به آن نظم لیبرال می‌گویند را با چالش روبرو کرده و هم اینکه شکل‌هایی از نظم نوین بین‌المللی در آینده را به ما نشان می‌دهد.
** تقویت روند‌های ملی گرایی برای مقابله با جهانی شدن
برای مثال باید بگویم که بخش زیادی از آنچه که به عنوان نظم بین‌المللی لیبرال می‌گوییم مبتنی بر روند‌های جهانی شدن، توسعه مناسبات اقتصادی بین‌المللی، توسعه مناسبات انسانی مانند سفر و گردشگری و تعاملات بانکی بین‌المللی و .. است.
ما شاهد آن هستیم که مجموعه‌ای از روند‌های جهانی شدن در حال حاضر با شیوع کرونا تضعیف شده است، ولی باید بگویم که روند‌های ملی‌گرایی هم تقویت شده است. به این معنا که کشور‌ها کمتر سیاست‌های بین‌المللی را می‌پذیرند و کم کم به سمت سیاست‌های ملی روی می‌آورند؛ در اتحادیه‌های بین‌المللی مانند اتحادیه اروپا تقریبا می‌توانم بگویم بحث بازگشت مرز‌ها مطرح شده است و عملا اروپای دارای مرز چیزی از اتحادیه اروپا نیست و متفاوت از قبل است.
** نظم بین‌المللی لیبرال در دوران کرونا تضعیف شد
در داخل کشور‌ها هم می‌توانم بگویم که جریان‌های ملی‌گرایی افراطی بعد از شیوع کرونا، برآمده و در حال تقویت است. ضمن اینکه نظرسنجی‌هایی که در داخل برخی کشور‌های غربی منتشر شده است نشان می‌دهد گروه‌های دست راستی در حال استفاده از این فضا به نفع خود هستند.
فارغ از این موضوع باید بگویم که تضعیف این گونه روند‌ها منجر به توسعه تعاملات بین‌المللی یا نظم بین‌المللی لیبرال، الگویی از توسعه غربی را به ما نشان می‌داد و عملا به کشور‌ها اعلام می‌کردند که این مسیر مسیری است که اگر کشوری آن را طی کند، پیشرفت می‌کند و اگر کشوری در رتبه‌بندی جهانی در زمره کشور‌های کمتر توسعه یافته یا جهان سوم هست با پیگیری این الگو به سمتی سوق پیدا می‌کند که کشوری شبیه آمریکا یا اروپای غربی تبدیل خواهد شد.
فارس: آمریکا و اروپا که خود را کشور‌های توسعه یافته به دنیا معرفی می‌شود بیشترین آسیب را در دوران شیوع کرونا دید و عملاً دنیای غرب از چشم مردم دنیا افتاد؛ چرا کشور‌ها دیگر نظم نوین جهانی که جهان اولی‌ها به آن افتخار می‌کردند از سوی کشور‌های دیگر اهمیتی ندارد؟
عمویی:، اما امروزه مخاطب بعد از شیوع ویروس کرونا در دنیا اینگونه می‌بیند که کشور‌های اروپای غربی که درگیر کرونا هستند با چالش‌های زیاد مواجه هستند؛ به طوری که یک میلیون نفر از مبتلایان به کرونا در کشور‌های اروپایی قرار دارند و از مجموعه فوت شدگان در جهان بیش از صد هزار نفر در اروپای غربی هستند لذا می‌توانم بگویم که اروپا مهمترین جایی است که بیشترین آسیب را از شیوع کرونا در جهان دیده‌اند.
**یک سوم گرفتاران کرونا در جهان، آمریکایی هستند
وقتی وزیر تجارت آمریکا اعلام می‌کند که کرونا فرصتی برای ایالت متحده آمریکا است تا بتواند جلوی شتاب رشد اقتصادی چین را بگیرد انتقادات زیادی به وی شد؛ این در حالی است که چین در تمام رنکینگ‌های میزان ابتلای به کرونا، رتبه اول را داشت و جایگاه ایران هم دوم یا سوم بود، ولی امروزه وقتی به لیست کشور‌های آسیب دیده از کرونا ملاحظه‌ای بیندازیم متوجه می‌شویم که رتبه ایران و چین به هشتم یا نهم تنزل پیدا کرده است.
در حال حاضر در جدول تعداد مبتلایان کرونا در جهان، آمریکا با فاصله عجیبی نسبت به دیگر مبتلایان دنیا رتبه اول را به خود اختصاص داده است؛ این در حالی است که مسئولان آن حتی می‌گویند امکان گرفتن تست‌های سراسری کرونا را ندارند.
نزدیک به یک سوم گرفتاران به کرونا در جهان مربوط به آمریکا است؛ این در حالی است که چینی‌ها که یک چهارم آن‌ها جمعیت دارند، ولی میزان مبتلایان به کرونا یک دهم تعداد مبتلایان آمریکا است.
**الگوی بوم‌گرایی در دوران کرونا تقویت شد/ الگوی توسعه غربی به چالش کشیده شد
الگوی توسعه غربی در دوران کرونا مورد چالش جدی قرار گرفته است؛ این در حالی است که تا پیش از این ذهنیت ما را به سمت پیگیری اجرای این الگو سوق می‌دادند.
ما در دوران پساکرونا شاهد آن هستیم که الگو‌های ملی در حال تقویت است، ولی کشور‌ها با این سؤال مواجه شدند که یک الگوی قطعی و جهان شمول برای مواجهه با کرونا یا دیگر بیماری‌های جهان شمول دیگر وجود ندارد. بلکه باید متناسب با کشور خود الگوی خود را عملیاتی کنند.
اگر به موضوع و الگوی بوم‌گرایی رسمیت بخشیده شود می‌تواند نظم بین‌المللی را دچار چالش کند؛ البته من این تلقی را ندارم که بگویم همه چیز روی هوا رفته است، ولی وقتی می‌بینیم روند‌های جهانی شدن در حال تضعیف است و ملی‌گرایی در کشور‌ها در حال احیاست نگاه‌ها متفاوت خواهد شد.
** کرونا به دنیا ثابت کرد سیاست‌های جهان شمول آمریکا قادر به راهبری نیست
کشور‌ها به این نتیجه رسیده‌اند که سیاست‌های جهان شمول آمریکا قادر به راهبری جهان نیست لذا به سمت تغییر وضعیت باز می‌گشته‌اند.
اگر از زاویه مسائل بین‌المللی به منشا شیوع ویروس کرونا نگاهی بیندازیم متوجه می‌شویم که واقعیت آن است که آمریکایی‌ها در مرحله اول و مقطعی که شیوع آن در داخل چین بوده و آسیب زیادی دیدند خیلی تلاش کردند که کرونا را به عنوان یک ویروس چینی به جهانیان معرفی کرده و آن را هدیه چین به جهان بنامند، اما وقتی از ویروس کرونا و شیوع آن آسیب دیدند و بعد از یک فاصله زمانی، این ویروس به آمریکا رسید ایالات متحده نشان داد که نتوانسته این ویروس را کنترل کنند.
فارس: اختلافات قبلی آمریکا با چین در دوران کرونا همچنان وجود داشت و حتی رئیس جمهور ایالات متحده ویروس کرونا را ویروسی چینی نامید و سعی کرد افکار عمومی دنیا را در این باره تحت تاثیر قرار دهد؛ مدیریت آمریکایی و مدیریت چینی را در کرونا چگونه دیدید؟
عمویی: بحث‌هایی در داخل آمریکا مطرح می‌شود که بایستی از چینی‌ها به دلیل آسیبی که به ایالت متحده زده‌اند شکایت کنند لذا به نظر می‌رسد آن‌ها تهدید و آسیب و چالشی که امروز تحمل کردند را می‌خواهند با متهم کردن چین وارونه جلوه دهند، اما واقعیت آن است که چین بعد از یک چالش جدی در مواجهه با ویروس کرونا به خوبی توانستند موضوع را مدیریت کرده و آن را تبدیل به یک فرصت کنند.
امروزه بیشترین کمک خارجی به کشور‌ها به منظور پیشگیری و کنترل کرونا از طرف چینی‌ها به کشور‌های دیگر صورت می‌گیرد.
** کمک‌های جهانی چین در دوران کرونا برای تثبیت قدرت نرمش است
هر کشوری که به دنبال تثبیت جایگاه خود در نظام بین‌الملل به عنوان قدرت برتر است، نباید فقط به دنبال تثبیت قدرت نظامی‌اش باشد بلکه باید از طریق اعمال نفوذ و ساختن قدرت نرم در زمینه تثبیت جایگاهش گام بردارد.
چینی‌ها به خیلی کشور‌های دنیا ماسک دادند و به خیلی از کشور‌های دیگر صادرات دستگاه‌های تنفس مصنوعی (ونتیلاتور) داشته‌اند، چون چینی‌ها به خوبی با بحران آشنا بودند و سعی کردند تهدید را با فرصت جواب دهند. اما در مقابل آمریکایی‌ها این موضوع را مطرح می‌کردند که چینی‌ها این بحران را برای دنیا به وجود آوردند. ولی به نظرم به همین زودی‌ها نتایج علمی منشا ویروس کرونا مشخص نخواهد شد.
در چارچوب فعلی رقابتی در دنیا برای آنکه چه کشوری مؤثرتر است و چه کشوری در حال مدیریت بهتر مقابله با کروناست وجود دارد.
** کرونا پدیده بوده و فراتر از بیماری است
از یک طرف آمریکایی‌ها و از طرف دیگر اروپایی‌ها سعی در مدیریت دارند و چینی‌ها هم همینطور؛ انگلیسی‌ها موضعی شبیه آمریکایی‌ها در برابر چینی‌ها اتخاذ کردند. استرالیا هم درخواست تحقیق درباره منشا ویروس کرونا علیه چینی‌ها داده است. همچنین فرانسوی‌ها هم موضع بینابینی گرفته‌اند؛ و اصل موضوع که ممکن است منشا انسانی باشد را مورد چالش قرار داده و عنوان کردند چین در این باره مسئولیت بین‌المللی دارد و باید این آنرا بپذیرد.
کرونا فراتر از یک بیماری است و عملا یک پدیده است که منجر به تحولات متعددی در دنیا خواهد شد که بخشی از آن در حوزه بین‌المللی و مسائل سیاسی است.
فارس: تحریم‌های ظالمانه آمریکا علیه ایران توانست برای ما مشکل ایجاد کند، ولی برخی کشور‌ها با دور زدن این تحریم‌ها و با نیت‌های انسان دوستانه به ایران کمک کردند؛ آیا احتمال تکرار چنین روشی وجود دارد؟
عمویی: تاثیرات کرونا برای جمهوری اسلامی یکسری فرصت ایجاد کرده و یکسری چالش؛ از لحاظ فرصت‌ها باید بگویم که نفس چالش نظم بین‌المللی غربی یا همان نظم بین‌المللی لیبرال برای ایران فرصت است چرا که همین نظم بین‌المللی، ابزار آمریکا برای اعمال فشار علیه کشورمان است.
مردم ایران در شرایطی کرونا را تحمل کردند که تحت تاثیر ظالمانه‌ترین تحریم‌ها قرار دارند. تحریم‌هایی که برای هیچ کشوری به این صورت سابقه ندارد و حتی کره شمالی هم اینگونه نیست لذا ما در چنین شرایطی در حال مبارزه با کرونا هستیم. پیشگیری، مقابله و مبارزه با ویروس کرونا چیز‌های زیادی را به همه ما آموخت. چرا که نوع مواجهه ما با کرونا و مدیریت آن دانش‌های ما را بالا برد.
** نظم بین‌المللی فعلی، ابزار آمریکا علیه دیگران است.
چون جمهوری اسلامی جزیی از نظم بین‌المللی محسوب نمی‌شود و همین موضوع می‌تواند برای ما فرصت به حساب آید. چرا که از نظر غربی‌ها، جمهوری اسلامی یک بازیگر چالش‌گر محسوب می‌شود و اگر این نظم بین‌المللی دچار خدشه شده و آسیب می‌بیند برای جمهوری اسلامی فرصت است؛ این نظم و چارچوب‌ها و ساختار‌ها که ما عنوان رژیم‌های حقوقی بر آن می‌نامیم رژیم حقوقی و مالی و ابزار ایالات متحده علیه دیگران محسوب می‌شود.
در شرایطی که قبل از کرونا هیچ کشوری حاضر نبود تعاملات مالی و اقتصادی با ایران داشته باشد، اما خیلی از کشور‌ها بدون مجوز با ایران کار کردند، زیرا آن‌ها متوجه شدند تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی خیلی ظالمانه است؛ آن‌ها متوجه شدند اگر با جمهوری اسلامی برای مقابله با کرونا مشارکت نکنند آسیب آن متوجه خودشان خواهد شد.
** کمک برخی کشور‌ها در دوران کرونا یعنی فرستادن پالس مثبت برای تهران
مدت‌های مدیدی بود دولت امارات که مسائل و اختلافات زیادی با ما دارد از فرصت کرونا و پالس مثبتی را به جمهوری اسلامی با اعطا و ارسال برخی کمک‌ها داد.
چند اتفاق مهم در محیط منطقه‌ای و بین‌المللی ما رخ داد که برای مثال می‌توانم به کاهش حجم فعالیت‌های نظامی آمریکا در آمریکا اشاره کنم که بخشی از این کاهش تحت تاثیر شیوع کرونا بوده است یعنی اینکه آمریکایی‌ها صریحاً اعلام کردند که به دلیل کرونا این کار را انجام دادند.
فارس: خیلی از کارشناسان معتقدند که با توجه به اینکه ایران در موج اول شیوع کرونا در دنیا بوده است باید از تهدید ایجاد شده به عنوان فرصت نگریست؛ چنین امکانی را داریم؟
عمویی: در دوران پساکرونا فرصت جدیدی برای جمهوری اسلامی ایجاد شد؛ چون ما در موج اول کرونا در دنیا بودیم کشورمان ظرفیت بسیار خوبی در زمینه تولید ماسک و اقلام بهداشتی و مواد ضد عفونی کننده پیدا کرده و ما در شرایطی هستیم که تقریبا به مرحله‌ای رسیده‌ایم که خودکفا شده وبه زودی می‌توانیم از نیاز‌های کشور عبور کرده و به مرحله صادرات برسیم؛ عجله‌ای برای رسیدن به این مرحله نداریم، ولی وقتی ذخایر خود را در نظر بگیرم و کنار بگذاریم می‌توانیم به صادرات فکر کنیم؛ صادراتی محصولاتی که خیلی از کشور‌های دنیا به آن نیاز دارند.
ما با برخی کشور‌هایی مواجه هستیم که نیازمند ونتیلاتور هستند؛ حتی آمریکایی‌ها که نیازمند ونتیلاتور هستند از یک شرکت روسی که خودشان آن را تحریم کرده بودند نیازمندی‌هایشان را تامین کردند.
** صادرات کالا‌های بهداشتی یک فرصت در اختیار ایران پس از کرونا
صادرات کالا‌های بهداشتی یک فرصت مطلوب در اختیار جمهوری اسلامی در دوران پساکروناست که البته این فرصت الزاماتی دارد که باید برای آن فکر کنیم.
امروز همسایگان ما در موضوعات مختلف به ما نیازمند هستند؛ به طوری که همسایگان شرقی (افغانستان و پاکستان) نیازمند اقلام بهداشتی و مواد غذایی هستند؛ این در حالی است که متاسفانه افغانستان دچار کمبود مواد غذایی شده که باید برای تامین نیاز‌های آن‌ها ضمن نگاه انسان دوستانه و برادرانه، از این فرصت استفاده کرده و از ابزار‌های در اختیارمان برای صادرات به آنجا استفاده کنیم.
** ملت ایران از تهدید کرونا، فرصت ساخت
در چارچوب فرصت‌های لازم برای صادرات اقلام مختلف در دوران پساکرونا تهدیداتی هم وجود دارد؛ خود موضوع کرونا به عنوان یک مقوله بهداشتی می‌توانند ما را دچار سختی برای صادرات کالا‌های غیر نفتی کند. چرا که مرز‌های ما برای مدتی به طور کامل بسته شده بود؛ این در حالی است که آمریکایی‌ها از این فضا سوء استفاده کرده و گفتند کاری که ایالت متحده نتوانست با تحریم‌ها علیه ایران انجام دهد کرونا در حال انجام آن است.
کرونا به ما یادآوری کرد که اگر قرار باشد ملتی روی پای خود بایستد می‌تواند با یک موضوع خاص با آن هوشمندانه و برآمده از اصل مقاومت برخورد کند در حالی که ما آنرا پیش از این نمی‌دانستیم و عملا توانستیم از این تهدید به عنوان فرصت استفاده کنیم.
فارس: در دوران پساکرونا و با توجه به اینکه برای صادرات نفتی دچار مشکل هستیم می‌توانیم روی صادرات غیرنفتی بویژه محصولات بهداشتی و پزشکی حساب ویژه باز کنیم؛ صادرات این اقلام به همسایگان می‌تواند در سال جهش تولید ارزآوری خوبی برای ایران داشته باشد؛ می‌توان در زمینه صادرات این اقلام کار‌های اساسی کرد؟
عمویی: ما در مقطعی مشکل صادرات کالا‌های غیرنفتی داشتیم که برای کشورمان یک چالش و مشکل ایجاد کرده بود، اما نیازمند تدبیر هستیم که بخشی از آن به دستگاه‌های اجرایی بازمی‌گردد و بخشی دیگر هم به فعالیت‌های مجلس شورای اسلامی.
دستگاه‌های دولتی نظیر وزارت خارجه و وزارت بهداشت لازم است که کار‌هایی را به صورت مشترک و با همراهی هم انجام دهند تا بتوانیم صادرات غیرنفتی (محصولات بهداشتی و پزشکی) از سر گرفته شود ضمن اینکه معاونت اقتصادی وزارت خارجه و وزارت بهداشت باید موضوع صادرات اقلام بهداشتی و تجهیزات پزشکی و مواد ضد عفونی کننده را در دستور کار ویژه خود قرار دهند و بر همین اساس نیازمند رعایت پروتکل‌های بهداشتی هستیم.
** لزوم همراهی وزارت خارجه و وزارت بهداشت برای صادرات محصولات بهداشتی
خیلی از کشور‌ها مسئله‌شان آن نیست که کالا بخرند یا نخرند بلکه دغدغه خرید کالای بهداشتی دارند و بر همین اساس نمی‌خواهند کالای را خریداری کنند که ممکن باشد دارای ویروس باشد؛ لذا راننده‌ای که این کالا را با خود حمل می‌کند و بسته‌بندی کالا و شرایط تولید این کالا از دغدغه آنهاست تا همگی در محیط بهداشتی باشند که نیازمند مجوز‌های بهداشتی هستند لذا این کار نیازمند مجوز‌ها و گواهی‌هایی است که وزارت خارجه و وزارت بهداشت در همراهی با هم می‌توانند این کار را انجام دهند.
محصولات بهداشتی و پزشکی ایران به دلیل استاندارد‌های بالایی که دارد می‌تواند مورد استفاده دیگر کشور‌ها قرار گیرد به همین دلیل وزارت خارجه و وزارت بهداشت با دیپلماسی فعال‌تر می‌توانند پروتکل‌های لازم را نهایی کرده و برای کشور ارزآوری داشته باشند.
امضای پروتکل‌های بهداشتی صادرات اقلام بهداشتی و پزشکی با همسایگان باید خیلی سریع عملیاتی شود و بتوانیم با این کار ضمن افزایش صادرات کالا‌های غیرنفتی مراودات با همسایگان را توسعه دهیم.
** صادرات در دوران پساکرونا را به همسایگان بیشتر کنیم
باید بتوانیم بخش زیادی از صادرات غیرنفتی را از طریق همسایگان‌مان عملیاتی کنیم این در حالی است که در برخی سال‌ها ما حدود 14 میلیارد دلار صادرات کالا به عراق داشتیم که در حال حاضر کمتر شده است؛ هر چند می‌دانیم کرونا تمام دنیا را تحت تاثیر قرار داده و توانسته بر میزان صادرات ایران بر کشور‌های همسایه تاثیر منفی بگذارد، اما باید از شرایط بوجود آمده حداکثر استفاده را کنیم.
ما یک و نیم میلیارد دلار مراودات تجاری و صادرات به پاکستان داشتیم که هم اکنون به دلیل تعطیلی مرز‌ها این موضوع کاهش پیدا کرده و تجار امکان رفت و آمد ندارند.
**پروتکل‌های بهداشتی با کشور‌های خارجی را سریعا عملیاتی کنیم
مسئله عملیاتی شدن پروتکل‌های بهداشتی را اگر بتوانیم خیلی سریع برطرف کنیم و هیأت‌های دو طرف به صورت مجازی و رسمی رفت و آمد‌های خود را ادامه داده و تبادل متن تفاهم نامه همکاری را داشته باشند صادرات ایران افزایش چشمگیری خواهد داشت.
کار‌های بزرگ با اقدامات مشترک و همدلی ایجاد می‌شود لذا حتما وزارت خارجه به تنهایی صلاحیت تائید پروتکل‌های بهداشتی را نخواهد داشت به همین دلیل وزارت بهداشت باید مجوز‌های لازم را در این باره صادر کند؛ لذا دستگاه دیپلماسی باید با جدیت بیشتری این اقدام را دنبال کرده و میزان مراودات بین ایران و کشور‌های دیگر را افزایش دهد؛ هر چند می‌دانیم وزارت بهداشت به دلیل مدیریت ستاد ملی کرونا، وقت و زمان زیادی نداشته و موضوعات مختلفی را دنبال می‌کند، اما این موضوع هم بخشی از اولویت‌های کشور است که باید از سوی این وزارتخانه دنبال شود.
** همسایگان نیازمند محصولات بهداشتی و غذایی ایرانی
یکی از مطالبات مردم آن است که وقتی ما از شرایط قرنطینه خارج شدیم و کسب و کار‌ها در کشور رونق پیدا کرد نیازمند بازار‌های جدید هستیم و باید فراتر از بازار‌های فعلی به ویژه همسایگان که مطالبه آن‌ها کالا‌های ایرانی است، پاسخ دهیم، برخی همسایگان از ایران توقع دارند که اقلام بهداشتی، پزشکی و مواد ضد عفونی کننده را در اختیار آن‌ها قرار دهیم ضمن اینکه برخی از آن‌ها نیازمند مواد غذایی هستند.
شرایط کرونا برای جمهوری اسلامی یک ضرورت خاص است که اگر بتوانیم تاثیرات بین‌المللی آن را درک کنیم و فضای عمومی را بفهمیم که چه اتفاقی رخ داده است در آن صورت می‌توانیم از ظرفیت‌های داخلی کشورمان برای برون رفت از این مشکل استفاده کرده و برای رفع تهدیدات برنامه‌ریزی لازم را انجام دهیم ضمن اینکه باید بدانیم چه فرصت‌هایی را می‌توانیم برای خود بسازیم.
فارس: در دوران کرونا شاهد اوج گیری فرهنگ کمک به یکدیگر و نوع دوستی بودیم که دنیای غرب فاقد چنین چیزی است؛ آیا از این ظرفیت می‌تواند برای برون رفت از مشکلات دیگر استفاده کرد؟
عمویی: الگوی غربی توسعه در ذهن افکار عمومی دنیا دچار چالش شده است، اما من در مورد جمهوری اسلامی معتقدم عملکرد ملت ایران علیرغم آسیب‌هایی که از کرونا دیده و حدود 92 هزار نفر به این ویروس مبتلا شده و حدود 6 هزار نفر هم جان خود را از دست داده‌اند در مجموع خوش درخشیدن بوده است.
ما در موضوع بحران کرونا، ظرفیت‌ها و بخش‌های ویژه‌ای را در کشورمان پیدا کردیم که تاکنون از آن غفلت کرده بودیم؛ یکی از آن موضوعات شبکه مویرگی توزیع است.
**نقش ویژه شبکه معتمدین محلی و جهادی و بسیجی در دوران کرونا
یکی از چالش‌هایی که غربی‌ها در بحران کرونا داشتند مربوط به کمبود کالا بود در صورتی که چنین دغدغه‌ای در کشورمان وجود نداشته است. با آنکه سوپرمارکت و خواربار فروشی‌های محلی هیچ وقت در ایران جدی گرفته نشده بودند و حتی برخی از نهاد‌ها توصیه کرده بودند که به سمت توسعه فروشگاه‌های بزرگ برویم. اما شبکه توزیع مویرگی در بحران کرونا توانست ما را نجات دهد.
خیلی از خانواده‌ها برای تامین نیاز‌ها و مایحتاج خود به منظور خرید به سر کوچه‌شان می‌رفتند نه جای دیگری؛ و وقتی حجم زیادی جنس و کالا را در مغازه محله‌شان می‌دید با آرامش خاطر به منزلشان بازمی‌گشت؛ عملا این کار منجر به گذران بهتر دوران قرنطینه در کشورمان شد.
شبکه معتمدین محلی و گروه‌های جهادی و بسیجیان و مجموعه افراد جهادگر فرصت بسیار خوبی بودند که در دوران بحران کرونا توانستند بار زیادی از دوش کشور بردارند که پیش از این از این پتانسیل استفاده نکرده بودیم.
** عدم توصیه فرهنگ کار خیر در غرب به انسان‌ها
بخشی از آسیب‌های جوامع غربی از بحران کرونا به عدم وجود گرو‌ه‌هایی نظیر معتمدین محلی باز می‌گشت که عملا خیریه‌های آن جوامع امکان پاسخگویی به حجم نیاز‌ها را نداشتند.
فرهنگی که انسان غربی در آن بزرگ می‌شود خیلی توصیه‌ای به کار خیر ندارد. اما ما این فرصت را به صورت بومی داشته‌ایم که خدمت بسیار بزرگی را به کشورمان کردند.
فارس: خانواده‌ها در دوران کرونا تلاش‌های ویژه‌ای کردند که از بیماران خود مراقبت کنند این در حالی است که در جوامع جهان اول خانواده به معنای جوامع جهان سوم وجود ندارد؛ به نظر می‌رسد از این فرهنگ غفلت کرده بودیم؛ ارزیابی شما از این موضوع چیست که بتوانیم از این ظرفیت در آینده استفاده کنیم؟
عمویی: نظام سلامت کشورمان علیرغم فشار و بحرانی که در موضوع کرونا تحمل کرد نشان داد که تاب‌آوری بسیار بالایی دارد. این در حالی است که اگر در ژاپن کسی به ویروس کرونا مبتلا شود تخت بیمارستانی برای او وجود ندارد چرا که ظرفیت بیمارستان‌های آن پر شده است، اما به دلیل فرهنگ بومی در کشورمان و با استفاده از اقدامات جهادی، حجم زیادی از ظرفیت‌های بیمارستانی آزاد شده و برخی از بیماران مبتلا به کرونا در خانه‌هایشان دوران نقاهت را می‌گذرانند.
**تاب آوری نظام سلامت ایران در دوران کرونا قابل تقدیر است
در ایران هم اکنون نزدیک به 23-24 هزار نفر به صورت رسمی دچار کرونا هستند که این آمار منهای بهبود یافتگان است، اما تقریبا سه تا چهار هزار نفر از تخت‌های بیمارستانی ما را اشغال کردند و بقیه این افراد در قرنطینه خانگی دوران درمان خود را طی می‌کنند لذا چنین انتظاری را نمی‌توانیم در جوامع غربی که مفهوم خانواده را به معنای واقعی ندارند، داشت.
مفهوم خانواده، پرستاری و همدلی به قدری که در فرهنگ بومی شرق و خاورمیانه اسلامی وجود دارد در جوامع غربی نیست؛ تاب آوری نظام سلامت کشورمان که بخشی از آن مرهون خدماتی است که از ابتدای جمهوری اسلامی به آن شده است و سرمایه‌گذاری زیادی در آن صورت گرفته و پزشکان و پرستاران خدمات بی‌شائبه‌ای انجام دادند نشان داده که حوزه درمان و بهداشت کشورمان از قدرت بالایی برخوردار است.
**از فرهنگ خانواده محوری در ایران غفلت کرده‌ایم
فرهنگ خانواده محوری در ایران موضوعی بود که کمی از آن غافل شده بودیم، اما بحران کرونا نشان داد که از این فرصت باید بیشتر استفاده می‌کردیم که پیش از آن این موضوع را ندیده بودیم.
ما در ژاپن و خانوادههای آن کشور چنین چیزی را سراغ نداریم که بتوانند 20 هزار مبتلا به کرونا را در منازل نگهداری کنند در حالی که این عده در خانوادههای ایرانی در حال طی کردن دوران نقاهت خود هستند این در حالی است که گاهی اوقات دو تا سه نفر برای رسیدگی به آن فرد کرونایی درگیر می‌شوند.
** احیای ایران در دوران کرونا و افتخار در دوران پسا کرونا
ما دربحران کرونا نشان دادیم که در آینده نزدیک می‌توانیم در مجامع بین‌المللی سرمان را با افتخار بالا بگیریم چرا که آمریکایی‌ها معتقد بودند و تلاش زیادی کردند اینگونه القا کنند که کاری که تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی نتوانست انجام دهد را با بحران کرونا نهایی کنند.
آمریکایی‌ها می‌گفتند که برخی منافذ تنفسی که برای جمهوری اسلامی در موضوع تحریم‌ها باقی مانده بود به وسیله کرونا، بسته خواهد شد. اما آسیبی که آمریکا از موضوع کرونا دریافت کرد چندین برابر آسیبی بود که ایران دریافت کرده است، اما ما توانسته‌ایم خود را احیا کنیم و اگر مردم همکاری لازم را داشته باشند می‌توانیم به سمت مدیریت دقیق‌تر کرونا هم گام برداریم.
