پروتکل‌های بهداشتی و الزامات آن به‌ویژه در روز‌های اوج شیوع موجب شده برخی از خطوط تولید کارخانه‌ها با اختلال روبهرو شود. در سوی دیگر، یعنی طرف عرضه نیز با سد تعطیلی بازارها و پاساژ‌ها روبهرو شد. با این حال هم تولیدکنندگان لوازم‌خانگی و هم فروشندگان آنها در برابر تعدیل نیرو‌ها مقاومت کرده‌اند.
انتظارات در شرایط سخت
شیوع بیماری کرونا در سطح کشور باعث شد تا بسیاری از بازارها در اسفند 98 و فروردین سال‌جاری فعالیت خود را متوقف کنند. اما در طول هفته گذشته با رعایت پروتکل‌های بهداشتی فعالیت واحدها آغاز شده است. در این میان بازار خرید و فروش لوازم‌خانگی هم تکانی خورده و گرم شده و واحدهای صنفی اقدام به فروش محصولات خود می‌کنند. به اعتقاد فروشندگان لوازم‌خانگی تعطیلی بازار اسفند ماه باعث شده بود تا فروش واحدها متوقف شود و همین امر آنها را در منگنه گذاشته بود اما خوشبختانه درحال‌حاضر بازار تا حدودی با مشتری روبهرو است که این موضوع واحدها را برای گشایش مغازه‌ها دلگرم‌تر کرده است. با این وجود تعطیلی در زمان اوج فروش تولیدکنندگان و فروشندگان لوازم‌خانگی را با مشکلات پیچیده‌ای روبهرو کرده است. مرتضی میری رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و فروشندگان لوازم‌خانگی به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: تعطیلی در این دو ماه فشار زیادی به واحدهای فروشنده وارد کرده است. او در ادامه می‌گوید: ما نیز مانند دیگر اصناف در چرخه این فشار افتاده‌ایم، اولویت مردم به خرید لوازم بهداشتی و غذایی تبدیل شده و با تعطیلی تالار‌ها و مراسم‌ها ازدواجی سر نمی‌گیرد. همه اینها فرصت فروش و تقاضا برای این محصولات را از کاهش داده است.
او با اشاره به انتظارات از دولت می‌گوید: ما به خوبی درک می‌کنیم که در شرایط فعلی تحت فشار شدیدترین تحریم‌ها قرار گرفته‌ایم و دولت نیز شرایط مطلوبی برای حمایت از کسب‌وکار‌ها ندارد. اما دولت باید مانند دیگر کشور‌ها حمایت‌هایی را از بنگاه‌های اقتصادی در نظر بگیرد. او در تشریح این انتظارات می‌گوید: حداقل 3 ماه انتهایی سال 98 بیمه و مالیات اخذ نشود و اینها مشمول بخشیدگی شود.
فرصتی برای تولیدکنندگان ایرانی
پیش از اعلام حضور کرونا در ایران چند خبر از راه‌اندازی کارخانه‌های تولید لوازم‌خانگی از سراسر ایران مخابره شد. از سوی دیگر با کم‌رنگ‌تر شدن شرکت‌های خارجی تولید‌کننده، فرصت بیشتری برای کسب سهم بیشتر برای تولیدکنندگان ایرانی فراهم شد. چندی پیش رئیس اتحادیه فروشندگان استان البرز اعلام کرده بود «در گذشته حدود 90 درصد بازار لوازم‌خانگی را اجناس خارجی تشکیل می‌دادند اما امروز سهم لوازم‌خانگی ایرانی از بازار لوازم‌خانگی ایران به بیش از 60 درصد رسیده که این کالاها تولیدات داخل هستند.»
مرتضی میری در این خصوص می‌گوید: در ماه‌های اخیر محصولات بیشتر و متنوع‌تری در داخل کشور تولید شده است. او ادامه می‌دهد: ما نشان دادیم می‌توانیم روی پای خود بایستیم. شاید در بازار به‌دنبال یک برند خاص بگردید و آن را پیدا نکنید، اما تمامی محصولات در بازار به راحتی در دسترس است. شاید نیاز تمام سلیقه‌ها برطرف نشود اما می‌توان گفت 100 درصد نیاز بازار تامین می‌شود. او ادامه می‌دهد: در برخی از اجناس مانند ماشین ظرفشویی و کولر گازی با محدودیت‌هایی روبهرو بودیم اما با افزایش این تولید نیاز این محصولات برطرف شده است.
کارخانجات پارس الکتریک یکی از همین تولید‌کنندگانی است که چند ماه پیش، پس از چند سال دوری، دوباره به این بازار برگشته است. این شرکت که تمرکز خود را بر تولید انواع تلویزیون معطوف کرده به محض شروع با کرونا روبهرو شده است، موضوعی که به‌نظر می‌رسد نتوانسته خللی در ادامه کار آن ایجاد کند.
احسان وحیدی‌فرد، مدیرعامل و عضو هیات‌مدیره شرکت کارخانجات پارس الکتریک در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: بعد از چند سال که پارس الکتریک تولید مستمر برای بازار نداشت، ابتدای دی‌ماه تولید را از سر گرفتیم. او درباره مشکلات ایجاد شده بابت کرونا می‌گوید: با اعلام پروتکل‌های بهداشتی خطوط تولید با مشکلاتی روبهرو شد و اسفند‌ماه را به‌عنوان بهترین زمان ممکن برای فروش را از دست دادیم. با این حال او می‌گوید اگرچه فروش در این ماه پایین‌تر از انتظارات بوده اما آن را بد هم نمی‌خواند. او ادامه می‌دهد ما با تمامی مشکلات مانع از توقف تولید شدیم.
مقاومت در برابر تعدیل
تعدیل یکی از سیاست‌هایی است که به‌طور معمول بنگاه‌های اقتصادی در برابر بحران‌ها به‌کار می‌بندند. در این روز‌ها بسیاری از بنگاه‌ها به شیوه‌ای پیش دستانه و بی‌توجه به از دست رفتن سرمایه انسانی دست به تعدیل و اخراج نیروی‌های کار خود زدند. با این حال رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و فروشندگان لوازم‌خانگی می‌گوید واحدهای این صنف در برابر این فشار‌ها مقاومت کرده‌اند و دست به تعدیل نزده‌اند.
مرتضی میری رئیس اتحادیه تولیدکنندگان لوازم‌خانگی خاطرنشان می‌کند: بازیگران این صنف در برابر فشار‌های ناشی از تعطیلی‌ها مقاومت کرده و تعدیل نیرو نکرده‌اند. او ادامه می‌دهد: اگرچه فشار زیادی بر این واحدها تحمیل شده اما آنها با پرداخت حقوق پرسنل خود از این کار پرهیز کردند. احسان وحیدی‌فرد مدیرعامل پارس الکتریک نیز می‌گوید: هیات‌مدیره تصمیم گرفت که تعدیل نیرویی صورت نگیرد. ما تصمیم داریم به منظور توسعه خطوط تولید نیرو‌های تازه‌ای را جذب کنیم. این فعال اقتصادی با ارائه راهکار مناسب دولت در برابر شرایط ایجاد شده می‌گوید: دولت باید تلاش کند مقدمات تقاضای موثر را ایجاد کند. با این اتفاق منابع در بازار افزایش و امکان خرید افزایش می‌یابد. او ادامه می‌دهد: اگرچه واحدهای تولیدی با مساله سرمایه در گردش دست به گریبان هستند اما اگر به نحوه توزیع منابع بانکی نگاه کنید می‌بینید که بخش بزرگی از این منابع به سمت واحدهای تولیدی سرازیر شده است. این درحالی است که اگر همه این منابع در سمت تولید متورم شود، تقاضای موثر شکل نخواهد گرفت.
افزایش تولید و مساله ارز نیمایی
رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و لوازم‌خانگی تصریح می‌کند: ممکن است به علت نوسانات، قیمت تمام شده محصولات تولیدی در داخل افزایش یابد. به گفته میری 50 درصد قطعات یک یخچال وارداتی است و بر همین اساس نرخ دلار بر افزایش قیمت لوازم‌خانگی موثر است. هم اکنون قطعاتی چون موتور، تایمر و ترموستات از خارج تامین می‌شود و حتما نیاز به واردات آنها داریم. رئیس اتحادیه لوازم‌خانگی درخصوص افزایش قیمت برخی محصولات لوازم‌خانگی بیان کرد: با توجه به مسائلی مانند افزایش حقوق، عوارض شهرداری و... شاهد افزایش قیمت 5 تا 10 درصدی لوازم‌خانگی خواهیم بود.او خاطرنشان کرد: انتظار داریم سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان قیمت لوازم‌خانگی را یکنواخت کند تا شاهد نوسان قیمتی در این حوزه نباشیم.
پیچیدگی‌های واردات مواد اولیه
رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و فروشندگان لوازم‌خانگی می‌گوید: تولیدکنندگان لوازم‌خانگی اکنون با مشکل دریافت ارز نیمایی برای واردات قطعات موردنیاز تولید مواجه شده‌اند. او می‌گوید: براساس اعلام تولیدکنندگان صنعت لوازم‌خانگی، از ابتدای سال‌جاری، برای واردات قطعات لوازم‌خانگی ارز نیمایی به واردکنندگان و تولیدکنندگان تخصیص نیافته است. واردکنندگان و تولیدکنندگان لوازم‌خانگی باید برای واردات قطعات مورد نیاز تولید، ارز را به قیمت آزاد تهیه کنند که این موضوع قیمت تمام شده تولید را افزایش خواهد داد.
احسان وحیدی‌فرد نیز درخصوص اثرات حذف ارز نیمایی می‌گوید: این تصمیم می‌تواند به‌طور مستقیم در افزایش قیمت‌ها موثر باشد و با توجه به نیاز به این مواد می‌تواند تا 40 درصد قیمت تمام شده را افزایش دهد.
اصفهان، قطب تولید و رکود!
از سوی دیگر علیرضا قندی، نایب‌رئیس اتحادیه لوازم‌خانگی استان اصفهان می‌گوید: صنعت لوازم‌خانگی استان اصفهان دومین صنعت مهم در کشور است اما درحال‌حاضر به‌دلیل کمبود شدید مواد اولیه در واحدهای تولیدی استان شاهد رکود 30 درصدی در این صنعت هستیم.
به گفته قندی، از آنجا که شاهد شیوع ویروس خطرناک کرونا در سطح جامعه هستیم درحال‌حاضر هیچ‌گونه تجارت و واردات کالایی از سوی کشور‌های خارجی به داخل بازار استان انجام نمی‌گیرد و می‌توان این مشکل را اصلی‌ترین علت کمبود مواد اولیه در این صنعت دانست و در حقیقت سرچشمه این مشکلات ناشی از ویروس کرونا است. قندی تاکید کرد: استان اصفهان قطب صنعت لوازم‌خانگی در کشور شناخته می‌شود. در تلاش هستیم تا هرچه سریع‌تر موانع و مشکلات این صنعت را از سر راه برداریم. در استان اصفهان 5 شرکت بزرگ تولید لوازم‌خانگی وجود دارد. همچنین بیش از هزار نفر در واحدهای تولیدی صنعت لوازم‌خانگی استان اصفهان مشغول کار هستند که متاسفانه شیوع ویروس کرونا و خسارات آن باعث شده تا شاهدکاهش تولید واحدهای صنعت لوازم‌خانگی به‌خاطر رکود باشیم.
