خدمات معاینه فنی روی دیوار
در ایران خودمان، معاینه فنی اتومبیل‌ها فقط در برخی از مواقع جدی گرفته می‌شود. مثلا در روزهایی به شدت آلوده، همه یاد قانون اجباری بودن معاینه فنی برای اتومبیل‌ها می‌افتند. خیلی‌ها هم خدمات مختلفی در این زمینه ارائه می‌دهند. اگر اپلیکیشن دیوار را روی موبایل‌تان داشته باشید و عبارت «معاینه فنی» را در بخش جست‌وجو این اپلیکیشن سرچ کنید با انواع آگهی‌ها در این زمینه مواجه می‌شوید؛ از تعمیر و عیب‌یابی اتومبیل برای اخذ معاینه فنی بگیرید تا اجاره کاتالیزور برای گرفتن معاینه فنی! حتی در بسیاری از آگهی‌های فروش اتومبیل که در سایت دیوار قرار گرفته، قید شده که این خودرو دارای برگه معاینه فنی است که این می‌تواند خیال خریدار را از برخی جهات راحت کند. حالا برویم سر وقت دیگر شهرهای مهم دنیا تا ببینیم در آنها چه خبر است.
ژاپن و مراحل سخت «شیکن»
ژاپن یکی از بزرگ‌ترین کشورهای تولیدکننده خودرو و موتورسیکلت در جهان است. اما همه محصولات تولید شده به دلیل عدم همسانی با قوانین معاینات فنی اجازه تردد در این کشور را ندارند و صرفا برای صادرات به سایر کشور‌ها تولید می‌شوند. معاینه فنی برای تمام خودرو‌ها و موتورسیکلت‌های بالای 250 سی‌سی اجباری است. انجام مراحل «شیکن» یا همان معاینه فنی در ژاپن مراحل سخت و پیچیده‌ای دارد و تنها خودروهایی می‌توانند هولوگرام شیکن بگیرند که واقعا اتومبیل سالمی داشته باشند. شیکن در ژاپن به دو دلیل عمده اجرا می‌شود. نخست برای سلامتی خودرو و در نهایت سلامتی سرنشینان آن و دلیل دیگر به محدود کردن تردد خودروهای غیرقانونی یا خودروهایی که عمر مفید آنها به سر آمده است. مراجعان به مراکز صدور برگه معاینه فنی می‌بایست قبل از حضور، وقت تلفنی بگیرند. شیکن، گران‌ترین معاینه فنی در دنیاست و بیش از هزار دلار هزینه در بردارد. هر خودرو برای دریافت برگه معاینه فنی یا همان شیکن در 6 مرحله مختلف بررسی می‌شود و پس از کسب امتیازات لازم جواز تردد دوساله دریافت می‌کند.
کانادا و طرح مراقبت از هوا
کانادایی‌ها نسبت به حفظ محیط‌زیست و هوای پاک تعصب خاصی دارند. یکی از مهم‌ترین دلایل شکل‌گیری مراکز معاینه فنی در کانادا هم به همین موضوع مربوط است. طرح معاینه فنی در این کشور به نام «ایرکر» یا «مراقبت از هوا» معروف شده است. «ایرکر» از سال 1992 با مشارکت وزارت حمل ونقل و وزارت محیط زیست کانادا آغاز شده و همچنان با جدیت دنبال می‌شود. مهم‌ترین تست این معاینه تعیین میزان گازهای سمی خروجی از اگزوز است که توسط دستگاه‌های خودکار و سامانه رایانه‌ای ویژه سنجیده می‌شود. این تست که به «ان او ایکس» شهرت یافته بیشترین دردسر را برای خودروهای مستهلک به وجود می‌آورد. سپس کارشناس‌های معاینه فنی میزان ارتفاع خودرو، صدای موتور و اگزوز را بررسی می‌کنند و در مرحله بعد اتومبیل را روی غلتک‌های چرخان قرار می‌دهند تا وضعیت سیستم تعلیق، جلوبندی، میزان بودن فرمان و عکس‌العمل ترمز‌ها را بسنجند. خودروهایی که زیر 10 سال عمر دارند می‌توانند هر دو سال یکبار به مراکز ایرکر مراجعه کرده و برگه خود را دریافت کنند.
آلمان و 160 امتیاز برای اتومبیل‌ها
آلمانی‌ها به ساخت خودروهای ایمن در جهان معروفند. آنها علاقه‌مندند تا خودروهایی که در سراسر معابر کشورشان در حال تردد هستند از این موهبت مهم برخوردار باشند. پلیس آلمان چند سال قبل در گزارشی از کاهش 10 درصدی میزان کشته‌های تصادفات جاده‌ای خبر داد که بخش مهمی از این آمار به افزایش ایمنی خودرو‌ها ارتباط دارد. در مراکز معاینه فنی آلمان نیز بیشتر تست‌ها برای تعیین شاخص‌های ایمنی خودرو اختصاص یافته است. هر خودرو برای دریافت برگه معاینه فنی باید در تست‌هایی که مجموع آنها 160 امتیاز در بر خواهد داشت، مورد بررسی قرار گیرد. این آزمایش‌ها شامل تست ترمز، تست عملکرد موتور، میزان آلایندگی خودرو، تست چراغ‌ها، وضعیت لاستیک‌ها و تجهیز اتومبیل به سامانه اطفای حریق است. نظارت بر استانداردهای معاینات فنی به عهده مؤسسه «معاینات فنی آلمان» قرار داده شده و اجرای آن به عهده پیمانکاران بخش خصوصی است.
آمریکا و قوانین مختلف در ایالت‌ها
طرح «آی‌ام» از سال 1990 میلادی برای ارتقای سطح ایمنی و کاهش آلاینده‌های خودرو‌ها در بیشتر ایالت‌های آمریکا به مرحله اجرا درآمد. هدف از این طرح بازرسی مستمر وضعیت خودرو و ارتقای شرایط نگهداری آن عنوان شده است. قوانین مربوط به معاینات فنی در هر ایالت آمریکا متفاوت است و برخی از ایالت‌ها مانند «کنتاکی» و «مینه‌سوتا» از سال 2010 مراکز خود را تعطیل کرده‌اند. اما تست‌های فنی در 50 ایالت دیگر همچنان به قوت خود باقی است. در بیشتر ایالت‌های آمریکا تست‌های معاینات فنی به صورت سالانه انجام می‌شود. در این میان شرایط احراز استاندارد‌ها در ایالت پنسیلوانیا کمی متفاوت است. خودروهایی که وزنشان بیش از 7700 کیلوگرم است، باید هر 6 ماه یکبار به مراکز تعیین شده مراجعه کنند. این قانون برای آمبولانس، کامیون، سرویس مدارس، ماشین آتش نشانی و یدک‌کش‌ها صدق می‌کند.
