کاهش تنوع در سبد خانوار
اشکان جهانآرای - مازندران: خرید بعضی کالاها چند برابر شده و بعضی کالاها هم خیلی کمتر از قبل خریداری میشوند. این جمله را یکی از مغازهداران شهر ساری میگوید و عنوان میکند: از هفته اول اسفند به مرور شکل خرید مردم تغییر کرد و امروز بعد از حدود دو ماه و نیم شاهد تثبیت شدن این روند هستیم. میثم ملکی به افزایش تقاضا برای خرید برخی محصولات کممصرف هم اشاره میکند و میافزاید: محصولاتی مانند خمیر مایه، بکینگپودر و آرد جای خاصی در سبد خرید مردم نداشت، اما قرنطینه کرونا باعث شد خرید این محصولات روند صعودی بگیرد، چراکه مردم به تولید نان و شیرینی در خانه روی آوردند.
پروانه، شهروند مازندرانی، هم میگوید: تغییر میزان درآمد خانوارها باعث شده تا تمرکز بر تهیه مایحتاج ضروری باشد و در روزهایی که بسیاری از خانودهها درآمد ثابت و مشخص ندارند مدیریت بیشتری بر دخل و خرجشان داشته باشند. این موضوع را خسرو رفعتی، صندوقدار یکی از فروشگاههای بزرگ شهر بابل، نیز تأیید میکند. به گفته او، برخی محصولات مانند فرآوردههای گوشتی همچون سوسیس و کالباس از سبد خانوادههای متوسط جامعه با هدف مدیریت منابع مالی حذف شده است. خرید میوه هم تحت تاثیر شیوع کرونا قرار گرفته و به گفته یکی از میوهفروشان ساری، گرانی محسوس برخی محصولات باعث شده حجم خرید میوه و ترهبار کاهش پیدا کند. پیاز، سیبزمینی و خیار گران شده و بسیاری از خانوارها، با حذف اقلامی مانند قارچ، سعی در جبران هزینههای افزایش یافته دارند. تاثیر شرایط کرونایی بر سبد خانوار مردم را در بازارهای ماهی مازندران هم میتوان دید. به گفته فروشندگان ماهی، در اسفند و فروردین که پرترافیکترین روزهای بازارهای ماهی به شمار میرود، خلوتترین روزها رقم خورد تا شاهد حذف ماهی از سبد خرید بسیاری از خانوادهها هم باشیم.
سبزیجات جایگزین گوشت
فرشته رضایی - گیلان: گیلانیها تحول عجیبی در خریدهای اینترنتی رقم زدند. این نکته را رئیس اتحادیه خواربار و خشکبار و لبنیات رشت هم تایید میکند. محمدحسین ثابت میگوید: این روزها خرید اغلب شهروندان در بسیاری از مناطق به شکل آنلاین یا ارسال با پیک موتوری انجام میشود، اما با وجود افزایش درخواستهای خرید آنلاین، فقط 15 درصد اصناف اقدام به ارائه اینگونه خدمات میکنند. با این حال گیلانی ها نیز تغییراتی در سبد خرید خود داشته اند. رضا رهپیک یکی از شهروندان رشتی است که می گوید: خرید برخی از اقلام را به علت کاهش حقوق کم کرده ایم مثل گوشت قرمز و مرغ اما جای آن مواد شوینده و برخی سبزیجات را به سبد خریدمان اضافه کردیم. نازنین قاسمی شهروند دیگری است که بیان می کند: به جز افزایش خرید مواد شوینده، بسیاری از کالاها مثل تخم مرغ، قارچ و زیتون و ... را به صورت بسته بندی خریداری می کنم. چون بسته بندی صنعتی سالم تر و بهداشتی تر است.
افزایش خریدهای بستهبندی
سید مرتضی احمدپور- آذربایجان شرقی: کرونا نهتنها سبک زندگی مردم منطقه آذربایجان شرقی که نحوه رفت و آمد، حضور در جامعه و شیوههای خرید و خورد و خوراک را تغییر داده است. نادر جهدی، مغازهدار تبریزی، از افزایش فروش مواد شوینده خبر میدهد و میگوید: به عنوان مثال، سفیدکننده یکی از کالاهای ثابت سبد خرید مشتریها شده است. ظرف چند ساعت قفسه از سفیدکننده خالی میشود. سایر مواد شوینده هم همین شرایط را دارند و بیشترین فروش ما مایع دستشویی و پودر لباسشویی است. مهین نظری، شهروند تبریزی، هم از جایگزینی نانهای بستهبندیشده به جای نان تازه میگوید و حسن صولت، دیگر ساکن تبریز، هم به افزایش خرید مواد غذایی بستهبندی اشاره میکند و میافزاید: شستوشوی این مواد غذایی راحتر است. میتوان ابتدا بستههای نایلونی را با شوینده تمیز و سپس با خیال راحت آنها را استفاده کرد. حبیب امینزاده، رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان شرقی، هم به افزایش خرید مواد غذایی بستهبندی اشاره و اظهار میکند: در روزهای گذشته با مشاهده استقبال مردم از نانهای بستهای ساعت کار و سهمیه این نانواییها را افزایش دادهایم تا نیاز مردم تامین و از صف نانواییها کاسته شود.
جولان تولیدیهای بینام و نشان
فاطمه کاظمی- همدان: از 23 فروردین که اصناف، به جز اصناف پرخطر، اجازه فعالیت پیدا کردند، ازدحام عجیبی در میدان مرکزی همدان برای خرید ایجاد شده است. یک شهروند همدانی درباره وضعیت خرید همشهریانش میگوید: تمایل مردم به خرید از وانتهای میوه و ترهبار افزایش پیدا کرده، چون اجناس را کمی ارزانتر میفروشند. یک فروشنده مرغ و ماهی در خیابان شهدا هم میگوید: خرید مواد پروتئینی کاهش پیدا کرده و بازار کساد است. مردم از خرید این کالاها واهمه دارند.
یک فروشنده لوازم آرایشی و بهداشتی در بازار قدیمی همدان هم بیان میکند: خرید مایع دستشویی و دستمال کاغذی از سوی شهروندان آنقدر افزایش پیدا کرده که در کمبود برندهای معروف در بازار، محصولات شرکتهای بینام و نشان در سبد خرید خانوادهها جای گرفتهاند.
مواد شوینده، بیشترین خرید مردم
فرحناز چراغی -کرمانشاه: تاثیر کرونا و شیوع آن در سبدهای خرید مردم کرمانشاه هم به وضوح قابل مشاهده است. یک شهروند کرمانشاهی با بیان اینکه مواد شوینده و بهداشتی بیش از 40 درصد سبد خرید خانوار را تشکیل میدهد، اظهار میکند: از ضدعفونیکنندهها گرفته تا ماسک، دستکش و ژلهای شوینده دست بیشترین خرید مردم در دو ماه اخیر است و جای لبنیات، شیرینی، برخی میوهها و حتی آجیل را گرفته است. حامد چاله هم به تغییر در خرید میوه و سبزیها اشاره میکند و میگوید: با توجه به توصیههای بهداشتی که این روزها تمام زندگیمان را پر کرده است، مرکبات، پیاز، سیر، زنجیل، دارچین، هل، زیره را بیشتر از سایر کالاها میخریم. مریم نظری، فروشنده یکی از فروشگاههای کرمانشاه، هم عنوان میکند: برخی از مردم برای مراجعه کمتر به فروشگاه، مایحتاج ضروری چند هفته را یکجا خریداری میکنند. عدهای هم ترجیح میدهند از خانه بیرون نیایند و اینترنتی و تلفنی خرید کنند. تمایلشان هم به خرید موادغذایی بستهبندی بیشتر شده و کالاهای فلهای چندان فروش ندارد.
حذف خریدهای غیرضروری
پوپک قاسمی - اردبیل: اردبیلیها این روزها دقت و حساسیت بیشتری بر خرید مایحتاج روزانهشان دارند. اردشیر خاکپور، مشتری یکی از هایپرمارکتهای اردبیل، در این باره میگوید: این روزها چون خانوادهها بیشتر در خانه هستند، خرید تنقلات هم بیشتر شده است و ما چندین برابر روزهای عادی تنقلاتی چون چیپس، تخمه، شکلات و لواشک خریداری میکنیم. اسلام مددی، مغازهدار اردبیلی، هم از کسادی بازار لبنیات میگوید و اینکه محصولاتی مانند سرشیر، پنیر، کره و ماست محلی مشتری چندانی ندارد و مردم به دلیل نبود امکان ضدعفونی این محصولات و البته طبع سرد لبنیات کمتر تمایل به خرید آنها دارند. هوشنگ فضلعلیزاده، یکی از میوهفروشان اردبیل، هم بیان میکند: سالهای قبل توتفرنگی به عنوان نوبرانه بهار مشتری زیادی داشت، اما به علت شرایط کرونایی مردم میوههایی با پوست مانند پرتقال، کیوی و سیب را ترجیح میدهند.
سبد غذایی سالم
فتانه احدی - البرز: شاید اتفاق جالب در میان مردم البرز آن باشد که در دوران کرونا عدهای توانستند سبد غذایی خود را با شیوه درست به سالمخوری تغییر دهند. هرچند عدهای هم به دلیل کاهش درآمد، سبد غذاییشان کوچکتر و محدودتر شد. ندا ذهنی، ساکن کرج، به حذف شدن فستفودها از زندگی خود و خانوادهاش و گرایش به مصرف میوه و سبزیها، حتی دارچین و زنجبیل، میگوید. او تاکید میکند: قرصهای ویتامین را نیز بیش از گذشته میخوریم و مصرف شیرینی را به صفر رساندهایم. لیلا یوسفی، دیگر شهروند کرجی، هم عنوان میکند: مصرف فستفود خانگی نظیر پیتزا در خانه ما افزایش یافته. بچهها وقتی زمانی طولانی در خانه باشند غذاهای متفاوت بهویژه از نوع فستفودی پیشنهاد میدهند. حتی بسیاری از فروشندگان نیز معتقدند که فروش پنیر پیتزا بسیار افزایش یافته است. سحر کلوایی، شهروند فردیسی، به افزایش خرید حبوبات اشاره میکند و میگوید: با افزایش تقاضا، قیمت حبوبات چند برابر شده است. تا پیش از کرونا امکان نداشت از سویا به عنوان جایگزین گوشت قرمز استفاده کنم، اما اکنون، به دلیل بالا رفتن هزینههای زندگی، سویا هم به سبد خرید ما اضافه شده و به جای گوشت کیلویی 80 هزار تومان چند بسته سویا میخریم.
ترجیح خرید خوراکیها به جای البسه
مهدیه صالحی - مرکزی: تا قبل از ورود ویروس کرونا به زندگیها و ایجاد چالشهای جدی در جامعه، مردم به کندی به روشهای جدید و نوین تن میدادند، اما این روزها و در شرایط کرونایی تغییراتی در سبک زندگی مردم به وجود آمده و تقاضا برای کسب و کارهای اینترنتی بالا رفته است.
سعید مسلمی، یکی از شهروندان اراکی، میگوید: قبل از ویروس کرونا همه خرید خود را به صورت هفتگی و حضوری از مراکز خرید شهر اراک انجام میدادم، اما وجود این ویروس باعث شد که از این تکنولوژی استفاده کنم و به دلیل بهتر بودن آن حتما بعد از شکست ویروس کرونا این سبک خرید را ادامه خواهم داد. علی شمسی، یکی از فروشندگان کالا به صورت اینترنتی، میگوید: توسعه کسب و کارهای آنلاین و خرید و فروشهای اینترنتی علاوه بر کاهش حضور، بهویژه در شرایط کرونایی، کمک زیادی به حفظ تقاضا و خرید مردم و کاهش رکود حاکم بر بازار میکند. از سوی دیگر، مسعود ملکی، یکی از فروشندگان پوشاک، میگوید: بیشتر مردم در فکر خرید میوه و سبزی و مرغ و گوشت برای مایحتاج خود هستند و کمتر کسی به دنبال خریدهای غیرضروری مانند لباس و کفش و کیف است. فرزین فرهادی، شهروند ساوهای، هم میگوید: تقریبا تمامی مواد غذایی موجود است، اما قیمتها افسارگسیخته رو به افزایش است و هیچ نظارتی هم نیست. دستکش یکبارمصرف پلاستیکی تا چند وقت پیش هر بسته 2500 تومان بود، اما اکنون 10 هزار تومان شده است، اقلام خوراکی مانند لبنیات، میوه و حبوبات نیز هر روز در حال گران شدن است. فقط قیمت گوشت و مرغ کمی کاهش داشته که آن هم به دلیل تعطیلی رستورانهاست.