فرادید؛ یکی از اعمالی که مورد تأکید تمامی علما بوده، بحث نماز شب است و این سیره علما برگرفته از سفارش و تأکید ائمه اطهار (ع) است. نماز شب از نماز‌های مستحب در شریعت اسلام است که بسیار تأکید شده و برای آن پاداش‌های بسیاری ذکر شده است. نماز شب نمازی است مستحبی که بر نبی اکرم واجب بود.
به گزارش فرادید، وقت نماز شب از نیمه شب شرعی تا اذان صبح می‌باشد، اما بهتر است نزدیک اذان صبح خوانده شود.
نماز شب را چگونه می خوانند ؟
نماز شب 11 رکعت است که به سه بخش تقسیم می‌شود و به طریقه زیر خوانده می‌شود.
1. نیت: دو رکعت نماز شب می‌خوانم قُربة اِلی الله
2. رکعت اول: سوره حمد 1 مرتبه، سوره توحید امرتبه خوانده شود و به رکوع و سجود می‌رویم.
3. رکعت دوم: مانند رکعت اول یک مرتبه حمد و تو حید را می‌خوانیم سپس قنوت گرفته و دعای قنوت را می‌گوییم و بعد از آن به رکوع و سجده می‌رویم و تشهد و سلام می‌گوییم.
این نماز را چهار بار تکرار می‌کنیم تا هشت رکعت نماز شب شود.
نماز شفع را چگونه بخوانیم؟
نماز شفع در آخر نماز شب، یعنی پس از خواندن چهار نماز دورکعتی به صورت زیرخوانده می‌شود.
1. نیت: رکعت نماز شَفْعْ می‌خوانم قُربة اِلی الله
2. رکعت اول: سوره حمد و توحید و ناس را به ترتیب یک مرتبه می‌خوانیم وسپس به رکوع وسجده می‌رویم.
3. رکعت دوم: مانند رکعت اول یک بار سوره حمد و توحید را می‌خوانیم، اما به جای سوره ناس، سوره فلق را می‌خوانیم و قنوت می‌گیریم و سپس به رکوع و سجده می‌رویم و تشهد و سلام را به جای می‌آوریم.
طریقه خواندن نماز وتر
پس از نماز شفع یک رَکعت، نماز وَتر خوانده می‌شود که نماز شب با آن پایان می‌یابد و اینگونه خوانده می‌شود.
نماز وتر:
1. نیت: یک رکعت نماز وَتْر می‌خوانم قُربة اِلی الله
2. رکعت اول: در این رکعت یک مرتبه سوره حمد و سه مرتبه سوره توحید را می‌خوانیم وسپس یک مرتبه سوره فلق و ناس را می‌خوانیم.
2. قنوت: دعای قنوت را کامل می‌خوانیم وهمانطور که دستهایمان درحالت قنوت است، (با انگشتان دست راست یا با تسبیح) چهل بار بگویید (اَللّهُمَّ اِغْفِر لِلْمومِنینَ وَ اَلْمومِناتْ وَ اَلْمُسلِمینَ وَ اَلْمُسلِماتْ)
«خدایا ببخش جمیع مؤمنین مرد و مؤمنین زن را»؛ و بعد از آن هفتاد بار (اَسْتَغْفِرُ اللهَ رَبی وَ اَتُوبُ اِلَیه) «آمرزش می‌طلبم از خدایی که پروردگارم است و بسویش باز می‌گردم». بگویید.
سپس هفت مرتبه (هذا مَقامُ الْعائِذِ بِکَ مِنَ اَلْنار) بگویید.
«این است مقام کسی که از آتش قیامت به تو پناه می‌برد».
سپس سیصد مرتبه (اَلْعَفو) «ببخش» بگویید و سپس یک بار (رَبّ اغْفِرْلی وَ ارْحَمْنی وَ تُبْ عَلیََّ اِنَّکَ اَنْتَ التّوابُ اَلْغَفُورُ الرّحیم) پروردگارا ببخش مرا و رحم کن به من و توبه مرا بپذیر به راستی که تو، توبه پذیرنده، بخشنده و مهربانی» بگویید و سپس به رکوع و سجده روید و تشهد و سلام را به جا آورید و تسبیحات حضرت فاطمه زهرا که (34 مرتبه، الله اکبر، 33 مرتبه، الحمد لله و 33 مرتبه، سبحان الله) است را بخوانید که ثواب آن نزد خدا از هزار رکعت نماز مستحب، بالاتر است.
پس از نماز شفع یک رَکعت ، نماز وَتر خوانده می شود که نماز شب با آن پایان می یابد و اینگونه خوانده می شود.
نماز وتر :
1.نیت : یک رکعت نماز وَتْر می خوانم قُربة اِلی الله
2.رکعت اول : در این رکعت یک مرتبه سوره حمد و سه مرتبه سوره توحید را می خوانیم وسپس یک مرتبه سوره فلق و ناس را می خوانیم .
2.قنوت : دعای قنوت را کامل می خوانیم وهمانطور که دستهایمان درحالت قنوت است، (با انگشتان دست راست یا با تسبیح) چهل بار بگویید ( اَللّهُمَّ اِغْفِر لِلْمومِنینَ وَ اَلْمومِناتْ وَ اَلْمُسلِمینَ وَ اَلْمُسلِماتْ )
« خدایا ببخش جمیع مؤمنین مرد و مؤمنین زن را». و بعد از آن هفتاد بار ( اَسْتَغْفِرُ اللهَ رَبی وَ اَتُوبُ اِلَیه) «آمرزش می طلبم از خدایی که پروردگارم است و بسویش باز می گردم ». بگویید.
سپس هفت مرتبه ( هذا مَقامُ الْعائِذِ بِکَ مِنَ اَلْنار ) بگویید.
« این است مقام کسی که از آتش قیامت به تو پناه می برد ».
سپس سیصد مرتبه ( اَلْعَفو ) «ببخش» بگویید و سپس یک بار( رَبّ اغْفِرْلی وَ ارْحَمْنی وَ تُبْ عَلیََّ اِنَّکَ اَنْتَ التّوابُ اَلْغَفُورُ الرّحیم ) پروردگارا ببخش مرا و رحم کن به من و توبه مرا بپذیر به راستی که تو، توبه پذیرنده، بخشنده و مهربانی» بگویید و سپس به رکوع و سجده روید و تشهد و سلام را به جا آورید و تسبیحات حضرت فاطمه زهرا که (34 مرتبه، الله اکبر، 33 مرتبه، الحمد لله و 33 مرتبه، سبحان الله) است را بخوانید که ثواب آن نزد خدا از هزار رکعت نماز مستحب،بالاتر است.
احادیثی درباره فضیلت نماز شب
- رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم فرمودند: «فإنّ صلاة الیل مِنهاةٌ عنِ الاثم؛ نماز شب انسان را از گناه باز می‌دارد.»
امام باقر علیه السلام فرمودند: «إنما جُعِلَت النّافلةُ لِیُتَمِّ بها ما أفسَدَهُ من الفریضة؛ همانان (نماز) نافله را به خاطر این جهت قرار دادند که جبران فساد نماز‌های واجب را کند.»
- رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم می‌فرماید: «من کثرت صلاته بالیل حسن وجهه بالنهار؛ هر که بیشتر نماز شب بخواند هنگام روز زیبا و نورانی است.»
- امام صادق (ع) فرمود:نمازشب، صورت را زیبا، خلق را نیکو و انسان را خوشبو می‌گرداند، رزق را زیاد و قرض را ادا می‌کند، اندوه را برطرف می‌سازد و چشم را جلا می‌دهد
- رسول خدا (ص) فرمود:نماز شب، وسیله‌ای است برای خوشنودی خدا و دوستی ملائکه.
- امام صادق علیه السلام فرمودند: «نماز شب روزی را جلب می‌کند.»
- امام صادق علیه السلام می‌فرماید: «صلاة المومن بالیل تذهب بما عمل من ذنب بالنهار؛ نماز شب گناهانی را که مومن در روز مرتکب شده است را از بین می‌برد.»
- امام صادق (ع) فرمود:درخانه‌هایی که نماز شب، خوانده می‌شود و قرآن تلاوت می‌گردد، آن خانه‌ها نزد آسمانیان همچون ستاره‌ها درخشانند.
احکام و مسائل مربوط به نماز شب
مسأله 1– شما می‌توانید از نصف شب تا طلوع فجرنماز شب بخوانید، اما بهتر است نماز شب را در ثلث سوم شب و نزدیک طلوع فجر بخوانید.
مسأله 2- مستحب است که نماز شب را بلند بخوانید تا کسانی که در خواب هستند برای خواندن این نماز پر فضیلت بیدار شوند، اما یقین حاصل کنید که صدای بلند شما موجب ریا و مزاحمت برای دیگران نشود.
مسأله 3– بهتر است نماز شب ایستاده خوانده شود، اما اگر برای کسی مشکل باشد می‌تواند این نماز را در حالت نشسته بخواند حتی می‌تواند این نماز را در حال راه رفتن و داخل ماشین و هواپیما و... نیز بخواند آنچنان که امام خمینی نماز شبش را در هواپیما و مرحوم تربتی نماز شبش را در حال مسافرت در حال راه رفتن خواند.
مسأله 4– کسی که نماز شب را نشسته می‌خواند بهتر است نماز را دو برابر بخواند، زیرا دو رکعت نشسته به جای یک رکعت ایستاده است و الزامی در کار نیست؛ بلکه 11 رکعت نشسته بخواند قبول است. اگر نمی‌تواند 11 رکعت را بخواند، دو رکعت شفع و یک رکعت وتر را بخواند و اگر آن را نیز نتوانست بخواند خواندن یک رکعت وتر کفایت می‌کند.
مسأله 5- اگر کسی هنگام بیدار شدن از خواب وقت کافی برای نماز شب خواندن را نداشت می‌تواند نماز شفع و وتر را بخواند، اما اگر او بعد از خواندن 4 رکعت از 11 رکعت بفهمد هنگام طلوع فجر است می‌تواند بقیه نماز شب را بعد از طلوع فجر بخواند و سپس نافله نماز صبح و نماز صبح را بخواند.
مسأله 6- نماز شفع قنوت ندارد، اما اگر کسی خواست می‌تواند به قصد ثواب و رجاء قنوت بگیرد.
مسأله 7- مسافر یا کسی که برایش مشکل است در نیمه شب نماز شب را به جا آورد می‌تواند این نماز را در اول شب بخواند.
مسأله 8- کسی که نتوانسته باشد نماز شب را قبل از طلوع فجربخواند می‌تواند قضای این نماز را بعد از نماز صبح تا بعد از طلوع آفتاب به جا آورد.
مسأله 9- نماز‌های مستحبی، همه دو رکعتی اند به غیر از نماز وترکه یک رکعتی خوانده می‌شود.
مسأله 10- وقت نافله صبح هم به اندازه 11 رکعت نماز شب از نصف گذشته است تا از طلوع آفتاب و حمره مشرقیه به اندازه ادای نماز صبح وقت است، بهتر است آن را قبل از نماز صبح و پس از آن نماز صبح خوانده شود.
