با ادغام وزارت صنایع و وزارت بازرگانی در ابتدای دهه نود، وزارتخانهای ایجاد شد تا تصمیم گیری در خصوص بازرگانی –عموماً بازرگانی خارجی- و صنایع به صورت متمرکز انجام شود و از اختلافهای نهادی در درون دولت جلوگیری شود.
جدای از مناقشه در خصوص منافع و مضار این ادغام، چندین سال است که پس از ادغام وزارتخانههای صنایع سبک و سنگین، معادن و فلزات و در نهایت بازرگانی و صنایع اکنون وزارتخانه صمت عهدهدار سیاستگذاری و بیشتر از آن بنگاهداری در عرصه هایی همچون معدن، صنایع، بازرگانی و ... است. در نتیجه انتخاب سکاندار چنین وزارتخانهای که اداره آن برابر با چهاروزارتخانه در سالهای نه چندان دور است، از اهمیت باالایی برخوردار است.
مطابق آراء برخی از مورّخین اقتصادی، مهمترین علت رشد صنعت در دهه چهل خورشیدی در ایران، انتخاب وزیری توانمند برای وزارتخانهای شبیه به وزارت صمت فعلی بوده که بروز اختلاف میان وی و شخص اوّل کشور، به ابتر ماندن روند توسعه صنعتی ایران انجامید.
انتخاب گزینه اصلح برای وزارتخانهای که میتواند یار شاطر توسعه صنعتی باشد تا اینکه بار خاطر، اهمیت فراوانی دارد، صحیح است که آفتاب عمر دولت تدبیر و امید به بام نشسته، لیکن فراموش نکنیم که در مدیریت، گاهی اقدامات جسورانه در زمان کم، اثرگذاری بالایی ایجاد میکند.
با عنایت به کارنامه عملکرد وزرای قبل و به گمان نگارنده، مهمترین ویژگیهای گزینه اصلح برای وزارت را میتوان در موارد ذیل جستجو کرد:
1 -شجاعت در اخذ تصمیمات دشوار و درایت در ایجاد هماهنگی میان اجزاء اداره صنعت و بازرگانی کشور
2 -آگاهی در خصوص جایگاه وزارت صمت و سهم این وزارتخانه در حاکمیت، نظام اداری، سیاستگذاری و تعاملات میان ساختار قدرت، تولیدکنندگان و مصرف کنندگان و اشراف به نقش واسط بودن میان ساحتهای مختلف مذکور.
3 -دارای تجربه بنگاهداری در سطوح بالا و مسلط به شیوههای گذار از بنگاهداری به خصوص در شرایط خاص کنونی
4 -نگرش و اعتقاد عملی بر خروج وزارت صمت از بنگاهداری و تبدیل این وزارتخانه به سیاستگذار و رگولاتور همچنین عرضه شرکتهای زیر مجموعه این وزارتخانه در بورس، با عنایت به وضعیت مناسب بازار سرمایه و جهت گیری کلی نظام و دولت برای بهره گیری از پتانسیل های موجود در این بازار
5- دارای دانش آکادمیک مرتبط در خصوص ایجاد توازن میان منافع تولیدکنندگان، توزیع کنندگان، بازرگانان و مصرف کنندگان
6 -شناخت جامع از صنایع مختلف کشور و آگاهی از قوت ها-ضعف های هر یک در کنار فرصتها و تهدیدهای موجود در اقتصاد تحت تحریم و گرفتار رکود بین المللی و داخلی در دوران فراگیری بیماری کرونا
7 -عدم تعلق به دعواها و جناح بندیهای سیاسی و تعریف رفتارش براساس یک تکنوکرات
8 -اعتقاد و تخصص در زمینه شیوههای تامین مالی مدرن از جمله بازار سرمایه به عنوان موثرترین ابزار تامین مالی صنعت
و از همه مهمتر:
9 -دارای میل خواستن برای ایجاد تغییر کلی ) پارادایم شفت( و توان فیزیکی و انرژی فردی برای دستیابی
با عنایت به موارد بالا امید است رئیس جمهور محترم وزیر جوانی با کارنامهای شفاف برگزیند که عمرش را در راهروهای وزارتخانهها طی نکرده باشد تا به بروکراسیهای معمول اداری عادت کند و خمودی رایج نظام اداری را دنبال کند چراکه فرصت کوتاه و راه ناهموار است.
*مدیرعامل شرکت سرمایه گذاری صنایع پتروشیمی