شمار افرادی که به دلیل ابتلا به کووید-19 به بستری شدن در مراقبت‌های ویژه نیاز پیدا کرده‌اند در سراسر جهان از حد طبیعی بالاتر رفته است. در بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان، مبارزه برای زنده ماندن با کمک تجهیزات پیشرفته ادامه دارد. دستگاه‌هایی که هم در نفس کشیدن و انجام سایر اعمال حیاتی اولیه به بیمار کمک می‌رسانند و هم دارو‌ها را به بدن او وارد می‌کنند.
از آنجایی که هنوز درمان اثبات‌شده‌ای برای کووید-19 وجود ندارد، اساس کار در بخش مراقبت‌های ویژه بر این است که حین مبارزه سیستم ایمنی بدن با ویروس، اکسیژن کافی به ریه‌های بیمار وارد شود.
اما به گفته کارشناسان این تازه نقطه شروع دوره بهبودی به حساب می‌آید، زیرا پس از بهبودی امکان ابتلا به سندرم بعد از مراقبت‌های ویژه در این افراد وجود دارد.
دکتر رضا شهرامی، فوق تخصص مراقبت‌های ویژه در این باره می‌گوید: پرستاران بخش مراقبت‌های ویژه در مراقبت از بیماران بدحال بستری در بخش مراقبت‌های ویژه با ARDS، سپسیس یا نارسایی چندارگانی، در مورد زنده ماندن بیماران بسیار خوشحال بوده و از هر مداخله‌ای که برای بقای بیمار مفید واقع شود استفاده می‌نمایند، اما متاسفانه علی رغم همه این تلاش‌ها بیماران مستعد ابتلا به دلیریوم و عوارض پس از ترخیص می‌باشند.
دکتر شهرامی خاطرنشان کرد: طبق تحقیقات انجام شده توسط محققان، بیمارانی که در طی بستری در بخش ICU دچار دلیریوم می‌شوند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به سندرم پس از مراقبت ویژه (PICS) بودند. این فوق تخصص مراقبت‌های ویژه ایران بیان کرد:
سندرم پس از مراقبت ویژه (PICS)، ترکیبی از علایم شناختی، روانی و جسمی است که ممکن است ماه‌ها یا سال‌ها پس از ترخیص از بخش مراقبت ویژه در بیمار وجود داشته باشد.
وی افزود: بیمارانی که دچار سندرم پس از مراقبت ویژه می‌شوند، کیفیت زندگی پایین تری داشته و ممکن است نتوانند به شغل یا سطح فعالیت قبلی خود برگردند. اعضای خانواده نیز ممکن است به سندرم مشابه بیمار مبتلا شوند.
دکتر شهرامی عنوان کرد: تیم‌های درمانی مستقر در بخش مراقبت‌های ویژه برای پیشگیری یا محدود کردن خطر ابتلا به دلیریوم و سندرم پس از مراقبت ویژه لازم است که آموزش ببینند. این فرآیند‌ها بر اساس بسته" ABCDEF "بوده و چارچوبی برای مراقبت بهینه و استاندارد از بیماران در معرض خطر ابتلا به دلیریوم و سندرم پس از مراقبت ویژه می‌باشند.
این فوق تخصص مراقبت‌های ویژه ایران ادامه داد: در شرایط فعلی با پذیرش بیماران مبتلا به کووید 19، برخی بیمارستان‌ها همچنان قادر به عملکرد در سطح متعارف مراقبت از بیماران هستند و باید به اجرای بسته ABCDEF ادامه دهند. با این وجود، بسیاری از بخش‌های مراقبتی که بیماران کووید 19 را مراقبت می‌نمایند، ممکن است با ظرفیت اضطراری کار کنند که بدان معناست که استاندارد مراقبت در این بخش‌ها نیازمند اصلاح می‌باشد.
وی ابراز داشت: برخی بیمارستان‌ها و بخش‌های مراقبت ویژه در فاز بحران مشغول به کار هستند. در این شرایط، استفاده از بسته ABCDEF برای پیشگیری از دلیریوم نیازمند تطبیق با امکانات موجود است که منجر به بروز موارد بیشتر بازماندگان از بیماری با خطر بالای ابتلا به سندرم پس از مراقبت ویژه می‌باشد.
دکتر شهرامی درمورد چگونگی استفاده ازبسته ABCDEF در بیماران کووید 19 اظهار داشت: استفاده از بسته ABCDEF در بیماران کووید 19 بدین صورت است که در ابتدا باید بررسی و مدیریت درد انجام شود، زیرا اگر درد بیمار خوب مدیریت شود، بیمار به سدیشن کمتری نیاز خواهد داشت. استفاده از ابزار‌های معتبر ارزیابی درد و نیز مداخلات دارویی و غیر دارویی (موسیقی، ماساژ پشت و مراقبت از پوست) نیزبسیار کمک کننده خواهد بود.
این فوق تخصص مراقبت‌های ویژه ایران اضافه کرد: درمرحله دوم استفاده از این بسته، استفاده از (SATs) و (SBTs) لازم است، زیرا اگر بیمار در شرایط پایدار نبوده و یا هنوز در پوزیشن پرون قرار دارد، تیم درمانی در مورد عدم استفاده از SATs و SBTs تصمیم گیری خواهند نمود و در اسرع وقت برای ازسرگیری آن بر اساس ارزیابی وضعیت عصبی و امکان کاهش آرامبخش‌ها اقدام می‌کنند.
وی ادامه داد: مرحله بعدی مطرح شده در بسته" ABCDEF"انتخاب ضد درد و آرامبخش است. بدین صورت که قبل از استفاده از بهره گیری از آرامبخش ها، از ضددرد‌ها باید استفاده کرد. در صورت استفاده از بنزودیازپین‌ها به علت کمبود‌های دارویی، به یاد داشته باشیم که بنزودیازپین‌ها تاثیر متفاوتی نسبت به پروپوفول دارند.
با استفاده از ابزار‌هایی مانند RASS پاسخ بیمار را مانیتور کرده و تداخلات دارویی را به دقت در نظر بگیریم. دکتر شهرامی عنوان کرد: بررسی، پیشگیری و مدیریت دلیریوم یکی از راهکار‌های مناسب جهت نجات جان افراد بستری در بخش مراقبت‌های ویژه است لذا باید از ابزار‌های معتبر برای بررسی دلیریوم استفاده نماییم.
سروصدای غیرضروری بخش را کاهش دهید، سعی کنید بیمار را نسبت به زمان روز و شب آگاه نمایید و از اعضای خانواده در مورد نیاز‌های بصری و شنوایی بیمار سوال کنید. حتما با بیماران در مورد چیز‌های آشنا مانند خانواده، حیوانات خانگی، آب و هوا و مراقبت‌هایی که ارائه می‌کنید صحبت کنید. خواب بیمار را تنظیم کنید و از ایجاد وقفه در خواب او پیشگیری نمایید.
این فوق تخصص مراقبت‌های ویژه ایران اضافه کرد:تحرک زودهنگام و ورزش یکی از راه‌های بازگرداندن افراد بستری بخش مراقبت‌های ویژه به سلامتی است، اما در برخی از بیماران مبتلا به کووید 19 که روز‌های متوالی"اینتوبه" بوده و یا برای مدت نزدیک به 36 ساعت در پوزیشن پرون قرار می‌گیرند، در این حالت ممکن است نتوانید او را از بستر خارج نمایید و یا تمرینات حرکتی برای او انجام دهیدلذا بهترین اقدام برای پیشگیری و محدود نمودن آسیب‌های احتمالی، مراقبت از پوست و فیزیوتراپی اندام‌ها است و در اولین فرصت ممکن نیز باید بتوان بیمار را از بستر خارج نمود.
وی بیان کرد:جهت پیشگیری از ابتلا به سندرم پس از مراقبت ویژه (PICS) ارتباطات با خانواده و توانمندسازی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، اما با توجه به این نکته که ملاقات با خانواده به دلیل خطر سرایت کووید 19 در بخش‌های مراقبت ویژه محدود بوده و یا کاملا ممنوع می‌باشد.
از راهبرد‌های ارتباطی دیگر مانند تعیین یکی از اعضای خانواده برای تماس، تخصیص یک زمان خاص برای برقراری ارتباط و مشخص کردن موانع ارتباطی مانند زبان و ... استفاده نمایید. دکتر شهرامی در پایان گفت:: از کمک مددکاران اجتماعی برای برقراری بهترین روش ارتباطی بین بیماربستری در بخش مراقبت‌های ویژه و خانواده اش استفاده کنید.
برقراری ارتباط مستقیم ممکن است نیازمند تلفن همراه یا پرتابل باشد. اگر از ارتباط تصویری با خانواده بیمار استفاده می‌کنید، حتما از قبل در مورد وسایل و تجهیزات و افرادی که ممکن است در بالین بیمار ببینند ایشان را مطلع نمایید.
منبع: روزنامه آفتاب یزد
