خبرگزاری مهر: با توجه به نزدیک شدن به روزهای آخر ماه مبارک رمضان و فرارسیدن عید سعید فطر تعدادی از مراجع عظام تقلید با صدور اطلاعیه‌های جداگانه میزان زکات فطره، کفاره روزه و شرایط پرداخت آن را اعلام کردند.
مقام معظم رهبری
پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری طی روزهای اخیر سه استفتاء جدید پیرامون احکام فطریه را منتشر کرده است که متن سوال و پاسخ بدین شرح است:
کارت به کارت کردن زکات فطره برای فقیر
پاسخ: اشکالی ندارد، اما اگر زکات فطره را جدا کرده باشد، تعویض آن جایز نیست و اگر در شهرش، فقیر وجود دارد، پس از جدا کردن فطریه، انتقال آن به شهر دیگر هم بنا بر احتیاط واجب جایز نیست.
جنس و مقدار فطریه
جواب: مکلف باید برای خودش و کسانی که نان خور او هستند، هر نفری یک صاع (تقریباً سه کیلو) گندم یا جو یا خرما یا کشمش یا برنج یا ذرت و مانند اینها به مستحق بدهد و اگر پول یکی از اینها را هم بدهد کافی است. (مبلغ زکات فطره برای سال 99 شمسی مطابق سال 1441 قمری، بر مبنای قیمت گندم، مبلغ ده هزار تومان می‌باشد.)
پرداخت فطریه با اجناسی غیر از گندم و جو
پاسخ: باید همان جنس‌هایی که در رساله گفته شده یا پول آن به مستحق داده شود. بله اگر از مستحق برای قبول فطریه و خرید جنس دیگر، وکالت بگیرید، می‌توانید جنس مورد نیاز مستحق را با فطریه بخرید و به او بدهید.
آیت الله مکارم شیرازی
دفتر آیت الله العظمی ناصر مکارم شیرازی در اطلاعیه‌ای مبلغ زکات فطره برای سال 1399 را اعلام کرد که بر اساس نظر این استاد سطوح عالی حوزه، زکات فطره امسال بر مبنای قوت غالب گندم، مبلغ ده هزار تومان (10000 تومان) و بر مبنای قوت غالب برنج، مبلغ سی هزار تومان (30000 تومان) اعلام شده است. مؤمنین در انتخاب هر یک از این موارد مخیر هستند.
لازم به ذکر است که براساس مسأله 1692 رساله توضیح المسائل آیت الله مکارم شیرازی، زکات فطره بر تمام کسانی که قبل از غروب شب عید فطر بالغ و عاقل و غنی باشند واجب است، یعنی باید برای خودش و کسانی که نان خور او هستند، هر نفر به اندازه یک صاع (تقریباً سه کیلو) از آنچه غذای نوع مردم آن محل است، اعم از گندم و جو یا خرما یا برنج یا ذرّت و مانند اینها به مستحق بدهد و اگر پول یکی از اینها را بدهد کافی است.
در ضمن بنا بر فتوای معظّم له اگر کسی فقط در افطار شب عید فطر میهمان دیگری باشد فطریه او به عهده خودش است.
آیت الله صافی گلپایگانی
اطلاعیه دفتر آیت الله العظمی لطف الله صافی گلپایگانی درباره میزان زکات فطره و کفاره روزه نیز بدین شرح است:
با آرزوی قبولی طاعات و عبادات روزه‌داران گرامی، نظر مرجع عالیقدر آیت‌الله‌العظمی صافی گلپایگانی، پیرامون میزان زکات فطره و کفاره روزه به شرح ذیل می‌باشد:
مؤمنان مبلغ معادل یک صاع (3 کیلوگرم) گندم یا برنج را به عنوان قوت غالب جهت زکات فطره بپردازند.
کفاره روزه غیرعمدی، برای هر روز، یک مد (حدود 750 گرم) طعام مثل گندم است.
کفاره عمدی، برای هر روز افطار عمدی، اطعام شصت مسکین؛ هرکدام یک مد (حدود 750 گرم) طعام، مثل گندم پرداخت شود.
همچنین نظر آیت الله صافی گلپایگانی درباره زکات فطره مهمان بدین شرح است:
– فطره مهمانی که پیش از مغرب شب عید فطر با رضایت صاحبخانه وارد شده در صورتی که بگویند، امشب نان او را داده، بر او واجب است هر چند نان خور او حساب نشود.
– فطره مهمانی که پیش از مغرب شب عید فطر بدون رضایت صاحبخانه وارد می‌شود و مدتی نزد او می‌ماند، بنابر احتیاط، واجب است و هم چنین است فطره کسی که انسان را مجبور کرده‌اند که خرجی او را بدهد.
– فطره مهمانی که بعد از مغرب شب عید فطر وارد می‌شود، بر صاحبخانه واجب نیست، اگر چه پیش از مغرب او را دعوت کرده باشد و در خانه او هم افطار کند.
آیت الله وحید خراسانی
دفتر آیت الله العظمی حسین وحید خراسانی نیز در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: میزان زکات فطره برای هر نفر، سه کیلوگرم گندم است که مکلّف می‌تواند پول آن را طبق قیمت گندم محل خودش محاسبه و به فقیر بپردازد.
در بعضی شهرها مبلغ هر کیلوگرم گندم 4 هزار تومان است؛ لذا این دفتر میزان زکات فطره را به احتساب سه کیلوگرم گندم 12 هزار تومان قبول می‌کند.
در ادامه اطلاعیه آمده است: در مسأله 2031 توضیح المسائل در مورد مصرف زکات فطره چنین بیان شده است: مشهور فرموده اند: مصرف زکات فطره، مصرف زکات مال(مسأله 1942) است، ولی احتیاط واجب آن است که به فقرا داده شود، و باید این فقیر شیعه دوازده امامی باشد، مگر این که مؤمنی پیدا نشود، در این صورت به غیر ناصبی هم می‌شود داد.
آیت الله نوری همدانی
دفتر آیت الله العظمی حسین نوری همدانی با صدور اطلاعیه‌ای مبلغ زکات فطره برای سال 1399 را اعلام کرد که بدین شرح است:
میزان زکات فطره طبق نظر مرجع عالیقدر حضرت آیت اللّه نوری همدانی به شرح ذیل می‌باشد.
معظم له قوت غالب را ملاک ندانسته و پرداخت سه کیلوگرم هر کدام از خوراکی‌های که در رساله عملیه به عنوان زکات فطره ذکر شده است؛ همانند برنج یا گندم و یا قیمت آن را برای هر فرد کافی می‌دانند.
طبق تحقیقات انجام شده میانگین قیمت گندم برای هر فرد ١٠٠٠٠ (ده هزار تومان) و قیمت برنج برای هر فرد حدود ٥٠٠٠٠ (پنجاه هزار تومان) می‌باشد.
لازم به ذکر است که مقلدین محترم باید طبق قیمت منطقه‌ای خود محاسبه نمایند و اگر در بعضی از مناطق قیمت کمتر یا بیشتر بوده به همان عمل کنند.
آیت الله سبحانی
دفتر آیت الله العظمی جعفر سبحانی با صدور اطلاعیه‌ای مبلغ زکات فطره برای سال 1399 را اعلام کرد.
بر اساس این گزارش، زکات فطره امسال بر مبنای قوت غالب گندم، مبلغ ده هزار تومان و بر مبنای قوت غالب برنج، مبلغ سی هزار تومان اعلام شده است.
آیت الله شبیری زنجانی
دفتر حضرت آیت الله العظمی سید موسی شبیری زنجانی با صدور اطلاعیه‌ای مبلغ زکات فطره و کفاره عذری سال 1399 را اعلام کرد که بدین شرح است:
1. شخصی که پرداخت زکات فطره بر او واجب است باید برای خودش و کسانی که نانخور او هستند، هر نفری یک صاع (تقریباً 3 کیلو و 600 گرم) از خوراکی‌های رایج در منطقه خود (مانند گندم، برنج و …) یا مبلغ آن را به عنوان فطریه بپردازد.
دفتر آیت‌الله شبیری زنجانی، مبلغ 12 هزارتومان را بابت فطریه هر نفر به‌حساب قیمت گندم تعیین کرده است.
2. با توجه به اینکه قیمت گندم و برنج در شهرهای مختلف، ممکن است اندکی متفاوت باشد، لذا مؤمنین می‌توانند معادل مقادیر مذکور را بر طبق قیمت محل زندگی خود، محاسبه و پرداخت نمایند.
3. کفاره افطار غیر عمدی برای هر روز، یک مد طعام (حدود 900 گرم به‌حساب گندم) است که در صورت اطمینان می‌توان قیمت آن را به مسکین داد تا به وکالت از مکلف، برای خودش این مقدار طعام بخرد. بر این اساس، دفتر آیت‌الله‌العظمی شبیری زنجانی، مبلغ 3,000 تومان را برای کفاره افطار غیر عمدی و مبلغ 180 هزار تومان را برای افطار عمدی هر روز تعیین کرده است که به مصرف آن می‌رساند.
4. موارد مصرف زکات فطره با موارد مصرف زکات مال تفاوتی ندارد؛ هر چند احتیاط مستحب آن است که فقط به فقرای شیعه بلکه فقط به مساکین (یعنی فقرای به شدت نیازمند) پرداخت شود.
5. کسی که نماز عید فطر می‌خواند باید فطریه را پیش از نماز عید پرداخت کند و یا به این نیت کنار بگذارد ولی اگر نماز عید نمی‌خواند باید تا غروب روز عید فطر، زکات فطره را پرداخت کند یا کنار بگذارد.
آیت الله علوی گرگانی
بر اساس اعلام دفتر آیت الله العظمی سید محمدعلی علوی گرگانی، زکات فطره امسال بر مبنای قوت غالب (برای هر نفر سه کیلو گرم): گندم مبلغ ١٠ هزار تومان و برنج قیمت تقریبی مبلغ 5٠ هزار تومان می‌باشد و مؤمنین در انتخاب هر یک از آنها مخیر هستند.
آیت الله سیستانی
بنا بر اعلام دفتر حضرت آیت الله العظمی سید علی سیستانی در شهر مقدس قم، هر فرد مکلف در ایران برای مبلغ زکات فطره در سال 1399 می‌تواند بدل از سه کیلو آرد معادل 10 هزار تومان پرداخت کند.
در این اطلاعیه امده است: برای زکات فطره کافی است برای هر نفر سه کیلوگرم از غذاهای معمول شهرش مانند گندم یا برنج یا جو یا خرما یا کشمش یا ذرت یا مبلغ معادل یکی از آنها را به مستحق بدهد.
بر هر مکلفی واجب است با فرا رسیدن شب عید فطر زکات فطره خود وتمام کسانی که عرفا نانخور او محسوب می‌شوند را از اموال خود خارج کند، هر چند نفقه آنها بر مکلف واجب نباشد، و مکلف می‌تواند از روز اول ماه رمضان زکات فطره خود را به فقیر بپردازد.
در این اطلاعیه درباره احکام فطریه مهمان آمده است که بر میزبان واجب است فطریه مهمانی که پیش از غروب شب عید فطر وارد بر او شده و نانخور وی «هرچند موقّتاً» محسوب می‌شود را بپردازد؛ مثلاً مهمانی که قبل از غروب آفتاب وارد منزل میزبان شده و شب نیز در منزل او می‌ماند و میزبان هم امکانات رفاهی لازم را برایش فراهم نموده و عهده‌دار مخارج او شده است هرچند مهمان چیزی نخورد یا با غذای خودش افطار نماید، بر میزبان واجب است زکات فطره او را بپردازد.
ولی اگر مهمان بعد از غروب شب عید فطر وارد بر میزبان شده و نانخور وی «هرچند موقّتاً» محسوب شود، بنابر احتیاط واجب هم میزیان و هم میهمان فطریه مهمان را بپردازند، البته اگر یکی از آنها از دیگری برای پرداخت فطریه وکالت بگیرد، از هر دو کفایت می‌کند و مهمانی که تنها برای افطاری دعوت شده و شب نمی‌ماند، نانخور صدق نمی‌کند و زکات فطره‌اش بر عهده میزبان نیست.
همچنین تأکید شده است که پرداخت زکات فطره به مؤسسات یا صندوق‌های خیریه کافی نیست مگر آنکه یقین پیدا کنید که عین پول شما را به فقیر مستحق می‌پردازند.
اگر زکات دهنده سید نباشد جایز نیست زکات فطره خود و خانواده خود را به سید بدهد.
