به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از دنیای اقتصاد، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری ایالات متحده تقریبا همان هفته اول کاری خود، از معاهده تجاری ترانس پاسیفیک بیرون آمد. او خیلی سریع دست به کار شد و با نیمی از سیاره زمین وارد جنگ تجاری شد. او برای مبارزه با کانادا، مکزیک، اتحادیه اروپا، کره جنوبی، هند و چین وارد کارزار شد. او در مارس 2018 در یک توییت نوشت: «جنگ‌های تجاری خوب است و به راحتی می‌توان پیروز شد.» دیوید فروم، نویسنده مجله آتلانتیک در مطلب اخیر این مجله با انتقاد از گسترش سیاست‌های حمایت‌گرایی نوشت: ترامپ حتی پیش از حاکمیت ویروس تاج دار، رشد واردات به آمریکا را متوقف و صادرات آمریکا را محدودتر کرده بود. حالا اما به لطف بیماری پاندمی جهان شاهد شدیدترین سقوط تجارت جهانی پس از جنگ جهانی دوم است و افراد پیرامون ترامپ به بهانه این بیماری پاندمی فرصت را برای دور جدید حمایت‌گرایی در آینده فراهم شده می‌بینند. در ماه ژانویه ویلبر راس، وزیر بازرگانی ایالات متحده در مصاحبه با فاکس بیزینس گفت بیماری پاندمی بیشتر تجارت‌ها را تشویق به کوچک کردن زنجیره‌های عرضه و بازگشت بیشتر مشاغل به آمریکا خواهد کرد. ترامپ خود به شخصه در 24 مارس در جلسه مطبوعاتی موافقت خود را با این مساله اعلام کرد و گفت: «این بحران به ما گوشزد کرده است که داشتن مرزهای قوی و بخش تولید قدرتمند چه اهمیتی دارد. هدف ما برای آینده باید تولید داروی آمریکایی برای بیمار آمریکایی، تجهیزات آمریکایی برای بیمارستان آمریکایی و تجهیزات آمریکایی برای قهرمانان آمریکایی باشد.»
رابرت لایت هایزر، نماینده تجاری ایالات متحده با تقبیح «تاکید بیش از حد بر کارآیی آمریکایی»، هشدار داد: «تنها راه شرکت‌ها برای حصول اطمینان از دسترسی امن به بازار آمریکا، جابه‌جایی و توزیع تولیدات شان در خود آمریکا است.» او تصریح کرد: بسیاری از کسب و کارها به دلیل سیاست‌های تجاری ترامپ گله دارند که عدم اطمینان به وجود می‌آورد اما پاسخ رئیس‌جمهور ما ساده است: «اگر اطمینان می‌خواهید، مکان کسب و کار خود را به آمریکا بازگردانید. اگر می‌خواهید از مزایای کسب و کار آمریکایی بودن بهره ببرید و سیستم حقوقی ایالات‌متحده از شما محافظت کند، مشاغل را به آمریکا بازگردانید.»
در 15 ماه مه گل سخنان ترامپ در جلسه مطبوعاتی شکوفا شد: «این واکسن‌ها که قرار است روی تولید و توزیع آنها تمرکز شود، همه آنها درست همینجا، در ایالات متحده ساخته خواهد شد.»
اما در حالی که آمریکا موانع جدیدی برای تجارت ایجاد می‌کند، شرکای وی به نرمی به آمریکا واکنش نشان می‌دهند. اگرچه در طول این سال‌ها از مدیریت ترامپ، نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که تقریبا در تمام کشورهای متحد آمریکا، اعتماد به واشنگتن به شدت پایین آمده است. طی نظرسنجی شورای اروپایی روابط خارجی از 14 کشور عضو اتحادیه اروپا، در پاییز اکثریت گفتند که ترجیح می‌دهند در جنگ تجاری بین چین و آمریکا بی‌طرف باشند.
ما در حال وارد شدن به دنیایی هستیم که هر کشوری، هر پزشکی و هر بلوک بزرگ تجاری در عصر آماده ساختن دارو و واکسن، فقط دوست دارند از قهرمانان ملی و محلی خود تمجید کنند. وزیر دست راستی و پوپولیستی اونتاریو به صراحت می‌گوید که باید کانادا به محدودیت‌های دارویی اعمال شده از سوی آمریکا پاسخ گزنده‌ای بدهد: «من دیگر روی ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا حساب باز نمی‌کنم. من دیگر روی هیچ نخست‌وزیری از هیچ کشوری حساب باز نخواهم کرد. ما تولیدات خود را بالا خواهیم برد. وقتی هم که بالا رفت دیگر آن را متوقف نخواهیم کرد.»
چنین احساسات مشابهی نیز در اروپا دیده می‌شود. نایت رئیس کمیسیون اروپا 19 آوریل در تلویزیون چک گفت: «این بحران وابستگی ناسالم ما را به چین و داروهای هندی نشان داد.» او افزود: «این چیزی است که ما را آسیب‌پذیر می‌کند و ما باید یک تغییر اساسی در آن بدهیم.»
هنگامی که تکانه‌های حمایت گرایی شل شود، آنگاه محدود کردنش بسیار سخت می‌شود. گروه‌های ذی‌نفع افسارگسیخته شده و به سرعت تکثیر می‌شوند. اگر ما باید واکسن خود را تولید کنیم، آنگاه باید داروهای ضد ویروسی را هم خودمان تولید کنیم. اگر ما باید داروهای ضدویروس را خودمان تولید کنیم، آنگاه باید آنتی‌بیوتیک‌ها را خودمان تولید کنیم. اگر آنتی بیوتیک تولید شود، چرا همه داروها را خودمان تولید نکنیم. حتی تجهیزات خودمان؟ از تولید دستگاه‌های مادر تا تولید ابزارهای مربوط به این دستگاه‌ها؟ و اگر این ادامه داشته باشد، موانع بیشتر خواهد شد، سهم زنجیره‌های بین‌المللی کمتر و در حالی که هزینه‌ها رو به افزایش می‌رود، کارآیی پایین می‌آید. این رویکرد برای بازارهای بزرگ مانند ایالات متحده یا اتحادیه اروپا شاید جواب بدهد اما با این رویکرد اقتصاد کشورهایی مانند ژاپن، بریتانیا، کره جنوبی یا استرالیا ویران خواهد شد.
فروم در ادامه مطلب خود سوالاتی مطرح می‌کند که آیا حمایت‌گرایی ادامه پیدا می‌کند یا اینکه ریشه آن زده خواهد شد، یا دست کم نفوذ آن رو به کاهش خواهد رفت؟ او می‌پرسد: آیا می‌توان از آن خارج شد؟ آیا باید آن را کنار زد؟
آیا ریاست جمهوری جو بایدن نظم سابق را حفظ خواهد کرد و به گسترش بازار آزاد خواهد انجامید؟ یا اینکه در برابر سیاست‌های حمایت‌گرایی تسلیم می‌شود؟ من اخیرا این سوال را از تعدادی از مشاوران کارزار انتخاباتی بایدن پرسیدم؟
حتی پیش از هجوم ویروس کرونا، رشد به یکباره تجارت جهانی متوقف شد. از پایان جنگ سرد تا سال 2008، تجارت جهانی سرعت بیشتری از تولید ناخالص داخلی جهانی داشت. از سال 2009 تا 2019، تجارت جهانی آهسته‌تر از تولید ناخالص داخلی جهانی شد. آن‌گونه که اقتصاددانان یک جوک برای آن ساخته بودند و می‌گفتند: نتیجه جهانی‌سازی آهسته شدن بوده است.
فروم در این زمینه می‌گوید ایالات متحده بیش از هر کشور دیگری در زمینه تجارت جهانی محتاط شده است. در دوران ریاست جمهوری بیل کلینتون و جورج بوش پسر، کنگره 16 معامله تجاری را تصویب کرد که از آن جمله می‌توان به توافق «تجارت آزاد آمریکای شمالی»، «تجارت آزاد آمریکای مرکزی» و «تجارت آزاد کره جنوبی و آمریکا» اشاره کرد. این رویه پس از سال 2008 به شدت آهسته شد. در 12 سال حکمرانی باراک اوباما و دونالد ترامپ، کنگره تنها دو توافق‌نامه را امضا کرد: سازمان همکاری ترنس-پاسیفیک در سال 2016 (که ترامپ در سال 2017 از آن بیرون آمد) و توافق تجاری آمریکا، کانادا و مکزیک که در واقع اصلا جزو تجارت آزاد نباید آن را به حساب آورد (تحلیلگران صندوق بین‌المللی پول می‌گویند در ارزیابی از این توافق متوجه شده‌اند که حتی تجارت آزاد را بیشتر محدود می‌کند).
فروم می‌پرسد: چرا در دوره باراک اوباما تجارت کاهش یافت؟ در دهه 1980، دموکرات‌های جدید مانند بیل کلینتون و گری هارت علیه دموکرات‌های حامی اتحادگرایی مانند والتر مونداله و تیپ اونیل شورش کردند. ال گور تازه انتخاب شده به عنوان معاون رئیس‌جمهور همزمان از نفتا حمایت کرد و از راس پتروت در سال 1993 در تلویزیون انتقاد تندی داشت. در دهه اول قرن 21، دموکرات‌های تازه جایگاه خود را در حزب از دست دادند. اوباما در سال 2008 از حمایت هیلاری کلینتون درباره نفتا استفاده کرد و در رقابت‌های داخلی علیه وی و نفتا سخن گفت. در سال 2016 نیز برنی سندرز سعی کرد از همان حقه استفاده کند و با نفتا به هیلاری کلینتون حمله کرد.
بایدن خیلی سریع به نامزدی نهایی دموکرات‌ها دست پیدا کرد تا از شر چنین جنگ‌هایی راحت شود. اما هنوز مسائل پابرجاست. در عوض او تمام دیدگاه‌های حزب خود درباره تجارت را وارد کارزار انتخاباتی‌اش کرده است و مشاوران وی دیدگاه‌های مختلف را ترکیب کرده‌اند. خبر خوب از این رویه اینکه دموکرات‌ها به یک ترکیب جالب رسیده‌اند اما خبر بد اینکه نباید انتظار داشت سرعت رشد تجارت جهانی مانند سابق بالا برود.
