آزادسازی خرمشهر تجلی قدرت لایزال الهی بود که در طرح عملیاتی غرورآفرین کربلا 3 و به دست توانای مردم خدا جو و مؤمن، با اقتدا به مولای متقیان (ع) و با رمز «علی ابن ابیطالب (ع)» به نام مقدس «بیت المقدس» ظهور کرد.
عملیات پیروزمند بیت‌المقدس و آزادی خرمشهر در سوم خرداد ماه سال 1361 پیدایش وضعیت نوینی در صحنه سیاسی- نظامی جنگ تحمیلی 8 ساله و تحولات بعد از آن در منطقه بود. امام خمینی رهبر کبیر انقلاب اسلامی (ره) درباره اهمیت آزادی خرمشهر فرمودند؛ «فتح خرمشهر فتح خاک نیست، فتح ارزش‌های اسلامی است، خرمشهر شهر لاله‌های خونین است.»
در عملیات بیت المقدس که به آزادی خرمشهر انجامید افراد و گروه‌های مختلف در کنار ارتش، سپاه و بسیج حضور داشت و شاید یکی از مهمترین دلایل این پیروزی همکاری و اتحاد میان نیروها بود، یکی از نیروهای که در کل دوران جنگ تحمیلی و به ویژه عملیات بیت المقدس نقش راهبردی و تعیین کننده‌ای داشت نیروی هوایی ارتش و خلبانان تیز پرواز آن بودند.
خلبانان شجاع و کارکنان فنی و عملیاتی و ستادی نیروی هوایی با 890 سورتی پوشش هوایی، 87 سورتی پشتیبانی نزدیک هوایی، 22 سورتی عکسبرداری هوایی و 847 سورتی ترابری هوایی و حمل صدها نفر مجروح و با مصرف بیش از 48 هزار پوند انواع مهمات اعم از بمب، موشک، راکت و… در پیروزی رزمندگان اسلام نقش ارزنده‌ای ایفا کردند. همچنین سامانه پدافند موشکی این نیرو و سایر یگان‌های پدافند هوایی حدود 60 فروند از هواپیماهای جنگی ارتش عراق را سرنگون کرد و با انهدام پل ارتباطی روی رودخانه موجب قطع ارتباط عراقی‌ها شدند که در نتیجه این اقدام بیش از 19 هزار سرباز عراقی به اسارت نیروهای ایرانی درآمدند.
به این بهانه و همچنین آشنایی بیشتر با شرایط و آمادگی امروز نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران برای پاسخ به تهدیدات احتمالی با «امیر سرتیپ دوم خلبان محمد زال بیگی» فرمانده پایگاه شکاری ترابری شهید لشگری تهران به گفتگو نشستیم.
متن کامل گفتگوی امیر زال بیگی با خبرگزاری مهر به شرح زیر است:
آیا گسترش ویروس کرونا در کشور در مأموریت‌های پایگاه یکم شکاری که حفاظت از آسمان تهران و پشتیبانی از سایر پایگاه‌ها را برعهده دارند، تأثیری داشته است؟
مأموریت‌های ما همچون سنوات گذشته روزانه انجام می‌شود و هیچ خللی در مأموریت‌های نیروی هوایی ارتش انجام نشده است. پرنده‌های ترابری ما، دستگاه‌ها و وسایلی که در استان‌های دیگر نیاز بود را در اختیارشان قرار داده و هر جا به کمک نیاز بود از آنها استفاده شده است.
مأموریت‌های ما نه تنها کاسته نشده بلکه بر آنها افزوده هم شده است و ما مسئولیت حفاظت و حراست از جای، جای کشور را به صورت 24 ساعته بر عهده داریم و آماده خدمتگذاری هستیم و هیچ خللی در حوزه امنیت میهن عزیزمان پیش نیامده و انشالله پیش نخواهد آمد. نیروهای مسلح امنیت کشور عزیزمان را برقرار کرده‌اند و هم میهنان عزیز در هر کجا که هستند مراقب سلامتی خود باشند و نگران امنیت کشور نباشند.
نیروی هوایی پیش از انقلاب یکی از مدرن ترین و پیشرفته‌ترین نیروها در سطح منطقه و جهان بود و آموزش نیروها در پیشرفته‌ترین کشورها انجام می‌شد، تجهیزات بسیار پیشرفته هوایی نیز از آمریکا خریداری می‌شد اما این امکان بعد از انقلاب تا به امروز وجود ندارد، شما شرایط امروز نیروی هوایی را با پیش از انقلاب چگونه ارزیابی می‌کنید؟
قبل از انقلاب تمامی تجهیزات مورد نیاز نیروی هوایی از بلوک غرب خریداری می‌شد و نگهداری و آماده به کار بودن این تجهیزات نیز توسط مستشاران نظامی غربی صورت می‌گرفت و کلیه کارهای تعمیراتی و آماده سازی را نیز مستشاران انجام می‌دادند، به فضل خداوند متعال با پیروزی انقلاب اسلامی و به برکت آن در طول 8 سال دفاع مقدس و همچنین قبل و بعد از جنگ این اقدامات و کارهای علمی و پیچیده به دست توانمند نیروهای فنی و پروازی خودمان صورت می‌گیرد و کلیه تجهیزاتی که ما داریم در داخل کشور تعمیرات و آماده سازی آنها صورت می‌گیرد.
امروز به برکت خون شهدا نیروی هوایی در اوج آمادگی قرار دارد و هر گونه مأموریتی که به این نیرو واگذار شود در کمترین زمان و به بهترین شکل ممکن انجام می‌گیرد. آماده سازی هواپیماها در بُعد ترابری و شکاری به صورت صد درصد در داخل کشور انجام می‌شود و در کنار آن، نیروی هوایی مأموریت‌های بسیاری در رابطه با آماده سازی، کمک و همیاری انجام می‌دهد و در مواقعی که برای ملت شریف ایران حادثه ناگواری رخ دهد این نیروی هوایی ارتش است که در نوک پیکان کمک قرار دارد.
در حوادث اخیر و سیلی که در ابتدای سال در برخی استان‌های کشور رخ داد، نیروی هوایی از ابتدایی‌ترین لحظات حضور داشت و با انجام مأموریت‌های متعدد، محموله‌های مورد نیاز و کمک‌های مردمی را به مناطق مورد نیاز ارسال کرد.
نیروی هوایی ارتش ایران با استفاده از هواپیماهای ترابری خود آمادگی دارد در هر جا و مکانی و در کمترین زمان ممکن به امداد و کمک مردم بشتابد و این مهم در سیل اخیر به خوبی و روشنی برای همگان نمایان شد.
پایگاه یکم شکاری یکی از مهمترین پایگاه‌های کشور است، این پایگاه چه وظایف و مسئولیت‌هایی دارد؟ چه اقداماتی برای تأمین امنیت آسمان تهران انجام می‌دهید؟
نیروی هوایی جزو نیروهای پیشتاز است و هر جا مأموریتی باشد در سریع‌ترین زمان ممکن در آنجا حاضر و مأموریت خود را انجام می‌دهد. در میان پایگاه‌های نهاجا پایگاه یکم شکاری شهید لشکری از اهمیت بارز و خاصی برخوردار است. با توجه به تجهیزاتی که در این پایگاه مستقر است علاوه بر نگهبانی و پاسداری از فضای کل کشور، مأموریت خطیر نگهداری و تأمین امنیت آسمان پایتخت کشور را به وسیله تجهیزات مختلفی که در اختیار ما هست برعهده داریم. برای انجام این مأموریت خطیر از هواپیماهای شکاری استفاده می‌کند.
در کنار مأموریت تأمین امنیت آسمان کشور با استفاده از هواپیماهای شکاری، پشتیبانی از هواپیماهای کشور را نیز با استفاده هواپیماهای ترابری بر عهده داریم و هر جا نیاز باشد به آنها کمک می‌کنیم. نیروی هوایی در کنار این مأموریت اصلی خود، پشتیبانی از سازمان‌ها و ارگان‌ها در بلایا و حوادث طبیعی را نیز بر عهده دارد.
بعد از رفتن مستشاران نظامی بسیاری فکر می‌کردند که ایران دیگر نمی‌تواند ناوگان هوایی خود را آماده به کار نگه دارد. در این حوزه بحث اورهال یا به روز کردن هواپیما مطرح است با توجه به اینکه بسیاری از جنگنده‌ها و هواپیماهای ترابری که در اختیار ایران است از دیگر کشورها خریداری شده و با وجود تحریم‌های همه جانبه، تعمیر، نگهداری و در کل اورهال این پرنده‌ها چگونه انجام می‌گیرد و نیروی هوایی در زمینه اورهال چه جایگاهی در سطح منطقه و جهان دارد؟
همان طور که می‌دانید اورهال یعنی بازسازی، تعمیرات اساسی و کلی هواپیماها در دوره‌های خاص و مشخصی که هواپیما نیاز به این بازدیدهای اساسی و دوره‌ای دارد.
در پایگاه یکم شکاری صفر تا صد اورهال هواپیماها از هواپیماهای شکاری گرفته تا هواپیماهای پهن پیکر 747 به دست پرسنل فنی، متخصص و دانشمند که در داخل کشور عزیزمان آموزش دیده و دوره‌های مختلف مهارتی را گذرانده‌اند، صورت می‌گیرد.
با رفتن مستشاران نظامی بعد از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی از کشورمان و با توجه به اینکه مستشاران تعمیرات اساسی و مهم را به پرسنل ایرانی آموزش نمی‌دادند، این اعتقاد وجود داشت که نیروی هوایی ایران زمین گیر شود، اما به برکت انقلاب اسلامی و خود باوری که نیروهای خدوم و ولایی نیروی هوایی ارتش داشتند، توانستند در زمان بسیار کم این کمبود را برطرف کنند و امروز اورهال تمام هواپیماهایی که در اختیار داریم یعنی هواپیماهای بلوک شرق تا بلوک غرب را به صورت کامل در داخل کشور انجام می‌دهیم و خدا را شکر هیچ نیازی به خارج از کشور و کمک گرفتن از سایر کشورها نداریم. قطعه سازی و تعمیر قطعات در داخل کشور انجام می‌شود.
نکته قابل توجه دیگر این است که هواپیما زمانی که اورهال می‌شود بسیاری از قطعات آن بازسازی و یا تعویض و بسیاری از سیستم‌ها به صورت دقیق بررسی و در صورت نیاز، بازسازی و قطعات آسیب دیده تعویض می‌شود که همه این مراحل و اقدامات به دست توانمند نیروهای فنی خودمان صورت می‌گیرد.
در حوزه‌ی آموزش نیروهای فنی و کادر پروازی در کجا آموزش می‌بینند؟ چگونه این تجارب و دانش به دست آمده و برای انتقال این دانش به جوانان چه برنامه‌هایی دارید؟
نیروی هوایی مراکز آموزشی ویژه و تخصصی مختص به خود را دارد که پرسنل فنی در این مراکز دانش و تجارب مورد نیاز را فرا می‌گیرند. همچنین از تجارب و تخصص عزیزانی که تجربه 8 سال دفاع مقدس را دارند استفاده و این تجارب را به نیروهای جوان انتقال می‌دهیم. دانشگاه هوایی شهید ستاری و مرکز آموزشی شهید خضرائی، آموزش نیروهای فنی را به صورت سیستمی، متمرکز و بسیار دقیق انجام می‌دهد که این موجب افتخار و غرور است.
همانطور که می‌دانید جهاد خودکفایی برای اولین بار در نیروی هوایی راه افتاد، فلسفه به وجود آمدن آن هم این بود که در زمان جنگ هواپیماها آسیب‌هایی می‌دیدند و بر اثر پروازهای مکرر نیاز به قطعه‌هایی داشتند و با توجه به وجود تحریم این قطعات به ما واگذار نمی‌شد به همین دلیل تصمیم گرفته شد که قطعات مورد نیاز را هر طور شده فراهم کنیم تا هواپیماها بتوانند پرواز خود را انجام دهند. این نیاز موجب تشکیل جهاد خودکفایی در داخل نیروی هوایی شد.
با خواست خداوند متعال امروز در مراکز آموزشی نیروی هوایی در کنار آموزش، تعمیر و نگهداری با استفاده از نوآوری و خلاقیت و البته در قالب جهاد خودکفایی نیروی هوایی، قطعه سازی هم صورت می‌گیرد. جهاد خودکفایی وظیفه تأمین قطعات را بر عهده دارد و قطعاتی که نیاز به به دانش و تکنولوژی بسیار پیچیده‌ای دارند در داخل کشور تولید و در هواپیماها به کار گرفته می‌شود.
آموزش در حوزه پروازی نیز به صورت کامل در داخل کشور صورت می‌گیرد و این مهم موجب افتخار است. امروز ایران اسلامی جز کشورهایی است که تمامی دانش و توان آموزشی را دارد و وابسته به هیچ کشوری نیست و همه پروژه‌های آموزشی و دوره‌های خلبانی در داخل کشور انجام می‌شود و دانشجویان به محض ورود به نیروی هوایی آموزش‌های تخصصی خود را در دانشگاه‌های نهاجا دیده و بعد از آن پروازها را در داخل کشور و با مربیان ایرانی انجام می‌دهند و بعد از سپری کردن دوره‌ها و فراگیری همه آموزش‌ها به گردان‌های پروازی اضافه شده و به عنوان یک خلبان کاملاً حرفه‌ای آماده عملیات در گردان‌های نهاجا، مشغول به خدمت می‌شوند.
با توجه به سرعت پیشرفت تکنولوژی در جهان، برخی‌ها انتقادهایی را به نیروی هوایی وارد می‌کنند و می‌گویند که ناوگان هوایی ایران قدیمی است؛ این انتقادات درست است؟ نیروی هوایی چگونه می‌تواند با تهدیدات نوینی که وجود دارد، مقابله و مأموریت‌های خود را به خوبی انجام دهد؟
این مطالب کارشناسی و علمی نیست. هر هواپیمایی که اورهال می‌شود تقریباً کلیه سیستم‌ها و اجزای آن تست، چک و مجدداً نوسازی می‌شود. قطعاتی که در اورهال تغییر پیدا می‌کنند یا برای اولین بار است که استفاده می‌شود و یا اینکه تعمیرات اساسی روی آن انجام شده و در حد قطعه نو است.
نیروی هوایی هیچ‌گاه با روند پیشرفت کشورهای دیگر بیگانه نبوده و در یک جا ساکن نشده است و همراه با پیشرفت و تکنولوژی دیگر کشورها پیشرفت کرده است.
سیستم‌های بسیار پیشرفتهای در این سال‌ها توسط فرزندان این ملت در نیروی هوایی طراحی و ساخته شده و روی هواپیماها به کار گرفته شده است. امروز هواپیماهای ما به پیشرفته‌ترین سیستم‌ها و به روزترین تجهیزات مجهز هستند و هیچ کم و کاستی نسبت به کشورهای دیگر نداریم. در خصوص سیستم‌های اسلحه و دوربین و بسیاری از تجهیزات دیگر بسیار پیشرفته‌تر از کشورهای دیگر هستیم.
به لطف الهی نیروی هوایی کشورمان هیچ گاه در یک نقطه ساکن نمانده و همراه با تکنولوژی دیگر کشورها همیشه در حال پیشرفت بوده ما سیستم‌های پیشرفتهای را طراحی کرده و ساخته‌ایم و هواپیماها از این سیستم‌های پیشرفته «های تکنولوژی» استفاده می‌کند.
خدا رو شکر از این بابت هیچ کم و کاستی نسبت به کشورهای دیگر نداریم، چه در زمینه‌ی سیستم‌های اسلحه، سیستم‌های دوربین و چه در زمینه‌ی بعضی از سیستم‌های «این سوم» و «گلس کاکپیت» ما خیلی پیشرفته‌تر از دیگر کشورهای روز دنیا هستیم.
در زمینه‌ی طراحی اقسام پرنده‌ها توسط پرسنل نیروی هوایی و دانشگاه‌های دانش بنیان پیشرفت چشمگیری داشتیم. نیروی هوایی هم زمان با کشورهای دیگر در بعد هوا نوردی پیشرفت می‌کند و ان شاالله در آینده‌ای نزدیک شاهد طراحی و ساخت هواپیماها که در نهاجا انجام شده خواهیم بود و هیچ مشکلی در این زمینه نداریم.
سال گذشته در رژه‌ای که انجام شد همه عزیزان شاهد پرواز هواپیمای کوثر بودند، این هواپیما یکی از هواپیماهای روز دنیاست و سیستم‌های آن مطابق با سیستم‌های پیشرفته ی روز دنیاست و سایر هواپیماهایی که از طراحی و ساخت آنها در آینده‌ای نزدیک رونمایی خواهد شد. نیروی هوایی افتخار می‌کند که چه در بعد انسانی و چه در بعد تجهیزات در بالندگی کامل و در اوج به سر می بریم.
اقدامات و توانمندی‌های نیروی هوایی در بعد تسلیحات، بمب‌ها و موشک‌های حرارتی که در نبردهای هوایی برای دفاع از کشور در مقابل تهدیدات مورد نیاز است، چه کارها و اقداماتی انجام شده است؟
در بعد تسلیحات ما بسیار جلوتر از دیگر ابعاد هستیم. ما بر روی تسلیحاتی که برای وسیله‌های پرنده و موشک‌های زمین به هوا، هوا به زمین یا هوا به سطح در حال کار و طراحی و تولید هستیم و به پیشرفتهای بسیاری دست یافته و از انواع و اقسام بمب‌های ساخت داخل استفاده می‌کنیم.
تمام تجهیزات و تسلیحات مورد استفاده ما در داخل کشور عزیزمان طراحی و ساخته می‌شود. در موشک‌های هوا به هوا از تجهیزاتی استفاده می‌کنیم که بعد بسیار بالا، بسیار دقیق و نقطه زن و مطابق با تکنولوژی روز دنیا ساخته شده‌اند. و مراحل تست و ارزیابی آنها صورت گرفته است. انواع بمب‌های لیزری «های درگ» و «لو درگ» همه جز تجهیزاتی هستند که در داخل کشور طراحی، ساخته و از الزامات یک نیروی هوایی مقتدر و کارآمد است.
در موضوع هوایی یکی از تجهیزات مورد استفاده پهپادها یا پرنده بدون سرنشین هستند، پایگاه شما در این حوزه چه فعالیتی دارد؟
نیروی هوایی ارتش در رابطه با طراحی و ساخت، چه در پرواز و آموزش پروازی و چه در رابطه با تجهیزاتی که روی این هواپیماها گذاشته از پیشتازان حوزه پهپاد است. دنیا به علت مقرون به صرفه بودن و دخالت نداشتن خلبان و تجهیزات و تکنولوژی بالا به سمت هواپیماهای بدون سرنشین رفته است، به همین دلیل جز ملزومات اساسی هر کشوری برای جا نماندن از دیگر کشورها رفتن به این سمت و دست یابی به این توانمندی است. شبیه سازهایی که در این تجهیزات پروازی به کار گرفته می‌شود در آینده از اهمیت بسیار بالایی برخوردار خواهد شد.
کشور ما همزمان با کشورهای دیگر، در بعد طراحی و ساخت و هم در بعد آموزش و پروازی پیشرفتهای زیادی داشته است. در دانشکده پرواز در کنار آموزش دانشجویان خلبانی، دانش جویانی داریم که آموزش پهپاد به آنها داده می‌شود و تمام مراحل پرواز را در کنار دانشجویان خلبانی می‌گذرانند و با هم همفکری و تعامل دارند. در کل کشور نیز در همه پایگاه‌ها یگان‌های پهپاد حضور دارند که مأموریت‌های رزمی نیروی هوایی را بر عهده دارند.
یکی از وظایف اصلی نیروی هوایی بحث پدافندی و مقابله با تهدیدات است، در این حوزه وظایف و کارکردهای پایگاه شهید لشگری را شرح دهید؟
به محض اینکه هر پرنده‌ای از هر کشوری بخواهد به سمت کشور ما پرواز کند از طریق پدافند درخواست اسکرمبل می‌شود و هواپیماهای ما که در هر پایگاهی به صورت آماده هستند با درخواست اسکرمبل در کمترین زمان ممکن به پرواز درآمده و در اختیار پدافند قرار می‌گیرند و مأموریت خود را انجام می‌دهند.
ما همزمان که یک نیروی آفندی هستیم، نیروی پدافندی هم هستیم. هر زمان که نیروی پدافندی نیاز داشته باشد از تجهیزات آفندی نیروی هوایی استفاده کند، درخواست می‌کنند و این تجهیزات در کمترین زمان ممکن در اختیار آنها قرار می‌گیرد، هواپیما به سمت تهدیدات هدایت می‌شود و مأموریت خود را انجام می‌دهد.
آمادگی نیروی هوایی برای پاسخ به تهدیدات احتمالی چگونه است؟
با توجه به شبکه‌های مجازی معاند که علیه کشور ما تبلیغات انجام می‌دهند که ما از نظر آفندی و پدافندی در سطح پایینی هستیم، می‌خواهم به مردم کشور عزیزمان اطمینان خاطر بدهم فرزندانشان در نیروهای مسلح بخصوص نیروی هوایی از توانمندی بسیار بالا و تجهیزات پیشرفته و قابل اتکایی برخوردار هستند و از همه اینها مهم‌تر روحیه سلحشوری، شجاعت و ایمان بسیار بالایی دارند و آماده درگیری با هر گونه تهدید علیه کشور هستند و مردم هیچ گونه نگرانی نداشته باشند.
نیروی هوایی هم در بعد تجهیزات و نیروی متخصص هم در بعد پرسنل پروازی و فنی در اوج اقتدار است و مردم تحت هیچ شرایطی نگرانی نداشته باشند. ما آمادگی کامل داریم و به هیچ دشمنی اجازه نمی‌دهیم که حتی فکر تجاوز به کشورمان را داشته باشد. ان شاالله همه دست به دست هم بدهیم کشورمان را به جایی که لیاقتش هست و حتماً باید به آن نقطه برسد، برسانیم.
آیا جنگنده بومی کوثر در پایگاه یکم شکاری به کار گرفته می‌شود؟ درباره تولید انبوه و قابلیت‌های این جنگنده توضیحی دهید؟
تولید انبوه جنگنده کوثر در حال انجام است و بر اساس نیازمندی‌هایی که توسط سلسله مراتب در نظر گرفته شود، هر جا تهدیدات و مأموریتی به این جنگنده داده شود مستقر می‌شود. این جنگنده از تجهیزات روز دنیا برخوردار است و می‌تواند از تسلیحات بسیار دقیق و نقطه زن استفاده کند، متناسب با هواپیماهای روز دنیا تولید و بکار گرفته می‌شود. همه تسلیحاتی که برای یک هواپیمای پیشرفته متصور می‌شود چه در بعد موشک‌های هوا به هوا و چه در بعد بمب، موشک و یا راکت هوا به زمین در این جنگنده در نظر گرفته شده از آن استفاده خواهد شد.
