بومی‌سازی و صادرات آب شیرین کن‌ صنعتی

با هدف توسعه این روندها، شرکت «مهندسی فرآیند و انرژی فران» از سال 1385 با ماموریت ارتقای کیفیت و کارایی تاسیسات جانبی صنایع نفت و گاز از طریق اجرای پروژه‌های طرح و ساخت با تکیه بر دانش مهندسی فعالیت خود را شروع کرد.

رییس هیات مدیره این شرکت دانش بنیان در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» اظهار کرد: اقبال زیاد جوانان به رشته‌های مهندسی در دهه 70 و 80 منجر به شکل گیری پتانسیل بالای سرمایه انسانی متخصص در شاخه‌های مختلف مهندسی در کشور شد که مهم‌ترین پشتوانه برای اجرای پروژه‌های مبتنی بر دانش مهندسی در صنایع نفت و گاز بوده است. این شرکت نیز با تکیه بر این سرمایه ارزشمند، طراحی و ساخت واحدها و پکیج‌های جانبی صنایع نفت و گاز را با تمرکز بر پروژه‌های تصفیه آب، پساب و گازهای صنعتی آغاز کرد.  سید احسان مجتبوی با بیان اینکه پژوهش بر پایه قابلیت‌های مهندسی و همچنین استفاده از تجربیات موفق شرکت‌های پیشگام در این فناوری، توان رقابتی شرکت‌های مهندسی و طراح را با شرکت‌های معتبر فعال در عرصه بین المللی افزایش می‌دهد، افزود: تداوم رویکرد پژوهش‌محوری در شرکت مهندسی فران سبب شد که امروز توان صادرات خدمات فنی و مهندسی با کیفیت و قیمت رقابتی به وجود آید.

وی استمرار و پایبندی بر حفظ کیفیت خدمات مهندسی و همچنین اجرای پروژه‌های استاندارد را یکی از رموز ماندگاری شرکت‌های پیمانکار و طراح در این صنعت دانست که همین امر ضامن رقابت پذیری آنها با رقبای خارجی است. به همین منظور، متعهد بودن به این رویکرد سبب شد تا خدمات و محصولات ما در برخی از حوزه‌ها نظیر آب شیرین کن‌های صنعتی، پکیج‌های تزریق مواد شیمیایی، واحدهای تصفیه پساب صنعتی آلوده و پکیج‌های تصفیه آب صنعتی از نظر کیفی و بهای تمام شده با شرکت‌های معتبر صاحبنام خارجی و داخلی رقابت کند.

مجتبوی ادامه داد: طراحی و ساخت «پکیج‌های فرایندی و تاسیساتی» سکوهای نفتی و گازی فراساحل یکی از موفقیت‌های شرکت‌های پیمانکاری طرح و ساخت فعال در این صنعت است. استانداردها و مشخصات فنی سختگیرانه سکوهای فراساحل در کنار شرایط ویژه عملیاتی، طراحی و ساخت پکیج‌های فراساحل را از دیگر واحدهای صنعتی به طور کامل متمایز می‌کند. وجود گازهای مشتعل شونده محیطی، دمای بالای محیط، فضای بسیار محدود سکوهای نفتی و شرایط کنترلی ویژه، تنها بخشی از شرایط منحصر به فرد پکیج‌های فراساحل است. از این رو طراحی پکیج‌های فراساحل باید با رعایت کلیه استانداردهای مربوط به تجهیزات ضد انفجار و با لحاظ محدودیت‌های مربوط به خوردگی محیط، دمای بالا و تعمیرات و نگهداری پایین انجام شود.

وی با اشاره به اینکه طراحی، ساخت و تحویل پکیج‌های متعدد تاسیساتی در سکوهای نفتی و گازی پارس جنوبی در خلیج فارس به طور کامل توسط  این شرکت انجام شده، گفت: پس از تکمیل عملیات خرید و ساخت در محل کارخانه، آزمایش‌های عملیاتی برای اطمینان از عملکرد صحیح در حضور کارفرما و بازرسان بین المللی انجام می‌شود.

رئیس هیات مدیره این شرکت فناوردر ادامه، پساب‌های صنعتی را از دیگر معضلات صنایع پایین دستی نفت و گاز کشور عنوان کرد و افزود: توسعه پایدار، یقینا بدون رعایت ملاحظات و استانداردهای زیست محیطی در صنایع مختلف محقق نمی شود، اما به دلیل ناآگاهی عمومی اغلب تبعات صدمات واحدهای صنعتی به محیط زیست از توجه عمومی و تصمیم گیران پوشیده می‌ماند.

مجتبوی، حفاظت از محیط زیست در برابر فعالیت‌های تولیدی مجتمع‌های صنعتی، مثل تصفیه پساب‌های صنعتی با پشتوانه فناوری‌های بیولوژیکی و شیمیایی را یکی دیگر از زمینه‌های فعالیت شرکت مهندسی فران ذکر کرد و گفت: اقلیم گرم و خشک ایران و پایین بودن میانگین بارش از یک طرف و افزایش جمعیت و فعالیت‌های صنعتی در دهه‌های اخیر از طرفی دیگر منجر به بروز کم آبی و پایین رفتن منابع آب زیر زمینی در برخی نقاط کشور خصوصا در مناطق کویر مرکزی و سواحل خلیج فارس شده است. از این‌رو همزمان با فعالیت در زمینه طراحی و ساخت پکیج‌های تاسیساتی در حوزه نفت و گاز، طراحی و اجرای پروژه‌های آب شیرین کن صنعتی نیز در این شرکت مهندسی به عنوان یکی از زمینه‌های فعالیت اصلی دنبال می‌شود.

این محقق، تمرکز بر فناوری «اسمز معکوس» به عنوان اقتصادی‌ترین فرآیند نمک زدایی و شیرین‌سازی آبهای شور را یکی از راهبردهای مهندسی فران در حوزه شیرین‌سازی آبهای شور عنوان و تصریح کرد:  واحدهای نمک زدایی از ظرفیت‌های پایین در قالب پکیج‌های پیش ساخته تا ظرفیت‌های بالای شیرین‌سازی آب دریا در سواحل خلیج فارس در این شرکت طراحی و ساخته می‌شوند.

مجتبوی در مورد پروژه‌های تامین آب شرب از طریق شیرین‌سازی آب دریا عنوان کرد: امروزه شیرین‌سازی آب خلیج فارس برای جبران کمبود آب مناطق جنوبی و مرکزی کشور یک ضرورت انکارناپذیر است. این ضرورت در دولت نیز شناسایی شده و در جهت تشویق  سرمایه‌گذاران و تسهیل اجرای پروژه‌های نمک زدایی اقداماتی صورت گرفته، اما جبران کم آبی مناطق مرکزی و جنوبی نیازمند  سرمایه‌گذاری بالا به منظور اجرای پروژه‌های بزرگ یا مگاپروژه در زمینه شیرین‌سازی آب دریا است.

به گفته این متخصص، طراحی و اجرای مگاپروژه‌های آب شیرین کن دریایی (ظرفیت‌های بزرگتر از 70 هزار مترمکعب در روز) در مقایسه با واحدها یا پکیج‌های آب شیرین کن با ظرفیت‌های پایین، بسیار متفاوت است. امکان سنجی، طراحی پایه، طراحی فرآیند و مهندسی تفصیلی در آب شیرین کن‌های بزرگ آب دریا با پیچیدگی‌های متعددی همراه است که متاسفانه در کشور ما به‌رغم نیازمندی و اولویت بالای موضوع نمک‌زدایی از آب دریا، تجربه و دانش فنی نسبت به مگاپروژه‌های آب شیرین کن در میان شرکت‌های فعال در این حوزه و کارشناسان فنی بسیار اندک است. به همین دلیل در سال‌های اخیر، ارتقای دانش فنی در زمینه امکان سنجی، طراحی و اجرای مگا پروژه‌های شیرین‌سازی یکی از رویکردهای شرکت مهندسی فران برای پر کردن خلأ موجود در کشور در این حوزه بوده است.     

وی با اشاره به آب شیرین کن‌های بزرگ آب دریا، طرح کسب و کار، مطالعه امکان سنجی و پیش‌بینی صحیح هزینه‌ها و زمان انجام پروژه را پیش نیاز و شرط لازم اجرای موفق یک مگاپروژه دانست، زیرا این بخش از انجام پروژه، مستقل از فناوری‌های مورد استفاده در واحدهای نمک‌زدایی، نیازمند شناخت دقیق پروژه، تسلط بر دانش مهندسی طرح و مطالعه تجربیات موفق مشابه در این زمینه است.

امروزه مگاپروژه‌های متعدد شیرین‌سازی آب دریا در نقاط مختلف جهان اجرا می‌شود و ارزیابی و بررسی دقیق این پروژه‌ها و انطباق مهندسی و اقتصادی آنها با شرایط اقلیمی ایران، حلقه کامل‌کننده یک امکان سنجی موفق در این زمینه است، به همین دلیل شرکت مهندسی فران با ارائه خدمات مشاوره و انجام مطالعات امکان‌سنجی پروژه‌های بزرگ شیرین‌سازی آب دریا، چشم انداز فنی و اقتصادی انتهایی پروژه را برای کارفرمایان و  سرمایه‌گذاران شفاف می‌کند که با در نظر گرفتن تمام جوانب طرح، نسبت به شروع آن اقدام کنند.

مجتبوی در پایان خاطرنشان کرد: ورود شرکت مهندسی فرآیند و انرژی فران به مجموعه شرکت‌های دانش بنیان در معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، ثمره اعتقاد راسخ و پایبندی به بهره‌گیری از دانش مهندسی در کلیه پروژه‌های شرکت تا کنون بوده است. یقینا این دستاورد محصول تکریم و انگیزش مهندسان جوان ایرانی و خلق فرصت‌های رشد و پژوهش برای آنها بوده است. امروز شرکت مهندسی فران با اتکا به این سرمایه انسانی متخصص توانایی ارائه خدمات مهندسی و ساخت در زمینه‌های تخصصی نظیر آب شیرین کن‌های صنعتی، پکیج‌های تاسیساتی نفت و گاز و تصفیه پساب‌های صنعتی را دارا است.